Odszkodowanie za wypadek w szkole

Wypadek w szkole definiuje się jako nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło między innymi w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty. Zalicza się on do grupy wypadków powstałych w szczególnych okolicznościach, w związku z powyższym poszkodowanemu przysługują z tego tytułu świadczenia finansowane ze środków budżetu państwa, m.in. renta lub jednorazowe odszkodowanie, przyznawane i wypłacane przez ZUS.

Wypłata pieniędzy przez ZUS następuje zawsze na wniosek osoby uprawnionej, w tym przypadku poszkodowanego lub jego opiekuna.

Wysokość odszkodowania wypłacanego przez ZUS ma charakter ryczałtowy, jego kwota jest z góry ustalona, dlatego nie zawsze będzie gwarantowało całkowite naprawienie szkody. Rodzice ucznia, które uległo wypadkowi w szkole mają możliwość dochodzenia świadczeń wyrównawczych na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

Poszkodowanemu uczniowi lub opiekunom występującym w jego imieniu, za spowodowanie szkody wskutek wypadku, przysługuje na podstawie art. 444-447 kodeksu cywilnego:

- jednorazowe odszkodowanie na pokrycie wszelkich kosztów poniesionych w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia
- renta z tytułu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej
- zadośćuczynienie (ekwiwalent za szkody niematerialne, takie jak np. cierpienie fizyczne i psychiczne związane z oszpeceniem ciała)
- zwrot kosztów leczenia i pogrzebu w razie śmierci ucznia

Podmiotem odpowiedzialnym za wypadek ucznia podczas zajęć, przeciwko któremu należy złożyć powództwo, jest organ prowadzący szkołę. Publiczne placówki szkolne są zakładane i prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, ewentualnie odpowiednio właściwych ministrów, prowadzących np. szkoły dla dzieci poza granicami, szkoły o charakterze eksperymentalnym, szkoły artystyczne, itp. Szkoły niepubliczne mogą prowadzić natomiast inne osoby: prawne i fizyczne. Zgodnie z ustawą o systemie oświaty, właśnie na tych organach prowadzących spoczywa odpowiedzialność cywilna za wynikłą szkodę.

Pozew należy złożyć do sądu rejonowego albo okręgowego, w zależności od wysokości żądanego odszkodowania lub zadośćuczynienia. Uprawnionymi do dochodzenia roszczeń w tym przypadku jest pełnoletni uczeń albo małoletniego. Termin przedawnienia roszczeń co do zasady wynosi trzy lata, natomiast jeżeli dyrektor, nauczyciel lub wychowawca, z własnej winy spowoduje śmierć człowieka lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, termin ten wynosi dziesięć lat.

Kiedy szkoła ponosi odpowiedzialność

Rodzice poszkodowanego dziecka mogą żądać odszkodowania pieniężnego, jeżeli szkoda nastąpiła w skutek zaniedbań obowiązków ciążących na danej placówce oświatowej, do których należy przede wszystkim nadzór i opieka nad uczniami, zarówno w czasie lekcji jak i na przerwach czy też dodatkowych zajęciach pozalekcyjnych organizowanych przez szkołę. 

Zobacz: Ubezpieczenie wypadkowe

Obowiązkiem dyrektora placówki jest ponad to zapewnienie bezpiecznych warunków pobytu w szkole, do których należą m.in. okresowe kontrole obiektów należących do szkoły, zapewnienie właściwego oświetlenia, nawierzchni, przejść, stanu boiska, instalacji, wentylacji, ogrzewania. Sprzęty nabywane przez szkołę powinny posiadać odpowiednie atesty i certyfikaty, a budynki i pomieszczenia muszą być wyposażone zgodnie z przepisami bhp. Odpowiedzialność placówek oświaty obejmuje również szkody, które zostały wyrządzone innej osobie przez ucznia pozostającego pod opieką nauczyciela, co wynika z art. 427 kodeksu cywilnego.

Jeżeli w trakcie koleżeńskich przepychanek na przerwie, jeden z chłopców rozbije głowę, wówczas opiekunowie poszkodowanego muszą skierować ewentualne roszczenia do szkoły, a nie jak często mylnie się sądzi, do rodziców sprawcy szkody.

Szkoła nie będzie natomiast odpowiadała za wypadek, w którym uczeń doznał obrażeń ciała, jeżeli wykaże, że wyłączną przyczyną wypadku była niesubordynacja poszkodowanego ucznia. Warto przy tym pamiętać, że to po stronie pokrzywdzonego leży obowiązek wykazania związku przyczynowego między szkodą a wydarzeniem, które ją spowodowało.

Obowiązek sporządzenia protokołu powypadkowego

Jeżeli dziecko ulegnie w szkole wypadkowi, należy zadbać o sporządzenie protokołu powypadkowego, który stanowi podstawę dochodzenia odszkodowania. Dyrektor szkoły albo osoba przez niego wyznaczona dokonuje zabezpieczenia miejsca wypadku oraz powołuje zespół powypadkowy, do którego należy przeprowadzenie postępowania oraz sporządzenie protokołu powypadkowego. Obowiązkiem przewodniczącego zespołu, na którego zwykle wyznacza się pracownika służby bhp, jest pouczenie poszkodowanego lub opiekuna o przysługujących im prawach w toku postępowania powypadkowego.

Zobacz również: Dziecko i prawo

Po zapoznaniu się z protokołem pokrzywdzony lub osoby go reprezentujące mogą w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania zgłosić, zarówno w formie ustnej jak i pisemnej, wszelkie uwagi lub zastrzeżenia co do ustaleń w nim zawartych. Jeżeli zastrzeżenia będą uzasadnione konieczne może okazać się przeprowadzenie nowego postępowania powypadkowego.