REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Eugenia  Jabłokow
Radca prawny- ekspert w dziedzinie postępowania spadkowego
Wydziedziczenie dotyczy zawsze osoby ściśle określonej, co oznacza tyle, że uprawnionymi do zachowku nadal pozostaną zstępni wydziedziczonego.
Wydziedziczenie dotyczy zawsze osoby ściśle określonej, co oznacza tyle, że uprawnionymi do zachowku nadal pozostaną zstępni wydziedziczonego.

REKLAMA

REKLAMA

Czy można pozbawić spadkobiercę zachowku? Co do zasady na to pytanie można udzielić odpowiedzi twierdzącej. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jest tu wiele wyjątków. 

Komu przysługuje prawo do zachowku?

Do zachowku uprawnieni są tylko zstępni (czyli dzieci, wnuki, prawnuki – dłużej wyliczać chyba nie trzeba z uwagi na długość naszego życia), małżonek oraz rodzice spadkodawcy, i tylko pod takim warunkiem, że te osoby byłyby powołane do spadku na podstawie ustawy. 

REKLAMA

REKLAMA

Celem wyjaśnienia tego podam prosty przykład. 

Przykład

Jeśli spadkodawca pozostawił małżonka i zstępnych, to nie zajdzie podstawa do dziedziczenia ustawowego rodziców spadkodawcy. 

Pozbawienie zachowku to nie tylko wydziedziczenie, ale też otrzymanie od spadkodawcy za jego życia darowizny, powołanie do spadku lub uczynienie na jego rzecz zapisu, uznanie za niegodnego dziedziczenia w drodze orzeczenia sądu, jak też zawarcie umowy pomiędzy przyszłym spadkobierca i spadkodawca o zrzeczenie się dziedziczenia. Omówię niżej nieco szczegółowiej wszystkie powyższe warianty.

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

REKLAMA

Wydziedziczenie sposobem pozbawienia spadkobiercy zachowku 

Najczęściej stosowanym sposobem na pozbawienie spadkobiercy zachowku jest wydziedziczenie go pisemnie w testamencie, z podaniem przyczyny wydziedziczenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podstawą do wydziedziczenia są przyczyny enumeratywnie wymienione w art. 1008 kodeksu cywilnego, a mianowicie:

  • uporczywe postępowanie wbrew woli spadkobiercy w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (najczęściej chodzi o popełnianie przestępstw),
  • dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
  • uporczywe nie dopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (najczęściej nie odwiedzanie, od lat, nawet w chorobie; brak pomocy, gdy taka pomoc jest potrzebna spadkodawcy, a spadkobierca może jej udzielić, nie tylko materialna).
Ważne

Jeśli spadkodawca przebaczył wydziedziczonemu, to zachowuje on uprawnienie do zachowku, nawet wtedy, gdyby w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, dla skuteczności przebaczenia wystarczy dostateczne rozeznanie spadkodawcy w chwili stwierdzenia, że przebacza.

Wydziedziczony może kwestionować przed sadem zapis o wydziedziczeniu.

Wydziedziczenie dotyczy zawsze osoby ściśle określonej, co oznacza tyle, że uprawnionymi do zachowku nadal pozostaną zstępni wydziedziczonego.    

Czy darowizna zalicza się do zachowku?

Otrzymanie darowizny przez spadkobiercę od spadkodawcy za jego życia powoduje ten skutek, że darowizna zostanie zaliczona na poczet przysługującego mu zachowku. Wartość przedmiotu darowizny zostanie oceniona wg stanu z chwili jej dokonania, ale wg cen z chwili ustalania zachowku.

W przypadku zstępnego, na poczet należnego mu zachowku będą zaliczone koszty wychowania oraz wykształcenia ogólnego i zawodowego, poniesione przez spadkodawcę, jeśli te koszty przekraczają przeciętną miarę przyjętą w danym środowisku.

Przykład

Jedno z dzieci otrzymało wykształcenie wyższe, zaś drugie pozostało przy wykształceniu zawodowym, oczywiście pod warunkiem, ze brak wykształcenia u drugiego dziecka nie było spowodowane brakiem chęci do nauki.

W przypadku dalszego zstępnego, np. wnuka spadkodawcy, na należny zachowek zalicza się darowiznę, jaką od spadkodawcy otrzymał jego wstępny uprawniony tzn. tu rodzic. Nie bierze się pod uwagę drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych w danym środowisku, dokonanych przed więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku, jak tez darowizn na rzecz osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku, oraz darowizny małżonkowi przed zawarciem małżeństwa ze spadkodawcą.

Kup ebook: Zachowek - uprawnieni, obliczanie, wydziedziczenie

Spadkodawca, zdając sobie sprawę z uprawnień swoich ustawowych spadkobierców do zachowku, sporządzając na rzecz innej osoby testament może przewidzieć zachowek dla takiego spadkobiercy w tym testamencie, powołując go do spadku lub czyniąc w testamencie zapis na jego rzecz.

Jest to wybór przez spadkodawcę sposobu zaspokojenia osoby uprawionej do zachowku. Wówczas uprawniony do zachowku nie może odrzucić przypadającego mu spadku lub zapisu, a w zamian realizować swoje roszczenie pieniężne z tytułu zachowku wobec spadkobiercy.

Kiedy spadkobierca może być uznany za niegodnego dziedziczenia?

Spadkobierca może być uznany za niegodnego dziedziczenia w wyniku orzeczenia sądowego, i to z następujących powodów, określonych w art. 928 kc:

  • jeśli dopuścił się względem spadkodawcy umyślnego ciężkiego przestępstwa,
  • jeśli podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności,
  • jeśli umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inna osobę podrobionego lub przerobionego.
Ważne

Spadkobierca uznany prawomocnym wyrokiem sądowym za niegodnego jest traktowany tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Otwarcie spadku to data zgonu spadkodawcy. Tu również, jak w przypadku wydziedziczenia, jeśli spadkodawca przebaczył takiemu spadkobiercy (z dostatecznym rozeznaniem, jeśli już nie miał zdolności do czynności prawnych) , to spadkobierca nie może być uznany za niegodnego.

Umowa o zrzeczenie się dziedziczenia

Zawarcie umowy pomiędzy przyszłymi spadkobiercą i spadkodawcą o zrzeczenie się dziedziczenia również powoduje utratę prawa do zachowku, bo spadkobierca jest traktowany jako ten, który nie dożył otwarcia spadku. Szerzej o tym pisałam niedawno w artykule: Umowy dot. spadku po osobie żyjącej. 

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec z oddawaniem ziemi Kościołowi? Polska 2050 chce zlikwidować przywilej z czasów PRL – ogromna zmiana w relacjach państwo–Kościół

Polska 2050 chce raz na zawsze zakończyć przekazywanie państwowej ziemi Kościołowi. Ugrupowanie zaprezentowało projekt ustawy uchylającej kontrowersyjny artykuł 70a, który od 1989 roku umożliwiał nieodpłatne przekazywanie nieruchomości, sięgające łącznie aż 76 tys. hektarów. To pierwsza z serii zmian mających uporządkować relacje państwo–Kościół i zapewnić przejrzystość.

Triumfują świadczenia: pielęgnacyjne i wspierające. Przegrał zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł)

Niesprawiedliwie, ale zgodne z prawem. Zasiłek pielęgnacyjny wciąż 215,84 zł, a inne świadczenia przepisy podwyższyły do 4337 zł i 3386 zł.

Zakaz trzymania psów na łańcuchach! Posłowie wprowadzają rewolucyjne zmiany – co czeka właścicieli czworonogów?

Polscy posłowie szykują prawdziwą rewolucję w traktowaniu czworonogów – Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże trzymania psów na łańcuchach. Nowe przepisy przewidują liczne wyjątki, szczegółowe regulacje dotyczące kojców i obowiązek codziennego ruchu dla pupili.

Unia Europejska wprowadza zmiany w przepisach. Chodzi o piece na gaz

Zgodnie z opublikowanymi przez Komisję Europejską wytycznymi dotyczącymi dyrektywy EPBD, sprecyzowano, co oznacza "kocioł na paliwa kopalne" oraz "budynek o zerowej emisji". Celem tych wyjaśnień jest pomoc państwom członkowskim w interpretacji przepisów. Komisja wyjaśnia również, co oznaczają te regulacje w kontekście ewentualnego zakazu stosowania pieców gazowych.

REKLAMA

Sejm na żywo: 25 września 2025 [Transmisja online]

W środę, 24 września rozpoczęło się trzydniowe posiedzenie Sejmu. W czwartek, 25 września posłowie będą pracować m.in. nad kilkoma rządowymi projektami deregulacyjnymi.

Zamknięcie granicy z Białorusią na 14 dni – jakie konsekwencje dla gospodarki i biznesu?

Jutro, w czwartek o godz. 0.01 w nocy, zostaną ponownie otwarte przejścia graniczne z Białorusią. Dwutygodniowy okres zamknięcia tej granicy to poważny wstrząs dla polskiej i europejskiej gospodarki. Zatrzymanie transportu na jednym z kluczowych korytarzy handlowych Unii Europejskiej – Jedwabnym Szlaku – powoduje straty liczone w setkach milionów euro, a skutki odczuwają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także konsumenci i lokalne społeczności.

66 000 osób odeszło z WZON i ZUS bez choć jednej złotówki ze świadczenia wspierającego

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego. Rząd często podnosi w Sejmie argument, że brak podwyżki zasiłku pielęgnacyjnego (tylko 215,84 zł) wynika z tego, że osoby mające ten zasiłek mogą otrzymać świadczenie wspierające. Jest tu argument "Tak, zasiłek pielęgnacyjny jest bardzo niski, ale nie podwyższamy go bo beneficjenci zasiłku pielęgnacyjnego mogą go uzupełnić świadczeniem wspierającym.

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

REKLAMA

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

Liczne zmiany przepisów dla spółdzielni mieszkaniowych i ich członków w 2026 roku. Co się zmieni?

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. Nowelizacja ta ma trzy zasadnicze cele: (1) przywrócenie członkostwa w spółdzielni osobom, które je utraciły na skutek wejścia w życie art. 4 nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 20 lipca 2017 r., (2) wprowadzenie rozwiązań prawnych skłaniających spółdzielnie do podejmowania inwestycji mających na celu ustanawianie lokatorskich praw do lokali. Ponadto (3) nowelizacja ma wprowadzić liczne przepisy wzmacniające pozycję prawną członków spółdzielni mieszkaniowych, usprawniające funkcjonowanie tych spółdzielni mieszkaniowych i zwiększające transparentność ich funkcjonowania.

REKLAMA