REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pokrzywdzony musi bać się groźby, by jej sprawca został ukarany?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czy pokrzywdzony musi bać się groźby, by jej sprawca został ukarany?
Czy pokrzywdzony musi bać się groźby, by jej sprawca został ukarany?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Groźba nie jest niczym przyjemnym. Wiele osób może odczuwać poważne obawy, a co za tym idzie także emocjonalno–psychiczne cierpienia utrudniające normalne, codzienne funkcjonowanie. Tymczasem są też ludzie bardzo odporni psychicznie na tyle, że w przypadku stosowania wobec nich gróźb, często mogą nie odczuwać ani żadnych obaw ani emocji.

Groźba według Kodeksu karnego

Groźba jest jednym z czynów zabronionych unormowanych w ustawie Kodeks karny. Została uregulowana w przepisie art. 190 Kodeksu karnego, który brzmi:

REKLAMA

Kto grozi innej osobie popełnieniem przestępstwa na jej szkodę lub na szkodę osoby dla niej najbliższej, jeżeli groźba wzbudza w osobie, do której została skierowana lub której dotyczy, uzasadnioną obawę, że będzie spełniona, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

Ważne

W myśl przytoczonego przepisu z tytułu stosowania groźby można ponieść odpowiedzialność karną. Jest ona zagrożona dość wysokimi sankcjami. Za jej popełnienie można bowiem zostać nawet pozbawionym wolności do 2 lat. 

Odpowiedzialność z art. 190 k.k. nie dotyczy  jednak każdej groźby. Po pierwsze, musi ona dotyczyć możliwości popełnienia przestępstwa. Przepis więc nie odnosi się do  groźby popełnienia wykroczenia. Po drugie, ów czyn zabroniony ma być wymierzony przeciwko adresatowi groźby lub osobie mu najbliższej. Zgodnie z prawem karnym taką osobą jest: małżonek, zstępny, wstępny, rodzeństwo, powinowaty w tej samej linii lub stopniu, osoba pozostająca w stosunku przysposobienia oraz jej małżonek, a także osoba pozostająca we wspólnym pożyciu. Przepis art. 190 k.k. nie będzie miał zastosowania jeżeli przestępstwo ma być wymierzone w inną osobę, niż te które zostały tutaj wymienione. Wreszcie po trzecie, groźba musi wywołać u jej adresata uzasadnioną obawę, że zostanie spełniona. Użyte przez prawodawcę słowo „uzasadniona” wskazuje na logiczne, racjonalne wyjaśnienie tego strachu.

Uzasadniona obawa

REKLAMA

Karnoprawne unormowanie dotyczące groźby chroni dobro w postaci wolności psychicznej. Jeżeli zaś jej adresat nie odczuwa obawy, to przepis art. 190 kk nie będzie mieć zastosowania. Tym samym trudno mówić o odpowiedzialności karnej za coś, co nie wywołało „uzasadnionej obawy”. 

Gdy adresat groźby twierdzi, dowodzi, że nie odczuwał żadnej obawy, strachu  to przepis art. 190 k.k. nie będzie mieć zastosowania. Twierdzenia, iż wypowiadający groźbę powinien zostać ukarany, ponieważ ta groźba mogła wywołać obawę u wielu innych ludzi, do których byłaby skierowana są niewłaściwe z uwagi na konstrukcję treści przepisu art. 190 k.k. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Ważne

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2006 r., III KK 262/05 nie ma znaczenia okoliczność czy grożący rzeczywiście chciał spełnić swoją groźbę czy nie. Istotne jest obiektywne odczucie osoby, wobec której jest ona kierowana. To jej samopoczucia psychicznego dotyczy omawiana regulacja, a nie wypowiadającego groźbę. W zależności od tego czy taka groźba oddziaływała na myślenie, emocje, psychikę tego człowieka, czy nie, zależeć będzie istnienie odpowiedzialności karnej. 

Jednocześnie uzasadniona obawa nie odnosi się tylko i wyłącznie do subiektywnego odczucia, ponieważ zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2007 r., IV KK 273/06 będzie ona mogła mieć miejsce wyłącznie wtedy „gdy przeciętny człowiek o porównywalnych do ofiary cechach osobowości, psychiki, intelektu i umysłowości, w porównywalnych warunkach uznałby tę groźbę za realną i wzbudzającą obawę”. Nie dotyczy to więc sytuacji, w której ktoś subiektywnie mocno wyolbrzymia pewne wypowiedzi i boi się na podstawie wyciągniętych z nich nieprawidłowych wniosków logicznych. Wydaje się, iż jedną z takich wymienionych w wyroku  cech jest również ostrożność człowieka. Ludzie są różni. Powszechnie wiadomym jest, iż jedni ludzie są bardziej, a inni nieco mniej ostrożni w życiu. Tak zatem ważnym elementem ustaleń w takim postępowaniu powinny być też cechy charakteru adresata groźby, które jednocześnie można przypisać zwykłemu, przeciętnemu człowiekowi. Dopiero wtedy można poczynić porównania z przeciętnym człowiekiem o podobnych cechach i na między innymi na ich podstawie formułować twierdzenia odnośnie istnienia „uzasadnionej obawy”.

Podsumowanie

Groźba może zostać sformułowana ustnie, pisemnie, a nawet za pomocą gestów. W każdej z tych form muszą być spełnione znamiona tego czynu określone w art. 190 k.k., a które to zostały omówione wyżej w niniejszym tekście. 

REKLAMA

Ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego, a więc to od jego woli i aktywności będzie zależeć ewentualna karalność sprawcy takiego czynu zabronionego. Jeżeli nawet wystąpią u niego wszystkie znamiona groźby, ale nie złoży on wniosku, nie będzie mieć chęci by sprawca został ukarany, to nie poniesie on żadnych konsekwencji karnych. 

Należy nadmienić, iż groźba, o jakiej mowa w treści art. 190 kk nie jest tym samym co ostrzeżenie. Z mowy potocznej wynika, że ostrzeżenie ma na celu szczerą pomoc adresatowi by ten był w stanie ochronić się przez zagrożeniem, choć może być to związane z pogorszeniem jego samopoczucia psychicznego. Groźba z kolei tak naprawdę nie służy pomocy, a zmierza do zaszkodzenia adresatowi i / lub zmuszenia go do określonych, niechcianych przez niego zachowań. Odnośnie tej problematyki wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z dnia 13 października 2008 r., II Aka 236/08, w którym stwierdził: „Groźba tym różni się od ostrzeżenia, że grożący daje do zrozumienia, iż przestępstwo popełni sam albo inna osoba, na której postępowanie ma wpływ”. 

Słowa groźba, grozić dość często występują w języku potocznym. W rozumieniu prawa karnego muszą zaistnieć określone okoliczności, by możliwe było pociągnięcie do odpowiedzialności formułującego groźbę. Ustalenie w postępowaniu tego, czy w danym przypadku mamy do czynienia z przestępstwem groźby to poważne, nie zawsze łatwe zadanie. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia

  1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny, Dz. U. 1997 Nr 88 poz. 553, tj. Dz. U. 2024 r. poz 17;
  2. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 lutego 2006 r., III KK 262/05;
  3. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 2007 r., IV KK 273/06;
  4. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 13 października 2008 r., II Aka 236/08.
  5. Grześkowiak A., Wiak K.(red.) , Prawo karne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r.;
  6. Stefański R. A.(red.), Kodeks karny. Komentarz,Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r.;
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd i dziedziczenie subkonta: po śmierci emeryta bez dziedziczenia środków, gdyż służą one sfinansowaniu emerytur dla emerytów dłużej żyjących

Chyba jest powszechny wśród nie tylko emerytów pogląd, że w interesie systemu emerytalnego jest to, aby …. emeryt zmarł jak najszybciej po przejściu na emeryturę. Temu m.in. służyć ma hipotetyczne wciąż podniesienie wieku emerytalnego w Polsce. Świadczą o takim postrzeganiu naszego systemu emerytalnego ożywione i krytyczne dyskusje w Internecie. Niestety jedno z pism rządowych potwierdza tą cechę naszego systemu emerytalnego. Pismo jest odpowiedzią na postulat emerytki, aby zmienić na korzystniejsze zasady dziedziczena niewykorzystanych środków kapitału emerytalnego zmarłego zapisane na subkoncie. Emerytka chciała, aby np. żona dziedziczyła środki z subkonta także wtedy, gdy jej mąż zmarł np. w wieku 72 lat, a nie maksymalnie tylko 68 lat. Dziś odbywa się to nie tyle przez dziedziczenie, a tzw. wypłatę gwarantowaną.

66 mld zł na wsparcie dla setek tysięcy osób niepełnosprawnych = pusta sala sejmowa. „Choćbym miał mówić (bo krzyczeć nie potrafię) do pustej sali, to osiągnę cel”

W dniu 8 maja br. odbyło się posiedzenie sesji plenarnej w Sejmie, podczas którego wiceminister i Pełnomocnik Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych Łukasz Krasoń, przybliżał posłom zagadnienia związane z projektowanymi rozwiązaniami w zakresie wprowadzenia systemowego wsparcia w postaci asystencji osobistej osób niepełnosprawnych – jednej z najważniejszych usług wsparcia, która może realnie zmienić życie setek tysięcy osób z niepełnosprawnościami w Polsce (i kosztować skarb państwa ponad 66 mld zł). Sala sejmowa, niestety, świeciła wówczas pustkami. Czy kwestia poprawy niezależności i jakości życia osób niepełnosprawnych w Polsce nie zasługuje na uwagę polityków?

Już 30 emerytów wygrało. ZUS musi przeliczyć im emerytury. Przykładowo o 2800 zł w górę. Kolejni emeryci czekają [wyrok TK z 4 czerwca 2024 r.

Emeryt wywalczył ponowne przeliczenie emerytury i podwyżkę o około 2800 zł miesięcznie. Tak znaczna podwyżka wynika z wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 14 marca 2025 r. (sygn. akt VII U 1462/24). Wyrok w wykonaniu innego wyroku - tym razem Trybunału Konstytucyjnego z 4 czerwca 2024 r. Spór dotyczył ponownego przeliczenia emerytury niesłusznie pomniejszonej o korzyści z emerytury wcześniejszej. Takie pomniejszenie pokrzywdziło co najmniej 150 000 osób w okresie od 2013 r. do dzisiaj.

Niepełnosprawni w pułapce systemu. Ekspert: To nie pomoc, to segregacja

Świadczenia dla niepełnosprawnych to gąszcz wykluczających się przepisów, który bardziej dzieli niż wspiera – uważa Piotr Figiel z fundacji Nowe Spojrzenie. W rozmowie z Infor.pl ekspert wskazuje, że obecne rozwiązania nie tylko nie odpowiadają na rzeczywiste potrzeby, ale też faworyzują wybrane grupy, pozostawiając resztę bez wsparcia. Tak się tworzy dyskryminacja.

REKLAMA

Ekspertka BCC: Zakaz zawarcia umowy za mniejsze wynagrodzenie niż przewidziane w ogłoszeniu i zagrożenie karami jest niewłaściwym podejściem ustawodawcy

Przyjęta przez Sejm nowelizacja Kodeksu pracy, którą nakłada na pracodawców obowiązek przedstawienia w ogłoszeniach o pracę wysokości proponowanego wynagrodzenia. W ocenie ekspertek BCC, brak konsultacji społecznych tak ważnego projektu to poważny błąd.

Nowy sondaż prezydencki: Scenariusze drugiej tury – kto ma największe szanse? [SONDA]

Najnowszy sondaż Instytutu Pollster ujawnia aktualne preferencje Polaków tuż przed wyborami prezydenckimi. Kto zostanie nowym prezydentem RP? Co wydarzy się w drugiej turze?

Uzdrowiskowa Karta Korzyści: co daje i dla kogo?

Wciąż niewiele osób wie, że można uzyskać spore zniżki i profity posiadając specjalną kartę. To właśnie: Uzdrowiskowa Karta Korzyści(UKK) daje różne przywileje i rabaty. Jak można dostać Uzdrowiskową Kartę Korzyści, komu przysługuje i co daje? Podpowiadamy.

Koniec ze spowiadaniem dzieci poniżej 18 roku życia, bo „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”? Sprawą zajęła się komisja sejmowa

Trwa sezon Pierwszych Komunii Świętych w Kościele katolickim, a wraz z nim – wiele dzieci przystępuje do spowiedzi. W październiku 2024 r., do Sejmu została wniesiona petycja obywatelska, w której jej autorzy wnieśli o podjęcie przez Komisję inicjatywy ustawodawczej, której skutkiem byłoby wprowadzenie zakazu „spowiadania dzieci poniżej 18 roku życia w Kościele katolickim i innych kościołach, jeśli ją stosują”, ponieważ w ich ocenie – „żadna obca osoba dorosła nie ma prawa przesłuchiwać dziecka sam na sam, bez nadzoru opiekunów i psychologów”. Nie chodzi jednak wyłącznie o praktyki kościoła Katolickiego, ale wszystkich związków wyznaniowych, które stosują spowiedź indywidualną. Petycja ta, była przedmiotem obrad Komisji do Spraw Petycji w dniu 3 kwietnia br.

REKLAMA

Od sprzedaży nieruchomości trzeba będzie zapłacić wyższy podatek. Wyrok NSA wywraca rynek nieruchomości i staje się nowym narzędziem do kontroli podatkowych w rękach fiskusa

Zakup mieszkań, remont przy niskim nakładzie finansowym, a następnie sprzedaż z zyskiem stanowi prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu lokalami mieszkalnymi – orzekł NSA w wyroku o sygn. II FSK 823/22. O zarobkowym charakterze takich działań świadczy również fakt braku osobistego użytkowania nieruchomości. To niekorzystne rozstrzygnięcie dla tzw. flipperów, którzy od teraz będą zobowiązani do odprowadzania wyższych podatków, oraz będą musieli zarejestrować swoją działalność.

Orzeczenie z ZUS. Co daje w 2025 roku i czego dotyczą zmiany planowane na rok 2026?

Jakie świadczenia może uzyskać z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych osoba z niepełnosprawnościami? Jak wygląda orzecznictwo ZUS i co może się wkrótce zmienić? Prezentujemy najważniejsze informacje.

REKLAMA