Orzeczenie o niepełnosprawności a zasiłek pielęgnacyjny. Sprawdź, komu i kiedy przysługuje w 2025

• Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?
• Co daje orzeczenie o niezdolności do pracy ZUS?
• Co daje orzeczenie o niepełnosprawności dla emeryta?
• Orzeczenie o niepełnosprawności w ciągu roku a ulga rehabilitacyjna
• Komu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny w 2025 roku?
• Komu i kiedy przysługują świadczenia – praktyczna tabela
• FAQ – najczęściej wyszukiwane pytania

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności?

Orzeczenie o niepełnosprawności to dokument, który może otworzyć drogę do wielu form wsparcia. W przypadku orzeczeń wydawanych przez powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności, przyznawany jest jeden z trzech stopni: lekki, umiarkowany lub znaczny. Od tego, jaki stopień zostanie określony, zależy zakres przysługujących ulg i świadczeń.

• Osoby ze znacznym stopniem mogą liczyć na najszersze wsparcie – w tym zasiłek pielęgnacyjny, możliwość uzyskania asystenta osoby niepełnosprawnej czy pierwszeństwo w kolejkach.
• Umiarkowany stopień również uprawnia do wielu form pomocy, choć w nieco węższym zakresie.
• Stopień lekki daje dostęp głównie do ulg podatkowych i niektórych uprawnień pracowniczych. Warto pamiętać, że orzeczenie może być przyznane na czas określony lub bezterminowo, w zależności od stanu zdrowia i dokumentacji.

W zależności od rodzaju orzeczenia i stopnia niepełnosprawności, osoba je posiadająca może uzyskać:

• świadczenia pieniężne, np. zasiłek pielęgnacyjny (z MOPS/GOPS) lub dodatek pielęgnacyjny (z ZUS),
• ulgi podatkowe, w tym ulgę rehabilitacyjną,
• kartę parkingową, jeśli ograniczona jest sprawność ruchowa,
• wsparcie w edukacji i zatrudnieniu,
• pomoc opiekuńczą i asystencką.

Co daje orzeczenie o niezdolności do pracy ZUS?

Orzeczenia wydawane przez ZUS różnią się od tych przyznawanych przez powiatowe zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Ich głównym celem jest ocena zdolności do pracy oraz samodzielnego funkcjonowania. Na podstawie takiego orzeczenia można uzyskać konkretne świadczenia rentowe i pielęgnacyjne. Jakie świadczenia można otrzymać na podstawie orzeczenia ZUS?

Renta z tytułu niezdolności do pracy

Przysługuje osobom, które:

• zostały uznane za częściowo lub całkowicie niezdolne do pracy,
• mają wymagany staż ubezpieczeniowy,
• spełniają warunki zdrowotne potwierdzone przez lekarza orzecznika ZUS.

Dodatek pielęgnacyjny

To świadczenie przysługuje:

• osobom, które ukończyły 75 lat (przyznawany automatycznie),
• lub zostały uznane za całkowicie niezdolne do samodzielnej egzystencji.

 Kwota dodatku pielęgnacyjnego od marca 2025 r. wynosi: 348,22 zł miesięcznie.

Renta socjalna

Przysługuje osobom, które:

• są całkowicie niezdolne do pracy,
• a niezdolność powstała przed ukończeniem 18. roku życia lub w trakcie nauki (do 25. roku życia).

Uwaga: Renta socjalna nie przysługuje osobom, które mają prawo do emerytury.

Polecamy: Pomoc społeczna. Komentarz do ustawy

Czym różni się orzeczenie ZUS od orzeczenia z powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności?

• Orzeczenie ZUS dotyczy zdolności do pracy i służy głównie do celów rentowych.
• Orzeczenie zespołu do orzekania o niepełnosprawności uprawnia do świadczeń pozarentowych, takich jak zasiłek pielęgnacyjny, karta parkingowa czy ulgi podatkowe.

Co daje orzeczenie o niepełnosprawności dla emeryta?

Osoby, które przeszły na emeryturę, również mogą korzystać z dodatkowego wsparcia, jeśli posiadają ważne orzeczenie o niepełnosprawności, lub zostaną uznane przez ZUS za całkowicie niezdolne do samodzielnej egzystencji. W wielu przypadkach świadczenia te są przyznawane niezależnie od dochodu, a ich uzyskanie może znacząco poprawić sytuację finansową i codzienne funkcjonowanie seniora. Jakie świadczenia przysługują emerytowi z orzeczeniem?

Dodatek pielęgnacyjny z ZUS

Przysługuje:

• • automatycznie po ukończeniu 75 lat, bez potrzeby składania wniosku,
  • lub wcześniej – jeśli lekarz orzecznik ZUS stwierdzi całkowitą niezdolność do samodzielnej egzystencji.
  • Nie można pobierać jednocześnie zasiłku pielęgnacyjnego z MOPS i dodatku pielęgnacyjnego z ZUS 

Ulga rehabilitacyjna w PIT

Przysługuje emerytom z orzeczeniem o niepełnosprawności lub decyzją ZUS o niezdolności do pracy. Można odliczyć m.in.:

• • wydatki na leki,
  • dojazdy na leczenie,
  • adaptację mieszkania,
  • zakup sprzętu rehabilitacyjnego 

Zniżki i ulgi lokalne

Wiele samorządów oferuje:

• • zniżki na przejazdy komunikacją miejską,
  • dofinansowania turnusów rehabilitacyjnych,
  • programy wsparcia seniorów z niepełnosprawnością.

Karta parkingowa

Karta parkingowa może być przyznana osobie ze stopniem niepełnosprawności, ale tylko wtedy, gdy orzeczenie zawiera szczegółowe wskazania dotyczące znacznych ograniczeń w samodzielnym poruszaniu się. Te wskazania muszą być potwierdzone odpowiednimi symbolami przyczyny niepełnosprawności, takimi jak:

• 04-O (choroby układu oddechowego i krążenia),
• 05-R (upośledzenie narządu ruchu),
• 10-N (choroby neurologiczne).

Bez takiego zapisu i symbolu w orzeczeniu, sam umiarkowany stopień nie uprawnia do karty parkingowej.

Orzeczenie o niepełnosprawności w ciągu roku a ulga rehabilitacyjna

Czy jeśli orzeczenie wydano w połowie roku, można skorzystać z ulgi rehabilitacyjnej za cały rok podatkowy?

Tak, ale pod pewnym warunkiem. Ulga rehabilitacyjna przysługuje za cały rok, jeśli:

• ponosiłeś wydatki systematycznie (np. na leki, transport, sprzęt),
• posiadasz ważne orzeczenie na dzień złożenia zeznania podatkowego,
• a w orzeczeniu wskazano, że niepełnosprawność powstała wcześniej niż data jego wydania.

W praktyce oznacza to, że nawet orzeczenie wydane w grudniu może dać prawo do rozliczenia ulgi za cały rok,  o ile dokument zawiera informację o wcześniejszym początku niepełnosprawności i masz dowody poniesionych kosztów.

Jeśli takiego zapisu brak, odliczenie wydatków sprzed daty orzeczenia może zostać zakwestionowane przez urząd skarbowy

Komu przysługuje zasiłek pielęgnacyjny w 2025 roku?

Zasiłek pielęgnacyjny jest wypłacany przez gminne lub miejskie ośrodki pomocy społecznej (MOPS/GOPS). Świadczenie to przysługuje:

• dzieciom z orzeczeniem o niepełnosprawności – do 16. roku życia,
• osobom powyżej 16. roku życia ze znacznym stopniem niepełnosprawności,
• osobom powyżej 75. roku życia – bez potrzeby posiadania orzeczenia.

Kwota świadczenia w 2025 roku: 215,84 zł miesięcznie (bez zmian od listopada 2024 r.).

Kiedy zasiłek nie przysługuje?

Zasiłek pielęgnacyjny nie zostanie przyznany osobie:

• która otrzymuje dodatek pielęgnacyjny z ZUS – tych świadczeń nie można łączyć,
• przebywającej w placówce zapewniającej całodobową opiekę, gdy nie ponosi kosztów pobytu,
• pobierającej zagraniczny odpowiednik zasiłku pielęgnacyjnego.

Komu i kiedy przysługują świadczenia – praktyczna tabela

W zależności od rodzaju orzeczenia i instytucji, która je wydała, osoba z niepełnosprawnością może ubiegać się o różne formy wsparcia finansowego. Poniższa tabela przedstawia najważniejsze świadczenia dostępne w 2025 roku, wraz z informacją, kto je wypłaca, komu przysługują oraz w jakiej wysokości są przyznawane.

FAQ – najczęściej wyszukiwane pytania

1. Czy muszę składać osobny wniosek o zasiłek pielęgnacyjny, jeśli mam orzeczenie?

Tak. Samo posiadanie orzeczenia nie oznacza automatycznego przyznania zasiłku. Konieczne jest złożenie wniosku w MOPS lub GOPS wraz z kopią orzeczenia.

2. Czy można jednocześnie otrzymywać rentę socjalną i dodatek pielęgnacyjny z ZUS?

Nie zawsze. Dodatek pielęgnacyjny z ZUS przysługuje wyłącznie osobom, które mają prawo do renty lub emerytury z ZUS, lub KRUS i zostały uznane za całkowicie niezdolne do samodzielnej egzystencji. Osoba pobierająca wyłącznie rentę socjalną nie otrzyma dodatku pielęgnacyjnego z ZUS, może natomiast ubiegać się o zasiłek pielęgnacyjny z MOPS.

3. Czy osoba z lekkim stopniem niepełnosprawności może ubiegać się o ulgę rehabilitacyjną?

Tak, ale musi faktycznie ponosić wydatki związane z niepełnosprawnością i przedstawić odpowiednie dokumenty, np. paragony lub faktury.

4. Jak długo ważne jest orzeczenie o niepełnosprawności?

Może być wydane na czas określony (np. 2 lub 5 lat) lub bezterminowo. Zależy to od stanu zdrowia i decyzji komisji orzekającej.

5. Czy emeryt może złożyć wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności tylko po to, by uzyskać kartę parkingową?

Tak, jeśli rzeczywiście spełnia warunki, np. ma znaczne ograniczenia w poruszaniu się. Sam status emeryta nie wystarczy, wymagane są konkretne wskazania w orzeczeniu.