Gotówka od matki: Czy jest to darowizna z podatkiem? KIS wyjaśnia na konkretnym przykładzie

• Darowizna w gotówce: od matki dla córki
• Kiedy darowizna nie podlega zgłoszeniu i opodatkowaniu?
• Czy każdy może skorzystać z tego wyjątku?
• Co powinna wiedzieć osoba otrzymująca darowiznę?
• Polska, pieniądze i prawo – nie zawsze oczywiste połączenie
• Co dalej?

Czy można otrzymać dużą darowiznę w gotówce od matki i nie zapłacić z tego tytułu ani grosza podatku? Tak, ale tylko pod pewnymi warunkami. Najnowsza interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 11 kwietnia br. rzuca nowe światło na skomplikowaną sytuację podatkową osób, które nie mają jeszcze pobytu stałego w Polsce, ale żyją tu, pracują i planują inwestycje – na przykład zakup mieszkania. Cała sprawa dotyczy obywatelki jednego z państw sąsiednich, która planuje otrzymać od swojej matki darowiznę w gotówce. Brzmi prosto? W praktyce to prawdziwy labirynt przepisów, wyjątków i niuansów prawnych.

Darowizna w gotówce: od matki dla córki

Punktem wyjścia do tej interpretacji jest dość zwyczajna sytuacja: matka chce pomóc córce, która mieszka w Polsce, przekazując jej znaczną kwotę pieniędzy na zakup mieszkania. Rodzina ma silne więzi, pieniądze pochodzą ze sprzedaży nieruchomości, wszystko jest udokumentowane. Problem pojawia się, gdy dochodzimy do miejsca, gdzie polskie prawo nakłada na nas obowiązki związane z podatkiem od spadków i darowizn.

Warto przypomnieć, że zgodnie z obowiązującymi przepisami – każde nabycie rzeczy lub praw majątkowych w drodze darowizny, które ma miejsce w Polsce, podlega w zasadzie opodatkowaniu. Jednak – i to jest kluczowe – istnieją wyjątki. I właśnie na ten wyjątek powołuje się kobieta, która zwróciła się z pytaniem do Krajowej Informacji Skarbowej. Jej sytuacja to idealny przykład tego, jak przepisy mogą działać na naszą korzyść – pod warunkiem, że znamy ich szczegóły.

Kiedy darowizna nie podlega zgłoszeniu i opodatkowaniu?

Zaskoczeniem może być fakt, że mimo iż pieniądze trafiają fizycznie na terytorium Polski, a cała operacja ma miejsce w oddziale polskiego banku, nie musi to automatycznie oznaczać obowiązku podatkowego. Jak to możliwe?

Chodzi o art. 3 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Przepis ten przewiduje wyjątek od opodatkowania darowizny, jeśli spełnione są trzy warunki jednocześnie:

1. przedmiotem darowizny są rzeczy ruchome znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz
2. obdarowany nie posiada obywatelstwa polskiego ani miejsca stałego pobytu w Polsce oraz
3. darczyńca nie posiada obywatelstwa polskiego ani miejsca stałego pobytu w Polsce.

I właśnie te trzy punkty uratowały wnioskodawczynię od podatku. Choć mieszka ona w Polsce od kilku lat, posiada jedynie zezwolenie na pobyt czasowy. To oznacza, że formalnie – w rozumieniu prawa podatkowego – nie posiada w Polsce stałego miejsca pobytu. Jej matka również mieszka za granicą i nie posiada polskiego obywatelstwa. Takie zestawienie sprawia, że nawet gotówkowa darowizna zrealizowana na terenie Polski – o ile odbywa się przy zachowaniu odpowiednich formalności – nie podlega podatkowi. Brzmi niewiarygodnie? A jednak.

Czy każdy może skorzystać z tego wyjątku?

Interpretacja Dyrektora KIS nie tworzy nowego prawa – ona jedynie tłumaczy istniejące przepisy na konkretnym przykładzie. Nie zmienia to jednak faktu, że wiele osób mieszkających w Polsce w podobnej sytuacji może poczuć ulgę. Zwłaszcza ci, którzy dopiero oczekują na zezwolenie na pobyt stały. W świetle tej interpretacji – dopóki go nie mają, są traktowani inaczej niż rezydenci z pełnym prawem stałego pobytu.

Oczywiście kluczowe jest zachowanie chronologii wydarzeń. Jeżeli dana osoba otrzyma decyzję o pobycie stałym przed datą przekazania darowizny – cała konstrukcja się sypie i obowiązek podatkowy jednak powstaje. Decydujący jest więc moment przekazania pieniędzy i status stron w tej konkretnej chwili.

Nie bez znaczenia jest również forma darowizny. W tym przypadku pieniądze były przekazane bezpośrednio przez matkę do rąk córki, poprzez wpłatę gotówkową na jej rachunek bankowy. Umowa darowizny została zawarta w zwykłej formie pisemnej, bez udziału notariusza. Tytuł przelewu – jasno wskazujący, że jest to darowizna – stanowi dowód przekazania środków.

Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Co powinna wiedzieć osoba otrzymująca darowiznę?

To, co może wydawać się najważniejsze w tej historii, to świadomość prawa. Kobieta, która wystąpiła o interpretację, wykazała się nie tylko rozwagą, ale też odpowiedzialnością – nie czekała, aż urząd skarbowy sam się upomni o podatek, tylko zawczasu poprosiła o interpretację. Takie podejście się opłaciło – dosłownie i w przenośni.

Warto więc pamiętać: nawet jeśli jesteś cudzoziemcem, mieszkasz w Polsce, ale nie masz jeszcze pobytu stałego – i planujesz otrzymać pomoc finansową od bliskich – istnieje szansa, że unikniesz podatku. Ale to wymaga dokładnego przygotowania, odpowiednich dokumentów oraz znajomości przepisów.

Polska, pieniądze i prawo – nie zawsze oczywiste połączenie

Sprawa ta pokazuje, jak bardzo skomplikowane są polskie przepisy podatkowe – i jak wiele zależy od detali. Obywatele innych krajów, którzy przyjeżdżają do Polski w poszukiwaniu pracy, bezpieczeństwa czy możliwości rozwoju, często nie są świadomi swoich praw i obowiązków wobec fiskusa. Tymczasem interpretacje takie jak ta z 11 kwietnia 2025 r. mogą stanowić dla nich ważne źródło wiedzy – a czasem też realne oszczędności.

Czy polski system podatkowy sprzyja osobom z zagranicy? Opinie są podzielone. Jedno jest pewne: jeśli zna się reguły gry, można uniknąć kosztownych błędów. A czasem nawet – zgodnie z prawem – nie zapłacić ani złotówki podatku od darowizny wartej dziesiątki, a nawet setki tysięcy złotych.

Co dalej?

Dla wielu cudzoziemców, którzy planują długoterminowy pobyt w Polsce, sytuacja opisana w tej interpretacji może być tylko etapem przejściowym. Wraz z uzyskaniem pobytu stałego zmienia się nie tylko ich status w kraju, ale również sytuacja podatkowa. Darowizny otrzymywane po tej dacie – nawet od najbliższej rodziny – trzeba już będzie odpowiednio zgłosić, a często także opodatkować. Chyba że skorzystają ze zwolnień przysługujących najbliższej rodzinie, przy spełnieniu wymogów formalnych.

Jedno jest pewne – warto być świadomym, planować z wyprzedzeniem i nie bać się pytać urzędów o interpretację. Bo czasem wystarczy dobrze sformułowane pytanie, by uniknąć kosztownego problemu.

Pismo z dnia 11 kwietnia 2025 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB2-2.4015.24.2025.2.MM