Ponowne przeliczenie emerytury, Wcześniejsza emerytura

Zestawienie i omówienie korzystnych wyroków sądów powszechnych w sprawach dot. wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20, w tym jednego prawomocnego. Przeliczenie emerytur, wyrównania, odsetki z ZUS na rzecz emerytów. Jakie są realia w sądach okręgowych i apelacyjnych.

Przejście na wcześniejszą emeryturę po 2013 r. oznaczało pomniejszenie emerytury zasadniczej o wypłacone pieniądze z emerytury powszechnej.

Dla przeliczenia emerytury graniczną datą jest 1 stycznia 2013 r. Jeżeli byłeś na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r., to masz szansę na ponowne przeliczenia związane z emeryturą (przez ZUS, o ile nakaże to sąd okręgowy i apelacyjny). Jeżeli na wcześniejszą emeryturę trafiłeś np. 2 stycznia 2013 r., to nie masz na to szans. Powyższe dotyczy emerytów, którzy swoje prawa do podwyżki emerytury wywodzą z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. sygn. SK 140/20. W artykule list naszego czytelnika, który na wcześniejszą emeryturę przeszedł od 1 listopada 2013 r. Nie może więc skorzystać z korzystnego przeliczenia emerytury na podstawie tego wyroku.

Pech emerytki polegał na tym, że nie wiedziała o tym jak poważne konsekwencje będzie miało opóźnienie przez nią przejścia na emeryturę (spóźniła się o 8 miesięcy). Pobierała od 2009 r. emeryturę wcześniejszą. Zamiast przejść na emeryturę powszechną (60 lat w 2012 r.) zrobiła to w 2013 r. W efekcie ma do dziś obniżoną wysokość tej emerytury o świadczenia wypłacone w czasie emerytury (tej wcześniejszej). 8 miesięcy opóźnienia w przejściu na emeryturę (60 lat) pozbawiło jej istotnej części comiesięcznej emerytury (tej powszechnej). Podstawa obliczenia emerytury została pomniejszona o aż 48 833,57 zł. To efekt wprowadzonej od 1 stycznia 2013 r. zasady - wcześniejsza emerytura pomniejsza emeryturę powszechną (60 i 65 lat).

Renciści i emeryci na wcześniejszej emeryturze, którzy są w dalszym ciągu aktywni zawodowo i dorabiają do swoich świadczeń, muszą do końca lutego poinformować ZUS o przychodach, które osiągnęli ponad otrzymywane z ZUS-u świadczenie. Dodatkowe zarobki dotyczą między innymi wynagrodzeń z umowy o pracę, umowy zlecenia, a także przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej czy z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej.

W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15.11.2023 r., o sygn. akt P 7/22, w Sejmie trwają aktualnie prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który pozwoli na ponowne przelicznie emerytur osobom, którym świadczenie to zostało przyznane w miesiącu czerwcu, w latach 2009-2019. Biuro Ekspertyz i Oceny Skutków Regulacji Kancelarii Sejmu podało szacunkowe kwoty wyrównania, które w przypadku wejścia w życie projektowanej regulacji – trafią do każdego uprawnionego emeryta.

W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 listopada 2023 r. o sygn. akt P 7/22 - w Sejmie trwają aktualnie prace nad poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który pozwoli na ponowne przelicznie emerytur osobom, którym świadczenie to zostało przyznane w miesiącu czerwcu, w latach 2009-2019. Według szacunków ZUS – regulacja ta dotyczyć ma ok. 98 tys. emerytów, którzy – na tej podstawie – będą mogli odzyskać od ZUS nawet 1 584,8 mln zł i 531,2 mln zł odsetek. Po analizie projektu – ZUS podaje jednak kilka warunków.

Sąd Okręgowy zastosował na korzyść emeryta wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. (dla osób nieznających tematu opis wyroku na końcu artykułu). Emeryt został poszkodowany bo ZUS obniżył jego kapitał emerytalny o 137 361,57 zł. Sąd nakazał ZUS-owie cofnąć to. Ale tylko za 3 lata wstecz. Wyrok jest podpowiedzią jak odzyskać pieniądze korzystając z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.

Nie można pójść do ZUS (a potem do sądu) z wnioskiem o ponowne przeliczenie emerytury tylko na podstawie argumentu "Bo zmieniła się kwota bazowa". Emeryci starają się wtedy powoływać na art. 114 ustawy omówionej w tekście. Ale przepis ten wymaga zaistnienie nowych okoliczności, które były znane przed przyznaniem emerytury. Logika przepisu jest taka - zostało coś pominięte przy przyznawaniu emerytury (emeryt nie doniósł dokumentów, ZUS o nich nie wiedział). Emeryt donosi dokumenty, ZUS wylicza raz jeszcze emeryturę. Nowe tabele emerytalne, kwoty bazowe nie są podstawą do takiego przeliczenia. To nie są dokumenty, o których mowa w art. 114 ustawy emerytalnej.  

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

Niedługo wejdą w życie zmiany przepisów Karty Nauczyciela. Więcej osób będzie mogło skorzystać z wcześniejszej emerytury dla nauczycieli. Nauczyciele będą jednak musieli spełnić kilka warunków. Kiedy można złożyć wniosek o wcześniejszą emeryturę?

Możliwość wcześniejszego przejścia na emeryturę przez nauczycieli wchodzi w życie 1 września 2024 r. Jedna kwestia to to, że nie wszyscy mogą z niej skorzystać. A druga, że nie zawsze będzie się to opłacać. Związek Nauczycielstwa Polskiego zachęca do dokładnego przeanalizowania wszystkich "za" i "przeciw", zanim podejmie się decyzję. 

Emerytura może być niższa o 20 proc. od świadczenia kompensacyjnego. Przejście na wcześniejszą emeryturę pomniejsza stan konta emerytalnego, dlatego emerytura naliczona w wieku powszechnym może być niższa o kolejne 20 proc. 

Część osób może przejść na wcześniejszą emeryturę. Aktualnie bowiem nabycie prawa do emerytury pomostowej przysługuje osobom znacznie młodszym niż wcześniej. Przyszli emeryci nie muszą teraz udowadniać, że wykonywali pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 31 grudnia 1998 r.

Zwiększyły się limity dorabiania dla wcześniejszych emerytów i rencistów. Od 1 marca 2024 r. można dorobić 5278,30 zł. Wyższa kwota spowoduje zmniejszenie lub zawieszenie świadczenia.

ZNP prowadzi akcję informacyjną - Wcześniejsza emerytura czy świadczenie kompensacyjne?

Wcześniejsza emerytura dla kobiet i mężczyzn z podpisem prezydenta. Jakie warunki?

DGP oszacował, że 57-letnia nauczycielka otrzyma około 1600 zł wcześniejszej emerytury. 62-letni nauczyciel może liczyć na 1900 zł. Te niskie kwoty, to konsekwencja przejścia na emeryturę 3 lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego. 

Przez najbliższe 3 miesiące, licząc od 1 marca 2023 r. obowiązują nowe limity dorabiania dla emerytów i rencistów. Pracujący mogą dorobić 177 zł więcej. Limity te dotyczą tyko wcześniejszych emerytów. Emeryci, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny, czyli kobiety 60 a mężczyźni 65 lat, nie muszą ograniczać się przy dorabianiu żadnymi limitami.