REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zachowek i dział spadku - vademecum

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Winczakiewicz
Zachowek przysługuje ściśle określonemu kręgowi osób. Jego wysokość zaś uzależniona jest od osoby spadkobiercy oraz dokonanych darowizn, zapisów i poleceń.
Zachowek przysługuje ściśle określonemu kręgowi osób. Jego wysokość zaś uzależniona jest od osoby spadkobiercy oraz dokonanych darowizn, zapisów i poleceń.

REKLAMA

REKLAMA

Komu przysługuje zachowek, czym jest niegodność dziedziczenia i jak przeprowadzić umowny dział spadku? W poradniku wszystko o zachowku i dziale spadku.

Prawo do zachowku

REKLAMA

Zachowek polega na zapewnieniu określonym w ustawie osobom pewnej korzyści pieniężnej ze spadku. Pominięcie w testamencie małżonka, dziecka czy rodzica lub zminimalizowanie ich udziału w spadku prowadzi do uzyskania przez nich prawa do zachowku.

Osoby takie w ciągu 5 lat od ogłoszenia testamentu bądź otwarcia spadku – dla wyrównania wysokości zachowku, mogą dochodzić swoich praw. Po tym czasie uprawnienie ulega przedawnieniu.

Zobacz również: Czym jest zachowek

POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeżeli spadkobiercy nie chcą wypłacić zachowku, sprawę należy skierować do sądu cywilnego. Właściwym sądem będzie sąd ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy, czyli ten sam co w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.

Zobacz również: Jak dochodzić zachowku

Zobacz również: Krok po kroku - jak napisać pozew o zachowek?

Krąg uprawnionych

Przesłanką nabycia prawa do zachowku jest dziedziczenie według ustawy. Zakres osób, którym przysługuje zachowek jest ograniczony, oparty jest na więzi rodzinnej między uprawnionym a spadkobiercami. Uprawnieni są przede wszystkim dzieci i małżonek, w dalszej kolejności wnuki, prawnuki i rodzice testatora. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, prawo do zachowku przechodzi na jego dzieci, czyli wnuki spadkodawcy. W przypadku braku zstępnych spadkodawcy, do zachowku są uprawnieni jego rodzice. Analogicznie należy traktować sytuację, w której dane osoby żyją, jednak są traktowani tak, jakby nie dożyli otwarcia spadku (zostali uznani za niegodnych dziedziczenia, odrzucili spadek, zrzekli się dziedziczenia po spadkodawcy).

Zobacz również: Zachowek dla najbliższych krewnych

Zobacz również: Kiedy zachowek przysługuje przy dziedziczeniu ustawowym

Jedną z przyczyn pozbawienia zachowku jest niegodność dziedziczenia. Ma ona miejsce gdy krewny popełnił ciężkie umyślne przestępstwo przeciwko spadkodawcy lub nakłonił go podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu; ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił, przerobił testament bądź świadomie skorzystał z takiego fałszywego testamentu.

Inną możliwością jest wyłączenie małżonka, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji a żądanie to było uzasadnione.

Zobacz również: Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku

Zobacz również: Pozbawienie spadku krewnego – cz. 1

Zobacz również: Pozbawienie spadku krewnego – cz. 2

Wysokość zachowku

Wyliczając zachowek należy ustalić jaki udział przypadałby danej osobie, jeśli spadkodawca nie pozostawił testamentu.

Wysokość zachowku nie ma stałej wartości. Jest też uzależniona od wieku oraz charakterystyki spadkobiercy ustawowego. Co do zasady zachowek wynosi 1/2 tego, co dana osoba otrzymała by gdyby dziedziczyła ustawowo. Jednakże wobec osób trwale niezdolnych do pracy oraz osób małoletnich zachowek wynosi 2/3 tego, co otrzymaliby przy dziedziczeniu ustawowym.

Zobacz również: Jak wylicza się zachowek

Zobacz również: Kiedy wyższy zachowek

Zobacz również: Jak obliczyć zachowek dla dzieci wydziedziczonego

Osoba ubiegająca się o zachowek musi pamiętać o tym, iż na zachowek zalicza jej się wszystko to co otrzymała od spadkodawcy zarówno w formie darowizny przed śmiercią, jak i w formie zapisu bądź polecenia w testamencie.

Zobacz również: Jak bronić się przed zapłatą zachowku

Zobacz również: Jaki podatek od zachowku

Zaliczanie darowizn do zachowku

Wyliczywszy wartość należy się następnie zastanowić, czy i jak spadkodawca zadbał za życia o uprawnionych do zachowku. Pod uwagę bierze się wszystkie darowizny dokonane przez spadkodawcę na rzecz uprawnionego do zachowku. W sytuacji gdzie uprawnionymi są dzieci spadkodawcy do zachowku zalicza się koszty wychowania, oraz wykształcenia, które poniósł spadkodawca, jeśli przekroczyły przeciętną wartość w danym środowisku. Jeśli zaś uprawnionymi do zachowku są potomkowie zstępnego spadkodawcy, na poczet zachowku zalicza się darowizny udzielone ich rodzicom.

Zobacz również: Darowizny doliczane do zachowku

Zobacz również: Zaliczenie darowizny na schedę spadkową a zachowek

Zobacz również: Zachowek a darowizna

Wydziedziczenie spadkobiercy

Prawa do zachowku nie nabywa osoba, która zrzekła się dziedziczenia na drodze umowy ze spadkodawcą oraz osoba skutecznie wydziedziczona.

Wydziedziczenie jest pozbawieniem prawa do zachowku, który przysługiwałby spadkobiercom na podstawie dziedziczenia ustawowego.

Zobacz również: Czym jest wydziedziczenie

Zobacz również: Kiedy można wydziedziczyć spadkobiercę

Aby wydziedziczenie było ważne, z treści testamentu musi wynikać również przyczyna wydziedziczenia. Może to być sytuacja, gdzie spadkobierca:

  1. wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
  2. dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, lub wolności albo rażącej obrazy czci;
  3. uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Skutkiem wydziedziczenia jest pozbawienie prawa do zachowku, który jednak przysługuje zstępnym uprawnionego, czyli jego dzieciom, wnukom.

Zobacz również: Wydziedziczenie spadkobiercy niedopełniającego obowiązków rodzinnych

Przyczyną pozbawienia prawa do zachowku może być również przedawnienie się roszczenia – okres ten wynosi 3 lata od ogłoszenia spadku.

Dział spadku

Zobacz również: Jak dzielić spadek?

Zobacz również: Jak napisać wniosek o dział spadku

Zobacz również: Jakie są zasady działu spadku

W ciągu 6 miesięcy od otwarcia spadku spadkobiercy powinni złożyć oświadczenie o przyjęciu spadku lub odrzuceniu go. W tym celu spadek należy oszacować i określić jakie przedmioty i prawa wchodzą w jego skład.

Umowny dział spadku

W sytuacji, w której wszyscy spadkodawcy są zgodni co do zakresu i szczegółów podziału majątku wchodzącego w skład masy spadku, mogą oni sporządzić umowę regulującą zasady podziału spadku. Będzie ona skuteczna, jeżeli umowę podpiszą wszyscy spadkodawcy. Przepisy nie precyzują formy umowy, chyba że w skład spadku wchodzi nieruchomość – wtedy konieczna jest forma aktu notarialnego.

Zobacz również: Umowny dział spadku

W umownym dziale spadku spadkobiercy mogą dokonać podziału spadku w naturze, przyznać cały spadek jednemu ze spadkobierców lub kilkorgu z nich albo sprzedać spadek osobie nie będącej spadkobiercą.

Możliwa jest sprzedaż spadku, jego części jak i udziału spadkowego. Instytucja sprzedaży spadku wiąże się nie tylko z przeniesieniem własności rzeczy i praw należących do spadku – ale także z przejściem praw i obowiązków spadkodawcy.

Zobacz również: Sprzedaż spadku

Zobacz serwis: Zachowek i dział spadku

Zobacz również: Bezpłatne porady prawne na naszym Forum

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W Sejmie petycja o zmiany zasad waloryzacji subkonta ZUS. I to od 2014 r.

Przez lata konto główne w ZUS miało wyższą waloryzacją (np. 14,41% w 2025 r.) niż subkonto ZUS (np. 9,49% w 2025 r.). Sejm zajmie się propozycją zrównania tych wartości i to wstecznie (aż od 2014 r.). To są spore pieniądze. Propozycja obywatela jest uczciwa, ale należy ocenić szanse jej przeprowadzenia przez parlament na 0%. Ta petycja obywatela będzie procedowana przez odpowiednią komisję, ale konkluzja będzie najpewniej taka „Nie ma na to pieniędzy w budżecie”.

Krótszy czas pracy w Polsce: Ministerstwo podało pierwsze dane z pilotażu

W trakcie pierwszego tygodnia od rozpoczęcia pilotażu skrócenia czasu pracy do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wpłynęło 150 kompletnych wniosków od pracodawców, którzy chcieliby wziąć udział w programie. Kolejne są w trakcie przygotowywania.

Duże zmiany w Karcie Nauczyciela od września 2025 r. M.in. godziny ponadwymiarowe, nagrody, odprawy ochrona przedemerytalna. Prezydent podpisał nowelizację

W dniu 21 sierpnia 2025 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy mają w większości wejść w życie 1 września 2025 r. Nowelizacja ta zmienia także kilka innych ustaw - np. ustawę o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych i Prawo oświatowe.

Sprzedaż spadku z problemami. Notariusze ostrzegają przed pułapkami w nowych przepisach. Czy będą odmawiać sporządzania aktów notarialnych?

Kolejna nowelizacja ustawy o podatku od spadków i darowizn, choć w założeniu ma ograniczyć biurokrację, w praktyce może prowadzić do licznych problemów interpretacyjnych – ostrzegają notariusze z Izby Notarialnej w Poznaniu. Chodzi o ustawę z 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn, która weszła w życie 20 sierpnia 2025 r.

REKLAMA

Poczta Polska wstrzymuje przyjmowanie paczek do USA od 25 sierpnia 2025 r. Powodem są nowe amerykańskie cła

Ze względu na wejście w życie 29 sierpnia amerykańskich ceł, Poczta Polska od poniedziałku czasowo wstrzymuje przyjmowanie przesyłek do USA zawierających towary - poinformował 22 sierpnia operator. Możliwe będzie wysyłanie m.in. korespondencji i dokumentów.

Zdolność kredytowa 2025: para (dwie średnie krajowe) z dzieckiem dostanie z banku prawie 900 tys. złotych

W ciągu ostatnich 12 miesięcy zdolność kredytowa trzyosobowej rodziny dysponującej dwiema średnimi krajowymi wzrosła o ponad 23%. Dziś takiej familii przeciętny bank skłonny jest pożyczyć na zakup mieszkania prawie 900 tysięcy złotych. To najwyższy wynik w historii. Łatwiejszemu dostępowi do kredytów sprzyjają rosnące wynagrodzenia i spadające oprocentowanie kredytów.

Sankcja kredytu darmowego - łatwy zysk kredytobiorcy kosztem banku? Adwokat wyjaśnia co naprawdę oznaczają wyroki TSUE i statystyki sądowe?

Sankcja kredytu darmowego występuje w debacie publicznej jako obietnica łatwego zysku kosztem banku. Obietnice te składają przede wszystkim parakancelarie (a więc podmioty, które nie są kancelariami adwokackimi lub radcowski) i firmy odszkodowawcze. W mediach znajdziemy wiele nagłówków sugerujących, że banki nagminnie łamały prawo, a teraz muszą oddać miliony złotych. Rzeczywistość jest jednak znacznie bardziej złożona – a dla wielu konsumentów (prawie 90 proc.) droga sądowa wcale nie kończy się happy endem.

Wypadek w pracy: ZUS wyjaśnia jakie świadczenia należą się pracownikowi. Jakie odszkodowanie za 1% uszczerbku na zdrowiu?

Wypadek w czasie wykonywania pracy może zdarzyć się każdemu pracownikowi, niezależnie od rodzaju wykonywanego zawodu czy zajmowanego stanowiska. Krystyna Michałek, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie kujawsko-pomorskim wyjaśnia jakie świadczenia należą się aktualnie pracownikom z tytułu takiego wypadku.

REKLAMA

Pies w galerii handlowej? Polacy są podzieleni, ale trend rośnie – zakupy z czworonogiem stają się codziennością

Jeszcze kilka lat temu pies w centrum handlowym budził zdziwienie, a nawet oburzenie. Dziś? Coraz częściej towarzyszy nam w butikach, kawiarniach czy na food courtach. Najnowsze ogólnopolskie badanie Posnanii, jednego z największych centrów handlowych w Polsce, przeprowadzone z firmą Inquiry pokazuje, że zakupy z pupilem to już codzienność – 60% Polaków jest na „tak”, a ponad połowie opiekunów czworonogów zdarza się zabierać je do galerii handlowych. Ale uwaga – nie wszyscy klienci witają psy z otwartymi ramionami.

Za wypalanie traw, rozniecanie ognia czy rozpalenie grilla w niedozwolonym miejscu, palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi, nieostrożne obchodzenie się z ogniem: do 30 tys. zł grzywny i do 5 tys. zł mandatu

Za wypalanie traw, rozniecanie ognia, palenie tytoniu poza miejscami wyznaczonymi, nieostrożne obchodzenie się z ogniem: do 30 tys. zł grzywny i do 5 tys. zł mandatu. Dlaczego? Bo nowelizacja przepisów to odpowiedź na rosnące zagrożenie pożarowe w Polsce. Wprowadzając surowe kary finansowe, rząd ma nadzieję skuteczniej walczyć z niebezpiecznymi zachowaniami i zapobiegać tragediom.

REKLAMA