Czy kobieta w pracy może wykonywać każdą pracę?

Z uwagi na szczególną rolę kobiety w społeczeństwie, a także na szczególną ochronę zdrowia kobiety uznawanej za słabszą fizycznie w porównaniu z mężczyznami, istnieją pewne obostrzenia w zakresie pracy świadczonej przez kobiety. Ochronę pracy kobiet można podzielić na ochronę obejmującą wszystkie kobiety oraz ochronę szczególną związaną z macierzyństwem.

Przepisy Kodeksu pracy stanowią, że nie wolno zatrudniać kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Wykaz tych prac znajdziemy w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Należą do nich: 

1. prace związane z wysiłkiem fizycznym i transportem ciężarów oraz wymuszoną pozycją ciała, 

2. prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym, 

3. prace w hałasie i drganiach, 

4. prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych, promieniowania jonizującego i nadfioletowego oraz prace przy monitorach ekranowych,

5. prace pod ziemią, poniżej poziomu gruntu i na wysokości, 

6. prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu, 

7. prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi, 

8. prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych, 

9. prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi i psychicznymi.

Zobacz również: Jakie są zasady zatrudniania pracownic w ciąży?

Umowa o pracę przewidująca zatrudnienie kobiety przy pracy zabronionej kobietom nie jest z tego powodu nieważna. Pracodawca ma jednak obowiązek zatrudnienia kobiety przy innej dozwolonej dla niej pracy, do której ma ona odpowiednie kwalifikacje.

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet, a także wzbronionych pracownicom w okresie ciąży i karmienia musi być zawarty w regulaminie pracy. Nie ma jednak przeszkód, aby prócz prac zawartych w rozporządzeniu, które muszą być umieszczone w regulaminie, znalazły się w nim również inne, niewymienione w rozporządzeniu, jeżeli w ocenie pracodawcy nie powinny być one wykonywane przez kobiety.

Zobacz również serwis: Prawa pracownika

Ustawodawca objął większą ochroną kobiety ciężarne i karmiące. W świetle przepisów mają one szereg uprawnień, które wynikają ze szczególnego stanu w jakim się znajdują. I tak ciężarne pracownice są zwolnione od obowiązku wykonywania pracy szkodliwej dla zdrowia, od pracy w nocy, w godzinach nadliczbowych oraz poza stałym miejscem pracy. Pracodawca ma więc obowiązek w okresie ciąży przenieść pracownicę do innej pracy, która odpowiada jej kwalifikacjom. Jeśli jest ona niżej wynagradzana, kobieta otrzyma dodatek wyrównawczy.