Zejście z placu budowy jako skutek braku zapłaty wynagrodzenia dla wykonawcy

Zapisy w umowie o roboty budowlane

Korzystna sytuacja występuje wtedy, gdy w umowie o roboty budowlane strony określiły konsekwencje braku zapłaty za poszczególne etapy robót. W umowie może być przewidziane, że wówczas wykonawca może na przykład odstąpić od umowy albo tylko przerwać roboty. Najczęściej możliwość skorzystania z tych uprawnień jest uzależniona od wcześniejszego wezwania inwestora do zapłaty zaległych kwot. W umowach warto określać jaka jest minimalna kwota, której brak zapłaty daje prawo do odstąpienia od umowy bądź przerwania robót . Chodzi o to by uniknąć sytuacji, że tak poważne sankcje będą uruchamiane gdy brak zapłaty dotyczy przykładowo kilkudziesięciu złotych.

Możliwość umieszczenia przez strony w umowie zapisów o prawie odstąpienia wynika z art. 395 § 1 k.c. Ważne jest to, by umowa określała termin, w ciągu którego odstąpienia może być wykonane. Potwierdził to między innymi Sąd Apelacyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 13 czerwca 2013r. (sygn. akt IACa 1478/12): „(…)Skuteczne zastrzeżenie skorzystania z umownego prawa do odstąpienia od umowy wymaga więc zakreślenia przez strony terminu z art. 395 § 1 k.c. (…) ratio legis wymagania zawartego w tym przepisie jest bowiem czytelne, mianowicie ma na celu wyeliminowanie sytuacji pozostawania przez drugą stronę w stanie niepewności co do trwałości stosunku umownego, skuteczne skorzystanie przez stronę z uprawnienia przewidzianego powołanym przepisem co do zasady wywołuje bowiem skutek wsteczny, który powoduje, że rozwiązana w ten sposób umowa jest traktowana tak, jakby nie została zawarta (…)” Brak zastrzeżenia w umowie terminu na realizację prawa odstąpienia powoduje, że w tej części umowa jest nieważna (wyrok Sądu apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 15 lutego 2012r., sygn. akt I ACa 24/12).

Zobacz serwis: Dom i prawo

Jeżeli umowa nie zawiera zapisów na ten temat to zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego. W grę wchodzą zwłaszcza artykuły 488 i 491 k.c. Zgodnie z art. 488 wykonawca może powstrzymać się z wykonawstwem prac budowlanych, jeżeli inwestor nie zaoferuje świadczenia wzajemnego czyli nie zaoferuje zapłaty.

Natomiast na podstawie artykułu 491 k.c. wykonawca może wezwać inwestora do zapłaty wynagrodzenia z zagrożeniem, iż bezskuteczność wezwania skutkować będzie odstąpieniem od umowy. W wezwaniu należy określić dokładnie dodatkowy termin do zapłaty zaległego wynagrodzenia. Dopiero po upływie tego terminu wykonawca będzie uprawniony do złożeniu oświadczenia o odstąpieniu od umowy, a następnie do zejścia z placu budowy. Taki tok czynności jest obowiązkowy, co potwierdza między innymi orzecznictwo Sądu Najwyższego. Przykładowo, Sąd ten w wyroku z dnia 5 kwietnia 2013r. (sygn. akt III CSK 62/13) stwierdził: „(…) Skuteczne odstąpienie od umowy wzajemnej uregulowane w art. 491 k.c. wymaga od wierzyciela dokonania dwóch oddzielnych czynności. Pierwszą jest wyznaczenie odpowiedniego terminu do wykonania zobowiązania z zagrożeniem odstąpienia. Drugą czynnością jest złożenie samego oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy.”