Spadek w Niemczech - kto ma prawo do zachowku?

Regulacja prawna zachowku na prawie niemieckim (§2303 i nast. BGB) odpowiada - naturalnie z wyjątkami - polskiej regulacji prawnej w art. 991 i nast. polskiego kodeksu cywilnego. § 2303 ust. 1 stanowi, że dziecko spadkodawcy, które przez testament wyłączone zostało od dziedziczenia ustawowego, może żądać od spadkobierców zachowku w wysokości połowy wartości udziału spadkowego, który przypadłby mu przy dziedziczeniu na podstawie ustawy. To postanowienie dotyczy też małżonka i rodziców spadkodawcy ( § 2303 ust. 2 BGB).

Szczególną pozycję zajmuje małżonek spadkodawcy. Jego ustawowy udział wynosi ¼ masy spadkowej. Aby nie komplikować problemu zakładamy, że małżonek dziedziczy z dziećmi. Jeżeli nie byłoby dzieci, to ustawowy udział wynosi nie ¼ a ½ całości spadku. Przy ustawowej wspólności majątkowej (tzw. Zugewinngemeinschaft) podwyższa się udział małżonka w spadku o dalszą ¼ masy spadkowej ( §1371 niem. k.c.).

Udział spadkowy małżonka wynosi połowę całości spadku.

Zobacz również: Jak odrzucić spadek w Niemczech?

To podwyższenie spadku małżonka o ¼ jest ryczałtowym wyrównaniem z tytułu przyrostu majątku małżonków podczas trwania małżeństwa. Możliwe są trzy tryby obliczania wysokości zachowku dla małżonka w zależności od następujących przypadków:
- małżonek jest całkowicie wydziedziczony,
- małżonek jest tylko częściowo wydziedziczony i
- małżonek odrzuca spadek.

W pierwszym przypadku małżonek może żądać od spadkobierców tylko tzw. małego zachowku a więc 1/8 masy spadkowej oraz wyrównania z tytułu przyrostu majątku małżonków.

W drugim przypadku może małżonek żądać uzupełnienia zachowku ( § 2305 niem. k.c.) do wysokości ¼ masy spadkowej ( tzw. duży zachowek).

W trzecim przypadku mamy do czynienia ze szczególnym prawem małżonka , który tylko częściowo został wydziedziczony. Może on naturalnie żądać uzupełnienia zachowku do wysokości ¼ masy spadkowej ( duży zachowek).

Ma on też prawo do odrzucenia spadku i żądania wypłacenia małego zachowku (1/8) oraz wyrównania z tytułu przyrostu majątku małżonków. Jest to w tym wypadku dla niego korzystne, jeżeli roszczenie do wyrównania z tytułu przyrostu majątku małżonków jest wysokie.

Wyjaśnimy to na następującym przykładzie:

Spadkodawca sporządził testament, w którym ustanowił swojego syna jako spadkobiercę w 7/8 części, a żonę w 3/8 części spadku. Spadek ma wartość 100.000 EUR. Przyrost majątku wynosi 50.000 EUR. Duży zachowek, którego może żądać wdowa wynosi w tym wypadku 25.000 EUR ( ¼ masy spadkowej). Przy odrzuceniu spadku może ona żądać wyrównania z tytułu przyrostu majątku w wys. 25.000 EUR i do tego jeszcze wypłacenia małego zachowku (1/8) od masy spadkowej. Masa spadkowa zmniejszona jest o wypłacone 25.000 EUR do sumy 75.000 EUR. Mały zachowek wynosi 9375 EUR ( 1/8 z 75.000 EUR). Wdowa otrzyma w tym wypadku 34.375 EUR.

Zobacz również serwis: Spadki