REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Świadczenie pracy bez umowy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Marek Rotkiewicz
Prawnik specjalizujący się w prawie pracy. Autor i współautor około 60 książek z tego zakresu, w tym kilku komentarzy oraz autor ponad 4000 artykułów. Wykładowca na licznych szkoleniach (przeprowadzonych ponad 6000 godzin szkoleniowych).

REKLAMA

REKLAMA

Brak pisemnej umowy o pracę może być wynikiem nie tylko pracy „na czarno”, ale także zawarcia jej w formie ustnej – bez potwierdzenia na piśmie. W obu przypadkach pracodawca ponosi odpowiedzialność za wykroczenie.

REKLAMA

Umowa o pracę powinna co do zasady zostać zawarta na piśmie. Kodeks pracy nie wskazuje jednak formy pisemnej pod rygorem nieważności. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności. Jak najbardziej ważna jest więc umowa zawarta ustanie. W takim przypadku pracodawca zobowiązany jest potwierdzić na piśmie warunki zawartej umowy i przekazać to pismo pracownikowi najpóźniej w dniu rozpoczęcia świadczenia pracy.

Niezachowanie wymogu pisemnej formy umowy o pracę nie ogranicza możliwości przeprowadzenia dowodu ze świadków oraz z przesłuchania pracodawcy i pracownika na okoliczność zawarcia tej umowy. W tym zakresie istotne jest postanowienie art. 473 k.p.c., wyłączające możliwość stosowania przepisów ograniczających dopuszczalność dowodu ze świadków oraz z przesłuchania stron w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Zawarcie umowy z pracownikiem przez osobę nieupoważnioną

Umowa o pracę powinna wskazywać strony umowy (pracownika i pracodawcę). Pracodawcę określamy, używając pieczęci nagłówkowej oraz wskazując numer REGON. W treści umowy należy także wskazać imię i nazwisko pracodawcy lub osoby reprezentującej pracodawcę albo osoby upoważnionej do składania oświadczeń woli w imieniu pracodawcy. Związane jest to z tym, że pracodawca nie musi osobiście wykonywać wszystkich czynności z zakresu prawa pracy. Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. Możliwość ta znajduje odpowiednie zastosowanie do pracodawcy będącego osobą fizyczną, jeżeli nie dokonuje on osobiście czynności, o których mowa w tym przepisie.

Upoważnienie do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy powinno wskazywać nie tylko osobę upoważnioną, ale także zakres upoważnienia.

Zawarcie umowy o pracę przez osobę nieupoważnioną może zatem być związane z dwoma sytuacjami:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

• podpisaniem umowy w imieniu pracodawcy przez osobę nieupoważnioną do wykonywania w jego imieniu czynności z zakresu prawa pracy,

• podpisanie umowy co prawda przez osobę upoważnioną, ale której upoważnienie nie dotyczy zawierania umów o pracę.

Trzeba przyjąć, że zawarcie umowy o pracę przez osobę niebędącą do tego upoważnioną przez pracodawcę powoduje nieważność tej umowy.

Skutek taki wystąpi, jeśli pracodawca nie wiedział o fakcie zawarcia umowy. W innym bowiem przypadku, moim zdaniem, powinniśmy uznać, że umowa o pracę została zawarta przez dorozumiane oświadczenie woli pracodawcy.

Przykład

Pracodawca prowadził rozmowę kwalifikacyjną z kandydatem do pracy. Osobę tę o przyjęciu do pracy poinformowała po kilku dniach szefowa kadr firmy (na wyraźne polecenie pracodawcy), która też podpisała umowę o pracę. Szefowa kadr nie miała jednak upoważnienia do zawierania umów o pracę w imieniu pracodawcy.

W tej sytuacji należy jednak uznać, że umowa została ważnie zawarta w związku z tym, że pracodawca posiadał pełną wiedzę o przyjęciu do pracy tej osoby.

Nawet jeśli umowa o pracę okazała się nieważna, a zatem nie stworzyła zobowiązań stron w momencie jej zawarcia, to zobowiązania takie powstają wraz z dopuszczeniem pracownika do pracy na warunkach tej umowy (wyrok SN z 5 listopada 2003 r., I PK 633/02).

Zawarcie umowy przez czynności faktyczne

Stosunek pracy może powstać nie tylko wówczas, gdy strony wyraźnie ustaliły treść umowy o pracę. Wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Może to być tzw. dorozumiane oświadczenie woli czy też złożenie oświadczenia przez czynności faktyczne.

Przykład

REKLAMA

Tomasz N. umówił się z pracodawcą, że rozpocznie w najbliższy poniedziałek świadczenie pracy na stanowisku pracownika gospodarczego. Tomasz N. przyszedł do pracy i zaczął wykonywać swoje obowiązki, tzn. sprzątać teren firmy, wykonywać drobne naprawy, o których informowali go pracownicy. Po miesiącu pracy domagał się wypłaty wynagrodzenia. Pracodawca stwierdził, że nie zawarli umowy ani pisemnej, ani ustnej. Faktycznie Tomasz N. nie mógł udowodnić faktu zawarcia umowy, gdyż porozumienie w tej kwestii nie było zawierane przy świadkach. W tym przypadku mamy do czynienia z istnieniem stosunku pracy. Pracownik został dopuszczony do pracy, świadczył ją przez miesiąc (o czym pracodawca musiał wiedzieć).

Nawiązanie stosunku pracy wymaga zgodnego oświadczenia woli pracownika i zakładu pracy. Oświadczenie woli może być wyraźne i ujęte w formie pisemnej, jak tego wymagają przepisy Kodeksu pracy, bądź też dorozumiane, wynikające z zachowania się stron. Takie dorozumiane zawarcie umowy o pracę istnieje zwykle wówczas, gdy zakład pracy dopuszcza pracownika do wykonywania pracy i płaci mu wynagrodzenie (wyrok SN z 31 sierpnia 1977 r., I PRN 112/77).

Konsekwencje dla pracodawcy

Niepotwierdzenie na piśmie zawartej z pracownikiem umowy o pracę stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika zagrożone karą grzywny do 30 tys. zł.

Oczywiście to nie wszystko, co grozi pracodawcy. Zatrudnienie pracownika wiąże się z obowiązkami zgłoszeniowymi w zakresie ubezpieczeń oraz odprowadzaniem składek na ubezpieczenia i zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Jeśli pracodawca nie wykonuje tych obowiązków, ponosi odpowiedzialność. Ponadto zobowiązany będzie do opłacenia zaległych składek i zaliczki wraz z odsetkami.

W ekstremalnych sytuacjach pracodawca naraża się także na odpowiedzialność karną, gdyż naruszający przepisy prawa o ubezpieczeniach społecznych, nie zgłaszając, nawet za zgodą zainteresowanego, wymaganych danych albo zgłaszając nieprawdziwe dane mające wpływ na prawo do świadczeń albo ich wysokość podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

Marek Rotkiewicz

Podstawa prawna:

• art. 60, art. 73 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (DzU nr 16, poz. 93 ze zm.),

• art. 473 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (DzU nr 43, poz. 296 ze zm.),

• art. 281 pkt 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (DzU z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),

• art. 219 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (DzU nr 88, poz. 553 ze zm.),

• wyroki Sądu Najwyższego:

– z 5 listopada 2003 r. (I PK 633/02, OSNP 2004/20/346),

– z 31 sierpnia 1977 r. (I PRN 112/77, niepubl.).

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Infor.pl
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Szkoła dopasowana do życia. Nowy pomysł edukacji online z USA dociera do Polski. Na czym to polega?

Kiedyś edukacja była przede wszystkim miejscem. Dziś coraz częściej staje się przestrzenią – dynamiczną, elastyczną i dopasowaną do tempa życia, a nie do rozkładu dzwonków. Odejście od murów szkoły to nie tylko zmiana formatu, ale przede wszystkim zmiana filozofii. Nauka nie musi być wtłoczona w sztywny harmonogram, ławkę, lekcję grupową, jedną lokalizację i ten sam rytm dla wszystkich.

14. emerytura z KRUS - ile i dla kogo w 2025 roku. Kiedy wypłata?

Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego poinformowała w komunikacie, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane "czternastą emeryturą", będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Kto ma prawo do tego świadczenia, ile wyniesie w tym roku?

Darowizna od brata bez podatku? Najnowsza interpretacja KIS rozwiewa wątpliwości

Darowizny w rodzinie zwykle kojarzą się z brakiem podatku, ale w praktyce sposób ich przekazania często budzi wątpliwości. Najnowsza interpretacja Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) pokazuje, że nawet gdy pieniądze trafiają na konto obdarowanego nie bezpośrednio od darczyńcy, lecz od osób trzecich, nadal można korzystać ze zwolnienia podatkowego.

Święta w sobotę 2025: Jakie obowiązki mają pracodawcy?

Święta wypadające w soboty powodują konieczność udzielenia pracownikom dodatkowego dnia wolnego od pracy. Wynika to wprost z art. 130 § 2 Kodeksu pracy. Najbliższe święto przypadające w sobotę to 1 listopada 2025 r.. Sprawdź, jakie zasady obowiązują pracodawców oraz jak prawidłowo zaplanować czas pracy w tym okresie.

REKLAMA

Dotacja PFRON 2025: nawet 130 tys. zł bezzwrotnej pomocy. Sprawdź warunki

Masz orzeczenie o niepełnosprawności? W 2025 roku możesz otrzymać od PFRON nawet 130 tys. zł bezzwrotnej dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej. To realna szansa, aby założyć własną firmę i uniezależnić się finansowo. Wystarczy rejestracja w urzędzie pracy, przygotowanie dobrego biznesplanu i złożenie wniosku. Sprawdź, kto dokładnie może skorzystać z tej pomocy, na co można przeznaczyć pieniądze i jakie warunki trzeba spełnić.

Zła wiadomość dla pracowników z Ukrainy: prezydent zawetował ustawę

Obywatele Ukrainy mogą legalnie przebywać w Polsce do 30 września 2025 roku. Co w praktyce oznacza zawetowanie przez Prezydenta RP nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy?

Czy rodzice mogą opłacać tzw. wsad do kotła bezpośrednio na rachunek firmy cateringowej?

Zapytanie, które wpłynęło do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie dotyczyło możliwości uiszczania przez rodziców wyłącznie kosztów „wsadu do kotła” bezpośrednio na rachunek firmy cateringowej. Jakie jest stanowisko izby?

Za te zwolnienia lekarskie ZUS nie zapłaci ani złotówki. Czego nie można robić na L4?

ZUS przypomina, że zwolnienie lekarskie nie powinno być traktowane jako okazja do dorabiania bądź wyjazdu turystycznego. Niewłaściwe korzystanie z „chorobowego” może mieć konsekwencje: ZUS wstrzyma wypłatę albo będzie żądał zwrotu już wypłaconego zasiłku chorobowego, opiekuńczego lub świadczenia rehabilitacyjnego.

REKLAMA

W 2026 r. w radach nadzorczych i zarządach musi być 33-40% kobiet [Dyrektywa Women on Board]

W 2026 r. w radach nadzorczych i zarządach musi być odpowiednia reprezentacja płci. W związku z tym, że przeważają mężczyźni, nowe przepisy wprowadzają de facto obowiązek zapewnienia 33-40% kobiet ogólnej liczby osób zasiadających w radach nadzorczych i zarządach przedsiębiorstw. Czy Polskie firmy są na to gotowe? Jak wdrożyć dyrektywę Women on Boards?

Ukryte zyski w estońskim CIT – co to jest i dlaczego warto uważać?

Estoński CIT, czyli ryczałt od dochodów spółek, to atrakcyjna forma opodatkowania, która pozwala na odroczenie podatku dochodowego do momentu faktycznej dystrybucji zysków. Jednak korzystając z tej formy opodatkowania, przedsiębiorcy muszą być szczególnie czujni na pojęcie ukrytych zysków, które mogą skutkować nieoczekiwanym opodatkowaniem.

REKLAMA