W planie działania ministerstwa znalazły się prace nad wprowadzeniem ubezpieczenia od bezrobocia. Na czym miałoby ono polegać?
Rozmowa z Robertem Kwiatkowskim, wiceministrem pracy i polityki społecznej
– Zastanawiałem się nad wprowadzeniem współpłacenia przy tworzeniu systemu ubezpieczeniowego od utraty pracy. Pracodawca, pracownik i Skarb Państwa byliby zobowiązani do wpłacania określonych kwot na indywidualne konto pracownika, by w razie utraty przez niego pracy mógł on otrzymywać przez pewien czas zasiłek i miał zapewnione poczucie bezpieczeństwa. Trzeba by stworzyć odpowiedni fundusz, który zarządzałby wpłacanymi składkami. Byłyby one pobierane przez określony czas, np. przez pięć lat od momentu podjęcia przez daną osobę pracy lub od chwili wprowadzenia wspomnianego ubezpieczenia.
NSZZ Solidarność chciała, żeby ubezpieczenie od bezrobocia obejmowało wszystkie osoby. Jest to jednak niemożliwe, bo trudno byłoby znaleźć źródło finansowania takiego systemu. My natomiast chcemy przedstawić kilka wariantów ubezpieczenia od bezrobocia i przedyskutować je zarówno z partnerami społecznymi, jak i z resortami finansów i gospodarki. Oprócz stworzenia funduszu, o którym już wspomniałem, można by też wprowadzić ubezpieczenie od bezrobocia funkcjonujące jako instytucja rynku finansowego. Do tej pory taki produkt nie funkcjonował. Polacy dotychczas w niewielkim stopniu korzystali z możliwości inwestowania. Rzadko też dobrowolnie odkładali pieniądze na emeryturę lub korzystali z innych dostępnych instrumentów, dzięki którym mogliby zabezpieczyć się w przypadku utraty pracy albo zapewnić sobie spokojną starość.
Obecnie czekamy na analizę m.in. tego, jakie byłyby koszty funkcjonowania współpłacenia na wspomniane ubezpieczenie. Chcemy poznać przybliżone kwoty, jakie musiałyby być wpłacane na fundusz, by następnie osoby, które stracą pracę, mogły przez jakiś czas otrzymywać z niego zasiłki zbliżone do ich wcześniejszych wynagrodzeń.
Jak długo osoby te mogłyby otrzymywać takie zasiłki?
– Otrzymywałyby je maksymalnie przez dwa lata. W pierwszym roku pozostawania bez pracy byłoby im wypłacane nawet do 70 proc. ich wcześniejszego wynagrodzenia. Po upływie tego czasu otrzymywałyby z ubezpieczenia znacznie mniejsze kwoty, zbliżone do minimalnego wynagrodzenia lub mniejsze od niego. Wprowadzenie takiego zróżnicowanego świadczenia jest konieczne, bo inaczej miałoby działanie dezaktywujące i demotywujące do szukania zatrudnienia.
Kiedy taki system mógłby zacząć funkcjonować?
– By mógł on w ogóle zaistnieć i uzyskać poparcie wszystkich partnerów społecznych, trzeba obniżyć koszty pracy. A tego nie da się osiągnąć zbyt szybko. Dlatego myślę, że perspektywa wprowadzenia takiego systemu w ciągu trzech lat jest najbardziej realna. Zakładamy, że składka na takie ubezpieczenie wynosiłaby docelowo około 3 proc. wynagrodzenia pracownika. Gdyby jednak udało się wprowadzić ubezpieczenie indywidualne, wówczas składka na nie byłaby zbliżona do obecnie wpłacanej na Fundusz Pracy.
Bardzo możliwe ponadto, że część środków tego funduszu będzie w przyszłości przeznaczana na finansowanie wspomnianego ubezpieczenia – szczególnie jeśli uda nam się w pełni wykorzystać unijne pieniądze. Wczoraj robiliśmy symulację, zgodnie z którą w ciągu najbliższych pięciu lat można będzie zwiększyć środki na aktywizację bezrobotnych z Funduszu Pracy ponadtrzykrotnie. Obecnie liczy on 7 mld zł, a na aktywizację przeznaczanych jest 2,1 mld zł.
Rozmawiała Izabela Rakowska-Boroń
ROBERT KWIATKOWSKI w rządzie premiera Kazimierza Marcinkiewicza pełni rolę podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. Jest odpowiedzialny za rynek pracy. Wcześniej był dyrektorem Urzędu Pracy miasta stołecznego Warszawy.
