Kodeks wyborczy: kto rozstrzygnie o ważności wyborów?

Nowelizacja Kodeksu wyborczego skierowana do komisji nadzwyczajnej

Sejm skierował w środę do prac w komisji nadzwyczajnej projekt nowelizacji Kodeksu wyborczego autorstwa PiS, który zakłada, że o ważności wyborów, m.in. prezydenckich i do Sejmu, rozstrzygać będzie Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

Polecamy: PPK - poradnik pracownika

Podczas przeprowadzonego w czwartek nad ranem pierwszego czytania przeciwko projektowanym rozwiązaniom opowiedzieli się posłowie PO i PSL.

Rozstrzygnięcie o ważności wyborów - obowiązujące przepisy

Obecnie w Kodeksie wyborczym jest zapisane, że o ważności wyborów do Sejmu i o ważności wyboru posła przeciwko, któremu wniesiono protest, rozstrzyga Sąd Najwyższy. Zgodnie z Kodeksem wyborczym ten przepis stosuje się także w przypadku wyborów do Parlamentu Europejskiego, a z przepisów wynika, że również ma on zastosowanie do wyborów do Senatu.

Projektowane zmiany

Projekt nowelizacji wprowadza do Kodeksu wyborczego zapis, że o ważności tych wszystkich wyborów i ważności wyboru posła (europosła, senatora) przeciwko któremu wniesiono protest, rozstrzygać ma Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych.

Tak samo - zgodnie z projektem - rozstrzygana ma być sprawa ważności wyboru prezydenta RP. Obecnie w Kodeksie wyborczym zapisane jest, że o ważności tego wyboru rozstrzyga Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych. W uzasadnieniu projektu zaznaczono, że w przepisie Kodeksu wyborczego dotyczącym stwierdzania ważności wyborów prezydenta należy zapisać nazwę właściwej izby SN, zgodnej z obowiązującymi przepisami.

Nowe izby w Sądzie Najwyższym

Ustawa o Sądzie Najwyższym, która weszła w życie 3 kwietnia 2018 r. wprowadziła m.in. dwie nowe izby SN - Dyscyplinarną oraz Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Wśród kompetencji Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych zapisano m.in. rozpoznawanie protestów wyborczych i protestów przeciwko ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego oraz stwierdzanie ważności wyborów i referendum.

Z kolei - zaznaczono w uzasadnieniu - obecnie w przepisie Kodeksu wyborczego, który odnosi się do stwierdzania ważności wyborów do Sejmu, Senatu, Parlamentu Europejskiego nie określa się składu, w jakim Sąd Najwyższy rozpoznaje te sprawy, zatem SN winien czynić to w składzie 3 sędziów, gdyż zgodnie z przepisem ustawy o SN, sąd ten orzeka w składzie 3 sędziów, chyba że ustawa stanowi inaczej.