REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pokrzywdzony musi bać się groźby, by jej sprawca został ukarany?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czy pokrzywdzony musi bać się groźby, by jej sprawca został ukarany?
Czy pokrzywdzony musi bać się groźby, by jej sprawca został ukarany?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Groźba nie jest niczym przyjemnym. Wiele osób może odczuwać poważne obawy, a co za tym idzie także emocjonalno–psychiczne cierpienia utrudniające normalne, codzienne funkcjonowanie. Tymczasem są też ludzie bardzo odporni psychicznie na tyle, że w przypadku stosowania wobec nich gróźb, często mogą nie odczuwać ani żadnych obaw ani emocji.

Groźba według Kodeksu karnego

Groźba jest jednym z czynów zabronionych unormowanych w ustawie Kodeks karny. Została uregulowana w przepisie art. 190 Kodeksu karnego, który brzmi:

REKLAMA

Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w osobie, do której została skierowana lub której dotyczy, uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

Ważne

W myśl przytoczonego przepisu z tytułu stosowania groźby można ponieść odpowiedzialność karną. Jest ona zagrożona dość wysokimi sankcjami. Za jej popełnienie można bowiem zostać nawet pozbawionym wolności do 2 lat. 

Odpowiedzialność z art. 190 k.k. nie dotyczy  jednak każdej groźby. Po pierwsze, musi ona dotyczyć możliwości popełnienia przestępstwa. Przepis więc nie odnosi się do  groźby popełnienia wykroczenia. Po drugie, ów czyn zabroniony ma być wymierzony przeciwko adresatowi groźby lub osobie mu najbliższej. Zgodnie z prawem karnym taką osobą jest: małżonek, zstępny, wstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Przepis art. 190 k.k. nie będzie miał zastosowania jeżeli przestępstwo ma być wymierzone w inną osobę, niż te które zostały tutaj wymienione. Wreszcie po trzecie, groźba musi wywołać u jej adresata uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona. Użyte przez prawodawcę słowo „uzasadniona” wskazuje na logiczne, racjonalne wyjaśnienie tego strachu.

Uzasadniona obawa

REKLAMA

Karnoprawne unormowanie dotyczące groźby chroni dobro w postaci wolności psychicznej. Jeżeli zaś jej adresat nie odczuwa obawy, to przepis art. 190 kk nie będzie mieć zastosowania. Tym samym trudno mówić o odpowiedzialności karnej za coś, co nie wywołało „uzasadnionej obawy”. 

Gdy adresat groźby twierdzi, dowodzi, że nie odczuwał żadnej obawy, strachu  to przepis art. 190 k.k. nie będzie mieć zastosowania. Twierdzenia, iż wypowiadający groźbę powinien zostać ukarany, ponieważ ta groźba mogła wywołać obawę u wielu innych ludzi, do których byłaby skierowana są niewłaściwe z uwagi na konstrukcję treści przepisu art. 190 k.k. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Ważne

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2006 r., III KK 262/05 nie ma znaczenia okoliczność czy grożący rzeczywiście chciał spełnić swoją groźbę czy nie. Istotne jest obiektywne odczucie osoby, wobec której jest ona kierowana. To jej samopoczucia psychicznego dotyczy omawiana regulacja, a nie wypowiadającego groźbę. W zależności od tego czy taka groźba oddziaływała na myślenie, emocje, psychikę tego człowieka, czy nie, zależeć będzie istnienie odpowiedzialności karnej. 

Jednocześnie uzasadniona obawa nie odnosi się tylko i wyłącznie do subiektywnego odczucia, ponieważ zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2007 r., IV KK 273/06 będzie ona mogła mieć miejsce wyłącznie wtedy „gdy przeciętny człowiek o porównywalnych do ofiary cechach osobowości, psychiki, intelektu i umysłowości, w porównywalnych warunkach uznałby tę groźbę za realną i wzbudzającą obawę”. Nie dotyczy to więc sytuacji, w której ktoś subiektywnie mocno wyolbrzymia pewne wypowiedzi i boi się na podstawie wyciągniętych z nich nieprawidłowych wniosków logicznych. Wydaje się, iż jedną z takich wymienionych w wyroku  cech jest również ostrożność człowieka. Ludzie są różni. Powszechnie wiadomym jest, iż jedni ludzie są bardziej, a inni nieco mniej ostrożni w życiu. Tak zatem ważnym elementem ustaleń w takim postępowaniu powinny być też cechy charakteru adresata groźby, które jednocześnie można przypisać zwykłemu, przeciętnemu człowiekowi. Dopiero wtedy można poczynić porównania z przeciętnym człowiekiem o podobnych cechach i na między innymi na ich podstawie formułować twierdzenia odnośnie istnienia „uzasadnionej obawy”.

Podsumowanie

Groźba może zostać sformułowana ustnie, pisemnie, a nawet za pomocą gestów. W każdej z tych form muszą być spełnione znamiona tego czynu określone w art. 190 k.k., a które to zostały omówione wyżej w niniejszym tekście. 

REKLAMA

Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego, a więc to od jego woli i aktywności będzie zależeć ewentualna karalność sprawcy takiego czynu zabronionego. Jeżeli nawet wystąpią u niego wszystkie znamiona groźby, ale nie złoży on wniosku, nie będzie mieć chęci by sprawca został ukarany, to nie poniesie on żadnych konsekwencji karnych. 

Należy nadmienić, iż groźba, o jakiej mowa w treści art. 190 kk nie jest tym samym co ostrzeżenie. Z mowy potocznej wynika, że ostrzeżenie ma na celu szczerą pomoc adresatowi by ten był w stanie ochronić się przez zagrożeniem, choć może być to związane z pogorszeniem jego samopoczucia psychicznego. Groźba z kolei tak naprawdę nie służy pomocy, a zmierza do zaszkodzenia adresatowi i / lub zmuszenia go do określonych, niechcianych przez niego zachowań. Odnośnie tej problematyki wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 13 października 2008 r., II Aka 236/08, w którym stwierdził: „Groźba tym różni się od ostrzeżenia, że grożący daje do zrozumienia, iż przestępstwo popełni sam albo inna osoba, na której postępowanie ma wpływ”. 

Słowa groźba, grozić dość często występują w języku potocznym. W rozumieniu prawa karnego muszą zaistnieć określone okoliczności, by możliwe było pociągnięcie do odpowiedzialności formułującego groźbę. Ustalenie w postępowaniu tego, czy w danym przypadku mamy do czynienia z przestępstwem groźby to poważne, nie zawsze łatwe zadanie. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia

  1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz 17;
  2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2006 r., III KK 262/05;
  3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2007 r., IV KK 273/06;
  4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 13 października 2008 r., II Aka 236/08.
  5. Grześkowiak A., Wiak K.(red.) , Prawo karne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r.;
  6. Stefański R. A.(red.), Kodeks karny. Komentarz,Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r.;
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najnowszy sondaż partyjny: Wyrównany wyścig KO i PiS, Konfederacja trzecią siłą

Gdyby wybory parlamentarne odbyły się w najbliższą niedzielę, na Koalicję Obywatelską oraz Prawo i Sprawiedliwość zagłosowałoby po 28,8 proc. wyborców – wynika z sondażu przeprowadzonego przez pracownię Opinia24. To pokazuje, że rywalizacja między tymi ugrupowaniami nadal pozostaje niezwykle zacięta.

Pełnopłatny urlop na opiekę nad chorym psem – to się naprawdę dzieje [przełomowy wyrok sądu]

W aktualnie obowiązujących przepisach kodeksu pracy nie zostało przewidziane zwolnienie od pracy czy urlop, celem sprawowania opieki nad chorym pupilem, nawet jeżeli – ze względu na jego stan zdrowia – wymagałby on całodobowej obecności opiekuna. Okazuje się jednak, że w pewnych okolicznościach – jeżeli właściciel psa, celem sprawowania nad nim opieki, skorzystał z urlopu bezpłatnego – możliwe jest odzyskanie przez niego równowartości 100 proc. utraconego przez niego, z powyższego powodu, wynagrodzenia. Orzekł o tym Sąd Rejonowy w Płońsku.

Rząd potwierdza: Opiekun osoby niepełnosprawnej bez odsetek od świadczenia pielęgnacyjnego. Zwrot. Świadczenie wspierające [stopień znaczny]

Panie redaktorze! Dlaczego nikt nie pisze i o tym się nie mówi o odsetkach, które trzeba było zapłacić za te miesiące które pobierało się świadczenie pielęgnacyjne i które trzeba było zwrócić do MOPS.

ZUS: Zbędne drugie przeliczenie emerytury. Dlatego tylko raz stosuje się tabele średniego średniego dalszego trwania życia

REKLAMA

Zasiłek pielęgnacyjny z MOPS, dodatek z ZUS i termin na wniosek [Wyrok NSA]

Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż 3-miesięczny termin na złożenie wniosku o zasiłek pielęgnacyjny nie ulega zawieszeniu na czas przysługiwania osobie niepełnosprawnej innego, konkurencyjnego świadczenia. W tym przypadku chodziło o dodatek pielęgnacyjny.

500 plus dla małżeństw z 50-letnim stażem? Nowe świadczenie jest już coraz bliżej!

Czy pary z 50-letnim stażem małżeńskim otrzymają jednorazowe wsparcie finansowe od państwa? Trwają intensywne prace nad petycją dotyczącą tzw. „500 plus dla małżeństw” – nowego świadczenia, które miałoby docenić trwałość długoletnich związków. Sejmowa Komisja Petycji analizuje projekt ustawy przewidujący wypłaty od 5000 do nawet 8000 zł w zależności od liczby wspólnie przeżytych lat.

Sąd nakazał przeliczenia emerytury. ZUS to zrobił, ale odliczył wcześniej pobrane emerytury

Infor.pl udostępnia czytelnikom miejsce na naszym portalu. Dziś list czytelnika, który od dekady toczy (z niezadawalającym efektem) boje o ponowne przeliczenie swojej emerytury. Ponowne przeliczanie emerytur stało się medialnym tematem po słynnych wyroku TK z 4 czerwca 20224 r. (słynnym bo daje podwyżki emerytury i wyrównania nawet do 64 000 zł dla około 200 000 osobom, ale nie można z tego skorzystać bez pojedynku z ZUS w sądzie bo wyrok nie jest opublikowany w Dzienniku Ustaw). Nasz czytelni walczy o przeliczenie emerytury dużo wcześniej niż pojawił się ten wyrok. Oto jego historia.

O ile wzrośnie świadczenie pielęgnacyjne w 2026 roku?

Opiekunowie osób z niepełnosprawnościami czekają na ostateczną decyzję rządu w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia. To właśnie od wzrostu minimalnej płacy zależy kwota świadczenia pielęgnacyjnego w 2026 roku.

REKLAMA

375 zł miesięcznie dla wdów i wdowców? Senat rozpatruje nowelizację ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej

W Senacie procedowana jest petycja, która zakłada przyznanie wdowom i wdowcom po działaczach opozycji antykomunistycznej świadczenia w wysokości 375 zł miesięcznie. To zmodyfikowany postulat, który zyskał poparcie Urzędu ds. Kombatantów. Trwają konsultacje z resortami finansów i rodziny.

Komunikat ZUS: Te emerytki po 65 urodzinach będą miały z urzędu podwyższoną emeryturę. Po przeliczeniu więcej nawet o kilkaset złotych miesięcznie

ZUS informuje, że kobiety pobierające okresową emeryturę kapitałową po osiągnięciu męskiego powszechnego wieku emerytalnego (65 lat) będą miały z urzędu przeliczone świadczenie. Na przeliczeniu mogą zyskać nawet kilkaset złotych miesięcznie.

REKLAMA