Oskarżyciel prywatny

Oskarżycielem prywatnym jest pokrzywdzony, który wnosi i popiera oskarżenie o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego.

Należą do nich: zniesławienie, zniewaga, naruszenie nietykalności cielesnej, umyślne lub nieumyślne spowodowanie uszkodzenia ciała, naruszającego czynności jego narządów na czas do 7 dni, a także niektóre inne przestępstwa pozakodeksowe. W razie śmierci oskarżyciela prywatnego postępowanie zawiesza się, a osoby najbliższe mogą wstąpić w prawa zmarłego. Jeżeli w terminie zawitym 3 miesięcy od dnia śmierci oskarżyciela prywatnego osoba uprawniona nie wstąpi w prawa zmarłego, sąd umarza postępowanie.

Karalność przestępstwa ściganego z oskarżenia prywatnego ustaje z upływem roku od czasu, gdy pokrzywdzony dowiedział się o osobie sprawcy przestępstwa, nie później jednak niż z upływem 3 lat od czasu jego popełnienia

Rola prokuratora

W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego prokurator wszczyna postępowanie albo wstępuje do postępowania już wszczętego, tylko wtedy gdy wymaga tego interes społeczny. W takiej sytuacji postępowanie toczy się z urzędu, pokrzywdzony który przedtem wniósł oskarżenie prywatne, korzysta z praw oskarżyciela posiłkowego czyli działa w postępowaniu obok prokuratura. Jeżeli prokurator, który wstąpił do postępowania, odstąpił potem od oskarżenia, pokrzywdzony powraca w dalszym postępowaniu do praw oskarżyciela prywatnego. Pokrzywdzony, który nie wniósł oskarżenia, może w terminie 14 dni od daty powiadomienia go o odstąpieniu prokuratora od oskarżenia złożyć akt oskarżenia lub oświadczenie, że podtrzymuje oskarżenie jako prywatne, a jeżeli takiego oświadczenia nie złoży, sąd umarza postępowanie.

Zobacz: Śledztwo i dochodzenie

Oskarżyciel prywatny składa przy akcie oskarżenia lub wraz z oświadczeniem o przyłączeniu się do toczącego się postępowania lub podtrzymaniu oskarżenia, od którego prokurator odstąpił, dowód wpłacenia do kasy sądowej zryczałtowanej równowartości wydatków w wysokości 300 zł.

Prywatny akt oskarżenia

Akt oskarżenia musi odpowiadać ogólnym wymaganiom pisma procesowego, jest to bowiem skrócony akt oskarżenia w porównaniu z aktem oskarżenia w postępowaniu zwyczajnym. Może ograniczyć się zatem do oznaczenia osoby oskarżonego, zarzucanego mu czynu oraz wskazania dowodów, na których opiera się oskarżenie. Sprawy z oskarżenia prywatnego - należą do właściwości sądu rejonowego, który rozpoznaje je jednoosobowo. Prywatny akt oskarżenia może zastąpić tzw. ustna lub pisemna skarga, którą pokrzywdzony może złożyć na Policji. Funkcjonariusze w razie potrzeby zabezpieczą dowody, po czym prześlę taką skargę do właściwego sądu. Na polecenie sądu Policja dokona także określonych przez sąd czynności dowodowych, po czym ich wyniki przekaże sądowi.