Spis powszechny a PESEL – obywatele mają wątpliwości

Spis powszechny w 2021 r. a PESEL

W przypadku samospisu internetowego należy podać numer PESEL. Jest on niezbędny również do zdefiniowania hasła pozwalającego na zalogowanie się i uzyskanie dostępu do formularza spisowego, jeżeli nie korzysta się z opcji zalogowania przez profil zaufany.

„Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęło wiele wniosków związanych z przetwarzaniem danych osobowych przy okazji Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań 2021. Jak Rzecznik sygnalizował już wcześniej, wśród nich wyróżniają się sygnały dotyczące zaniepokojenia obywateli przetwarzaniem przez służby statystyki publicznej numeru PESEL” – czytamy w piśmie Stanisława Trociuka do Prezesa GUS.

Zastępca rzecznika poinformował, iż nie kwestionuje potrzeby podania danych identyfikacyjnych w trakcie spisu, jednak powinna zostać podana do publicznej wiadomości podstawa takiego obowiązku.

Wskazuje tu na art. 35a ust. 1 pkt 1 ustawy o statystyce publicznej, zgodnie z którym służby statystyki publicznej przetwarzają dane osobowe określone w art. 35b ust. 1 w celu statystycznym, obejmującym w szczególności: organizację i prowadzenie badań statystycznych, w tym spisów powszechnych. Służby statystyki publicznej mają zatem wyraźną podstawę do przetwarzania danych, w tym numeru PESEL. Wątpliwości wnioskodawców budzi jednak podstawa do nakładania na obywateli obowiązku ujawniania takich danych w trakcie spisu powszechnego, biorąc pod uwagę, że udział w nim nie jest dobrowolny.

Jak czytamy, „zgodnie z treścią art. 51 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 9 ust. 1 ustawy o statystyce publicznej, w tym w ramach przeprowadzania spisu powszechnego czy weryfikacji jego tożsamości dla celów przeprowadzenia tego spisu, musi posiadać wyraźne umocowanie ustawowe”.

Spis powszechny a PESEL współlokatorów

To kolejne wystąpienie do Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące numeru PESEL w kontekście tegorocznego spisu powszechnego. Na początku kwietnia Rzecznik Praw Obywatelskich zwracał uwagę na problem wzięcia udziału w spisie bez znajomości PESEL-u współlokatora. Zdaniem RPO podawanie numeru PESEL pozostałych osób mieszkających w danym lokalu narusza prawo do prywatności.

Czytaj więcej: Samospis i PESEL współlokatora – RPO pyta GUS o prywatność