Pojęcie korupcji w ujęciu ogólnym i prawnym

Korupcja w sensie społeczno-ekonomicznym (ogólnym) określana jest jako:
— zachowanie władz publicznych, polityków i urzędników służby cywilnej, w wyniku którego dochodzi do ich wzbogacenia się w sposób bezprawny i nieuzasadniony lub przyczynienia się do wzbogacenia osób sobie bliskich, poprzez niewłaściwe wykorzystanie powierzonej im władzy,
— czyn, który popełnia każdy, kto powodowany swoimi bezpośrednimi lub pośrednimi interesami narusza system reguł, za realizację których sam jest odpowiedzialny,
— sprzeniewierzenie się zasadzie oddzielenia życia prywatnego od życia zawodowego.

Korupcja w sensie ogólnym nie jest terminem języka prawnego, bowiem obejmuje również te zachowania, które nie są spenalizowane, a ich popełnienie co najwyżej narusza zasady etyki, moralności, kultury, np. nepotyzm czy kumoterstwo.

Zobacz również: Encyklopedia prawa

Powszechnie przyjmuje się, że muszą wystąpić dwie działające strony.

Jednakże szersza wykładnia pojęcia korupcji dopuszcza jednego sprawcę nadużywającego stanowiska publicznego, np. wykorzystującego służbowy samochód do celów prywatnych. W takim rozumieniu korupcji mieści się także wpływanie na interes publiczny bez konieczności zajmowania stanowiska publicznego, np. wybór dostawcy, który swoją ofertę popiera odpowiednim prezentem¹.

Zakres penalizacji zjawiska w praktyce zależy od definicji prawnej pojęcia korupcji. Jedna z nich przedstawiona została w art. 2 podpisanej przez Polskę Cywilnoprawnej konwencji o korupcji i oznacza: żądanie, proponowanie, wręczanie lub przyjmowanie bezpośrednio lub pośrednio łapówki lub jakiejkolwiek innej nienależnej korzyści lub jej obietnicy, które wypacza prawidłowe wykonywanie jakiegokolwiek obowiązku lub zachowanie wymagane od osoby otrzymującej łapówkę, nienależną korzyść lub jej obietnicę².

Najnowsza definicja prawna korupcji znajduje się w ustawie o CBA w art. 1 ust. 3a³.

1 Por. A. Lewicka-Strzałecka, Indywidualny i społeczny wymiar korupcji, <www.cebi.pl> (dostęp: korzystano 8.04.2011).
2 Ratyfikowanej przez Polskę we wrześniu 2002 r., (DzU z 2004 r., nr 244, poz. 2443).
3 Dz. U z 2006 r., nr 104, poz. 708 ze zm.

Zobacz również: Odpowiedzialność karna w przypadku korupcji

Tekst stanowi fragment publikacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego Poradnik antykorupcyjny dla przedsiębiorców. Przedsiębiorca  w środowisku zagrożeń korupcyjnych, Warszawa, maj 2011