Minusy dziś - plusy dopiero jutro

W dniu 27 listopada 2006 r. miały miejsce dwa istotne wydarzenia: prezydent podpisał nowelizacje ustaw o PIT i CIT oraz ratyfikował nową umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania z Wielką Brytanią.

Pozytywną zmianą w ustawie o PIT jest odmrożenie progów podatkowych, nieindeksowanych już od lat, a także wpisanie do ustawy przyszłych obniżek stawek podatkowych do 18 i 32 proc. Niestety tu kończy się pozytywna część, a zaczyna negatywna. Zmiany stawek nastąpią dopiero od 2009 roku.

Najbardziej kontrowersyjną zmianą jest wprowadzenie do ustawy o PIT nowego art. 5b ograniczającego pojęcie pozarolniczej działalności gospodarczej. Przepis ten nie powinien dotyczyć definicji, lecz – jeżeli już – to polegać na wyłączeniu możliwości skorzystania przez osoby prowadzące tego rodzaju działalność z możliwości wyboru 19 proc. stawki PIT, bo celem tej zmiany było ograniczenie samozatrudnienia. Przepis ten nie jest też skoordynowany z innymi regulacjami, bowiem ustawodawca nie postanowił, czym jest taka działalność, jeżeli nie jest pozarolniczą działalnością gospodarczą. Nie ma również żadnych dostosowawczych zmian w ustawie o VAT ani przepisów przejściowych, regulujących sytuację podatników, którzy w 2006 roku korzystali z tej formy opodatkowania, a w 2007 roku – z powodu zmian ustawowych – korzystać z niej już nie będą mogli.

Znów zamiast uprościć system opodatkowania osób fizycznych i rozszerzać zakres stosowania jednolitej stawki podatkowej, co eliminowałoby zachęty do nadużyć – energia ustawodawcy poszła w stronę mnożenia ograniczeń i tworzenia nieprecyzyjnych wyjątków od wyjątków. Nie jest to więc żadna zmiana pozytywna.

W odniesieniu do nowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z Wielką Brytanią, można również sformułować podobną ocenę: dobrze, że nowa umowa wprowadza wyłączenie z progresją, jako metodę unikania podwójnego opodatkowania dochodu, w miejsce obecnie obowiązującej metody proporcjonalnego zaliczenia. Źle natomiast, że efekty tej zmiany będą widoczne dopiero w stosunku do rozliczenia dochodów uzyskanych w 2007 roku, podczas gdy w stosunku do dochodów uzyskanych w 2006 roku obowiązywać będą krytykowane zasady obecne. Na zakres czasowy stosowania nowej umowy rząd nie miał wielkiego wpływu, umowa nie powinna być bowiem stosowana wstecz. Jednak mógł o­n zastosować inne instrumenty, dostępne w polskim prawie, do rozwiązania kwestii opodatkowania dochodów uzyskanych w 2006 roku.

Poza renegocjacją umowy możliwe byłoby wprowadzenie zwolnienia podatkowego bezpośrednio do art. 21 ust. 1 ustawy o PIT, względnie wydanie przez ministra finansów, na podstawie art. 22 ust. 1 Ordynacji podatkowej, rozporządzenia w sprawie zaniechania w całości lub w części poboru podatku w części przekraczającej kwotę podatku uiszczonego już za granicą od uzyskanego tam dochodu. Niczego takiego dotąd nie zrobiono i w kwietniu 2007 roku problem ponownie pojawi się – z jeszcze chyba większą intensywnością niż w 2006 roku – gdyż podatników niezadowolonych z obecnej sytuacji będzie jeszcze więcej.