REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sygnaliści i ich ochrona - przepisy. Wdrożenie w Polsce unijnej dyrektywy już wkrótce. Czy jeszcze w 2024 roku?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Nexia Advicero
Doradztwo podatkowe, księgowość, corporate services, obsługa płacowo-kadrowa
Sygnaliści i ich ochrona - przepisy. Wdrożenie w Polsce unijnej dyrektywy już wkrótce. Czy jeszcze w 2024 roku?
Sygnaliści i ich ochrona - przepisy. Wdrożenie w Polsce unijnej dyrektywy już wkrótce. Czy jeszcze w 2024 roku?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Polscy pracownicy oraz przedsiębiorcy, na wdrożenie Unijnej dyrektywy dotyczącej sygnalistów czekają już od prawie 3 lat, gdyż to do 17 grudnia 2021 roku Polska, tak jak pozostałe kraje Unii Europejskiej, była zobowiązana do implementacji unijnych przepisów do naszego krajowego systemu prawnego. Z czego wynika tak duże opóźnienie? Na wdrożenie jakich regulacji muszą być przygotowani pracodawcy?

Kim jest sygnalista?

Bez względu na to czy podmiot należy do sektora publicznego czy też prywatnego, wszędzie zdarzają się przypadki nadużyć prawa lub nielegalnych działań. Często czynności te polegają np. na  działaniu na szkodę przedsiębiorstwa/instytucji czy też na działaniach korupcyjnych. Działania te są bardzo niebezpieczne i wywierają zawsze daleko idące konsekwencje. Sygnalista  (z ang. „whistleblower”) to osoba, której rolą jest zgłoszenie tego typu negatywnych działań w podmiocie gospodarczym. Jest to pojęcie bardzo szerokie, gdyż nie oznacza jedynie zatrudnionego pracownika (bez względu na charakter zawartej umowy) ale także osoby niezatrudnione ale powiązane bezpośrednio z podmiotem gospodarczym np. dostawcę czy podwykonawcę. W przestrzeni publicznej niejednokrotnie pojawia się błędne przekonanie, iż sygnalista to postać negatywna określana mianem „donosiciela”, podczas gdy sama koncepcja funkcji sygnalisty jest z goła odmienna. Sygnalista, to osoba, która w interesie publicznym oraz w dobrej wierze informuje o nieprawidłowościach w danej organizacji. Postawa ta powinna być postrzegana jako odpowiedzialna społecznie i mająca na celu zwiększenie bezpieczeństwa pracy, prowadzenia działalności czy działania instytucji publicznych.

REKLAMA

REKLAMA

Zgodnie z definicją zamieszczoną w projekcie ustawy, sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w tym: pracownik, pracownik tymczasowy, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, prokurent, członek zarządu przedsiębiorca, akcjonariusz, stażysta, wolontariusz czy praktykant.

Ochrona sygnalistów

Przepisy obowiązujące zarówno na poziomie krajowym jak i unijnym przed wejściem w życie dyrektywy o ochronie sygnalistów były dosyć ubogie i niejednolite. Podstawowym celem dyrektywy było zatem ujednolicenie tych przepisów na poziomie całej Unii Europejskiej a także wprowadzenie kompleksowych regulacji dotyczących ochrony praw osób zgłaszających naruszenia. Przepisy przewidują określenie szczegółowych form i kanałów przekazywania przez sygnalistów informacji o działaniach niepożądanych, zapewniając przy tym pełną poufność oraz przede wszystkim wprowadzają całkowity zakaz prowadzenia jakichkolwiek działań odwetowych wobec osób uwidaczniających nadużycie.

Dotychczasowe przepisy a w wielu krajach, całkowity brak regulacji w tym zakresie powodował, iż osoby posiadające wiedzę na temat nieprawidłowości, w obawie o konsekwencje ewentualnych działań represyjnych, nie informowały o wykrytych nadużyciach. 

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawcy

REKLAMA

Do czego przepisy obligują pracodawców?

Przepisy w zakresie ochrony sygnalistów nakładają na pracodawcę kilka podstawowych obowiązków:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • Wdrożenie odpowiednich procedur wewnętrznych określających zasady, formy i kanały zgłaszania nieprawidłowości,
  • Implementację środków ochrony sygnalistów,
  • Wdrożenie rozwiązań zapobiegających przed ewentualnymi negatywnymi konsekwencjami w związku z podejmowaniem działań zgłoszeniowych,
  • Prowadzenie rejestru zgłoszeń i administrowanie tymi danymi,
  • Zapewnienie warunków umożliwiających skuteczność wdrożonych w organizacji regulacji.

Istotne jest zatem, aby wprowadzone regulacje zapewniały między innymi dostępność kanałów zgłoszeniowych w danej organizacji i w żaden sposób nie ograniczały możliwości dokonywania takich zgłoszeń. Dobrym rozwiązaniem, byłoby również zapewnienie kilku możliwych kanałów do informowania o naruszeniach, które będą jednocześnie dostosowane do specyfiki prowadzonej działalności oraz komunikacji występującej w danym podmiocie. Podstawową funkcją jaką powinien posiadać wdrożony przez organizację kanał komunikacyjny jest zapewnienie sygnalistom ich anonimowości a co za tym idzie ochrony ich praw w tym zakresie.

W ustawie określone zostały również regulacje dotyczące odszkodowań, o które będą mogli ubiegać się sygnaliści wobec, których podjęto działania odwetowe. Odszkodowanie z tego tytułu będzie przysługiwało w wysokości nie niższej niż przeciętne miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowe w poprzednim roku. Aktualnie wynosi ono 7155,48 zł.

Ważne

Wdrożenie przepisów o ochronie sygnalistów nie jest dobrowolne. Obowiązek implementacji powyższych regulacji wynika bezpośrednio z ustawy, która określa, iż do wdrożenia ustawy zobowiązane są firmy i inne podmioty, dla których na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób.

Sygnaliści w administracji publicznej. Przewodnik dla pracodawców

W jaki sposób ustalić liczbę osób zatrudnionych?

Do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Ilość 50 pracowników, nie będzie miała zastosowania do podmiotów wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objętych zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937. Są to przede wszystkim:

  • podmioty zajmujące się udzielaniem kredytów, banki, instytucje parabankowe
  • firmy ubezpieczeniowe,
  • podmioty świadczące usługi finansowe, obrót papierami wartościowymi, instrumentami rynku pieniężnego, fundusze inwestycyjne,
  • firmy świadczące usługi audytu,
  • biura rachunkowe,
  • podmioty świadczące doradztwo dla przedsiębiorstw gospodarczych w zakresie struktury kapitałowej, strategii przemysłowej i kwestii z nimi związanych, jak również doradztwo i usługi dotyczące łączenia się oraz nabywania przedsiębiorstw gospodarczych,

Aktualny stan prawny

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii została przyjęta przez UE 23 października 2019 r. i weszła w życie 16 grudnia 2019 r. Czasu na jej wdrożenie było w takim razie sporo. Niestety dotychczas regulacje te nie zostały zaimplementowane w Polsce. W związku z powyższym na nasz kraj nałożona została kara w wysokości 7 mln euro oraz kara okresowa za każdy kolejny dzień zwłoki w wysokości 40 tys. Co prawda, rządowy projekt ustawy trafił już do Sejmu i jest tam obecnie procedowany, jednak Unia Europejska nie ocenia zamiarów a faktycznie wdrożone rozwiązania. Nowe regulacje mają wejść w życie po trzech miesiącach od dnia ogłoszenia ich w Dzienniku Ustaw. Szacuje się, że mogą zacząć obowiązywać w IV kwartale 2024 roku.

Paulina Marcula-Kurek, Payroll Manager w Nexia Advicero

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zakaz trzymania psów na łańcuchach coraz bliżej! Posłowie wprowadzają rewolucyjne zmiany – co czeka właścicieli czworonogów?

Polscy posłowie szykują prawdziwą rewolucję w traktowaniu czworonogów – Sejm pracuje nad ustawą, która zakaże trzymania psów na łańcuchach. Nowe przepisy przewidują liczne wyjątki, szczegółowe regulacje dotyczące kojców i obowiązek codziennego ruchu dla pupili.

Unia Europejska wprowadza zmiany w przepisach. Chodzi o piece na gaz

Zgodnie z opublikowanymi przez Komisję Europejską wytycznymi dotyczącymi dyrektywy EPBD, sprecyzowano, co oznacza "kocioł na paliwa kopalne" oraz "budynek o zerowej emisji". Celem tych wyjaśnień jest pomoc państwom członkowskim w interpretacji przepisów. Komisja wyjaśnia również, co oznaczają te regulacje w kontekście ewentualnego zakazu stosowania pieców gazowych.

Sejm na żywo: 24 września 2025 [Transmisja online]

W środę, 24 września rozpocznie się trzydniowe posiedzenie Sejmu. Początek obrad zaplanowany został na godzinę 10:00.

Zamknięcie granicy z Białorusią na 14 dni – konsekwencje dla gospodarki i biznesu

Jutro, w czwartek o godz. 0.01 w nocy, zostaną ponownie otwarte przejścia graniczne z Białorusią. Dwutygodniowy okres zamknięcia tej granicy to poważny wstrząs dla polskiej i europejskiej gospodarki. Zatrzymanie transportu na jednym z kluczowych korytarzy handlowych Unii Europejskiej – Jedwabnym Szlaku – powoduje straty liczone w setkach milionów euro, a skutki odczuwają nie tylko przedsiębiorstwa, lecz także konsumenci i lokalne społeczności.

REKLAMA

66 000 osób odeszło z WZON i ZUS bez choć jednej złotówki ze świadczenia wspierającego

120 000 osób niepełnosprawnych otrzymuje świadczenie wspierające (dane ZUS z marca 2025 r.) w tym około 54 000 osób niepełnosprawnych ma to świadczenie w najwyższej wysokości (po zaokrągleniu 4134 zł miesięcznie). Jednocześnie aż 66 000 osób niepełnosprawnych nie otrzymało od WZON nawet 70 punktów. W konsekwencji nie otrzymają choćby symbolicznej złotówki ze świadczenia wspierającego. Rząd często podnosi w Sejmie argument, że brak podwyżki zasiłku pielęgnacyjnego (tylko 215,84 zł) wynika z tego, że osoby mające ten zasiłek mogą otrzymać świadczenie wspierające. Jest tu argument "Tak, zasiłek pielęgnacyjny jest bardzo niski, ale nie podwyższamy go bo beneficjenci zasiłku pielęgnacyjnego mogą go uzupełnić świadczeniem wspierającym.

Świadczenie wspierające 2025: zasady, punktacja. Jak złożyć wniosek? ZUS: Nie płać pośrednikowi, nie podpisuj podejrzanych pełnomocnictw!

ZUS przypomina, że nie trzeba płacić kancelariom ani pośrednikom za pomoc w uzyskaniu świadczenia wspierającego. Wniosek można złożyć samodzielnie przez stronę internetową ZUS-u lub bezpośrednio w placówkach Zakładu.

Trzymiesięczny urlop bezpłatny dla każdego – bez ograniczeń stażowych. Co musisz wiedzieć?

Pracownicy zatrudnieni na umowie o pracę mają prawo do różnego rodzaju urlopów gwarantowanych przez Kodeks pracy. Jednym z nich jest urlop bezpłatny, który zawiesza prawa i obowiązki obu stron - zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Kiedy pracownik może z niego skorzystać i czy w trakcie takiego urlopu otrzymuje wynagrodzenie? Oto szczegóły.

Liczne zmiany przepisów dla spółdzielni mieszkaniowych i ich członków w 2026 roku. Co się zmieni?

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia projektu nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy - Prawo spółdzielcze. Nowelizacja ta ma trzy zasadnicze cele: (1) przywrócenie członkostwa w spółdzielni osobom, które je utraciły na skutek wejścia w życie art. 4 nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych z 20 lipca 2017 r., (2) wprowadzenie rozwiązań prawnych skłaniających spółdzielnie do podejmowania inwestycji mających na celu ustanawianie lokatorskich praw do lokali. Ponadto (3) nowelizacja ma wprowadzić liczne przepisy wzmacniające pozycję prawną członków spółdzielni mieszkaniowych, usprawniające funkcjonowanie tych spółdzielni mieszkaniowych i zwiększające transparentność ich funkcjonowania.

REKLAMA

W tym roku, zmiana czasu letniego na zimowy, zaskoczy nas szybciej niż w roku ubiegłym. Czy tym razem, zegarki przestawimy po raz ostatni i jak wpłynie to na wynagrodzenie osób, które pracują w noc zmiany czasu? [czas zimowy 2025]

Już niebawem czeka nas kolejna zmiana czasu – tym razem z letniego, na zimowy W tym roku, przypada ona szybciej, niż w roku ubiegłym. W noc zmiany czasu, będziemy spali godzinę dłużej, tym samym jednak – po przestawieniu zegarków, zmrok będzie zapadał wcześniej. W związku z trwającą od kilku lat (zarówno na szczeblu krajowym, jak i UE) ożywioną dyskusją na temat likwidacji dwukrotnych zmian czasu w ciągu roku – wiele osób zadaje sobie pytanie, czy to tym razem, przestawimy zegarki po raz ostatni? Zmiana czasu letniego na zimowy, nie bez znaczenia pozostaje również dla wynagrodzenia osób pracujących w momencie, kiedy jest ona dokonywana.

Nowe przepisy ważne dla wspólnot mieszkaniowych od 2026 r. Podwyższanie zaliczek, balkony, liczniki, kontrola zarządu, udostępnienie lokalu, definicja wspólnoty i inne zmiany

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o własności lokali oraz ustawy - Prawo budowlane. Podstawowym celem tej nowelizacji jest dostosowanie działalności wspólnot mieszkaniowych do zmian, jakie zaszły na rynku zarządzania wspólnotami na przestrzeni minionych 30 lat, tj. od wejścia w życie tej ustawy. Jak wyjaśnia Minister Finansów i Gospodarki (odpowiedzialny za przygotowanie projektu zmian przepisów), zmiany te są podsumowaniem zapadłego na tym tle orzecznictwa, praktyki zarządców nieruchomości, rozwoju technologii budownictwa wielorodzinnego oraz zmian w innych aktach prawnych dotyczących działalności wspólnot. Poniżej prześledzimy najważniejsze zmiany jakie przynieść ma ta nowelizacja.

REKLAMA