REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Klauzula ostateczności czy prawomocności decyzji?

Karolina Muzyczka
Doktor nauk prawnych; adiunkt w Pomorskiej Szkole Wyższej w Starogardzie Gdańskim. Ponadto współpracuje z uczelniami: Wyższą Szkołą Gospodarki w Bydgoszczy; Kaszubsko-Pomorską Szkołą Wejherowie, Społeczną Akademią Nauk w Warszawie; Uniwersytetem SWPS; Staropolską Akademią Nauk w Kielcach
Klauzula ostateczności czy prawomocności decyzji?/Fot. Shutterstock
Klauzula ostateczności czy prawomocności decyzji?/Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Klauzula ostateczności jest stosowanym w praktyce potwierdzeniem, że dana decyzja administracyjna jest ostateczna w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, czyli że nie zostało od niej wniesione odwołanie albo, że mimo wniesienia odwołania decyzja została utrzymana w mocy. Czy decyzję ostateczną można utożsamiać z decyzją prawomocną?

Ustalenie klauzuli ostateczności czy prawomocności na decyzji administracyjnej a wymóg ustawowy

Organy administracji publicznej dosyć często potwierdzały prawomocność decyzji, myląc ją z ostatecznością. Mogło to stworzyć dla adresatów decyzji niekorzystną sytuację, ponieważ uzyskując zapewnienie o prawomocności decyzji strona sądziła, że nie może jej zaskarżyć do sądu administracyjnego.

REKLAMA

Definicja decyzji administracyjnej

REKLAMA

Definicja decyzji administracyjnej została wskazana przez ustawodawcę w art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz.U. z 2021, poz. 54, dalej k.p.a.) Zgodnie z 104 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba, że przepisy kodeksu stanowią inaczej. Z kolei w 104 § 2 k.p.a. wskazano, że decyzje rozstrzygają sprawę, co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

Z powyższego przepisu wynika, że decyzją administracyjną jest jednostronny, władczy akt organu administracji publicznej, rozstrzygający konkretną sprawę indywidualnego podmiotu, niewynikającą z organizacyjnego lub służbowego podporządkowania organowi, który go wydał, niezależnie od nazwy nadanej w przepisach temu aktowi. W drodze decyzji administracyjnej następuje ustalenie lub przyznanie stronie lub stronom uprawnień bądź określenie rodzaju i zakresu obowiązku ciążącego na nich.

Decyzja administracyjna korzysta z domniemania prawidłowości i ważności do momentu wykazania jej ewentualnych wad.

Wywiera ona skutki prawne, jeżeli zostaną spełnione trzy warunki:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • jest wydana przez właściwy organ;
  • jest wydana na podstawie obowiązującego prawa materialnego;
  • jest wydana we właściwym trybie postępowania.

REKLAMA

Domniemanie prawidłowości i ważności decyzji administracyjnej ma na celu ochronę interesu jednostki i chroni ją przed negatywnymi skutkami wykonania wadliwej decyzji. Postępowanie administracyjne powinno się toczyć z poszanowaniem zasad sformułowanych w k.p.a. W szczególności zasady przestrzegania prawa materialnego i procesowego w postępowaniu (art. 7 k.p.a.), zasady pogłębiania zaufania uczestników postępowania administracyjnego do władzy publicznej (art. 8 k.p.a.), zasady informowania stron (art. 9 k.p.a.), czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10 k.p.a.), zasady przekonywania w postępowaniu administracyjnym (art. 11 k.p.a.), szybkości postępowania (art. 12 k.p.a.).

W myśl art. 11 k.p.a istotna jest zasada zgodnie z którą organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy. Podstawowym celem tego przepisu jest doprowadzenie do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.

Zasada przekonywania odnosi się do całego postępowania administracyjnego, tj. od momentu wszczęcia, aż do jego zakończenia w danej instancji. W myśl tej zasady organ powinien działać tak, aby strony i inni uczestnicy były przekonane o prawidłowym przebiegu postępowania. Organ powinien zapoznawać strony z treścią przepisów prawa materialnego i możnością ich zastosowania w sprawie, wskazywać granice interesu społecznego przy załatwianiu sprawy oraz informować o prawach innych uczestników postępowania.

Zasada przekonywania objawia się najwyraźniej w uzasadnieniu decyzji administracyjnej.

Jeżeli rozstrzygnięcie pozbawione będzie uzasadnienia albo będzie ono wadliwe, niewystarczające, to brak tu obowiązku wyjaśnienia przesłanek, którymi się kierował organ przy załatwianiu sprawy. Dlatego tak ważne jest nie tylko wydanie właściwego rozstrzygnięcia, ale także uzasadnienia. Pozwoli to nie tylko zabezpieczyć wykonalność decyzji organów bez potrzeby angażowania środków przymusu, ale przede wszystkim spowodować, że postępowanie będzie mogło być uznane za przeprowadzone sprawnie, rzetelnie i uczciwie.

Decyzja ostateczna

Pojęcie "klauzula ostateczności" nie jest pojęciem ustawowym używanym w Kodeksie postępowania administracyjnego. Klauzula ostateczności jest stosowanym w praktyce potwierdzeniem, najczęściej stwierdzanym w formie pieczęci na decyzji, lub w formie osobnego zaświadczenia, że dana decyzja administracyjna jest ostateczna w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, czyli że nie zostało od niej wniesione odwołanie, albo, że mimo wniesienia odwołania decyzja została utrzymana w mocy.

Jeśli w przedstawionym w treści zadanego pytania została wydana decyzja i nie została ona zaskarżona, a wydarzenia miały miejsce 9 lat temu, to klauzulę ostateczności powinien nadać, de facto potwierdzić, że decyzja jest ostateczna tzn. nie przysługuje od niej odwołanie do organu wyższej instancji, ten sam organ, który ją wydał. Nie wynika to bezpośrednio z żadnego przepisu Kodeksu postępowania administracyjnego, jednak per analogiam można zastosować tutaj przepisy dotyczące zaświadczeń tj. art. 217 § 2 pkt 2 Kodeksu postępowania administracyjnego, zgodnie z którym zaświadczenie wydaje się, jeżeli osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego. Jest to uzasadnione o tyle, że klauzula ostateczności stanowi w istocie formę urzędowego potwierdzenia faktu, że decyzja jest ostateczna. (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 29 września 2008 r., II SA/Kr 606/08).

Zgodnie z art. 16 § 1 k.p.a, decyzja ostateczna to decyzja, od której nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Z tego przepisu wynika więc, że aby decyzja była ostateczna muszą zostać wyczerpane wszelkie środki odwoławcze. Ponadto uchylenie lub zmiana takich decyzji, stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w k.p.a. lub ustawach szczególnych.

W wyroku Wojewódzki Sąd w Białymstoku z dnia 12 stycznia 2017 r. (II SA/Bk 793/16) wskazuje, że stabilizacja porządku prawnego jest wartością większą niż potrzeba eliminowania z obrotu prawnego decyzji wadliwych. Uruchomienie nadzwyczajnego trybu wzruszania decyzji ostatecznych jest uzasadnione jedynie w sytuacji, gdy ciężar gatunkowy naruszenia prawa przeważa nad dobrem, jakie stanowi pewność obrotu prawnego.

Ostateczność decyzji oznacza, że nie jest możliwe odwołanie od niej w administracyjnym toku instancji. Nie wyłącza to jednak możliwości zaskarżenia takiej decyzji do sądu administracyjnego. Zgodnie z art. 16 § 2, decyzje mogą być zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w trybie określonych w odrębnych ustawach. W kwestii tej w wyroku NSA z dnia 30 września 2016 r. ( IOSK 1152/16) stwierdził, że „Decyzją ostateczną jest - zgodnie z art. 16 § 1 k.p.a. - decyzja, od której nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Oznacza to, że walor decyzji ostatecznej uzyskuje każda decyzja wydana przez organ odwoławczy w administracyjnym toku instancji w związku z rozpoznaniem środka prawnego od decyzji wydanej w pierwszej instancji. Decyzji ostatecznej nie należy utożsamiać - jak to czyni skarżący kasacyjnie - z decyzją prawomocną. Decyzja ostateczna uzyskuje walor decyzji prawomocnej bądź to po upływie terminu do zaskarżenia decyzji ostatecznej do sądu administracyjnego, bądź po odrzuceniu lub oddaleniu skargi przez sąd administracyjny na decyzję ostateczną”., […] formy kontroli decyzji ostatecznej, poprzez złożenie wniosku zmierzającego do uruchomienia postępowania mającego na celu wznowienie postępowania zakończonego ostateczną decyzją, nie stoi na przeszkodzie prowadzona (tocząca się) kontrola sądowa tej decyzji i to bez względu na etap, w jakim kontrola ta się znajduje”. (wyroki NSA z dnia10 lipca 2014 r., I GSK 513/13 i I GSK 524/13; z dnia 2 lutego 2016 r., sygn. akt II GSK 1315/14; z dnia 7 czerwca 2016 r., II GSK 2278/16). Podkreślić trzeba, że istotnym z punktu widzenia toczącego się postępowania sądowoadministracyjnego mającego za przedmiot tę samą decyzję ostateczną organu, jest rozróżnienie wszczęcia postępowania wznowieniowego od jego prowadzenia, a więc badania wpływu przesłanki stanowiącej podstawę wniosku na treść ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego w danej sprawie przez organ. Niewątpliwe jest bowiem, że z uwagi na realizowaną w postępowaniu sądowoadministracyjnym kontrolę określonego rozstrzygnięcia nie jest możliwe jedynie prowadzenie przez organ postępowania wznowieniowego. Taki stan implikuje konieczność, po złożeniu wniosku o wznowienie postępowania, zawieszenia postępowania nadzwyczajnego do czasu prawomocnego zakończenia kontroli sądowej. Innymi słowy, organ w związku z wnioskiem o wznowienie postępowania jest uprawniony zgodnie z przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego do wszczęcia postępowania nadzwyczajnego, jednakże po jego wszczęciu zobowiązany jest do jego zawieszenia do chwili prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego będącego konsekwencją kontroli decyzji i prowadzonego w związku z nią postępowania, którego wznowienia domaga się strona. Wynika to z analizy przepisów ustawy procesowej sądów administracyjnych, tj. z art. 54 § 3 i art. 56 prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, prowadzącej do wniosku, że organ może korygować ostateczne rozstrzygnięcia w dopuszczonych obowiązującymi przepisami formach, jednakże wyłącznie do czasu złożenia skargi na to rozstrzygnięcie i podjęcia przez sąd jego kontroli (wyrok NSA z dnia 7 czerwca 2016 r., II GSK 2278/16)".

Należy tu zaznaczyć, że pojęcie decyzji prawomocnej w postępowaniu administracyjnym również określa art. 269 k.p.a. Zgodnie z nim decyzje określone w innych przepisach prawnych, jako prawomocne uważa się za ostateczne, chyba, że z przepisów tych wynika, iż dotyczą one takiej decyzji, która została utrzymana w mocy w postępowaniu sądowym bądź też nie została zaskarżona w tym postępowaniu z powodu upływu terminu do wniesienia skargi. Ta definicja prawomocności stanowiła więc synonim ostateczności co faktycznie mogło powodować pewne problemy. W kwestii tej wyroku WSA w Krakowie z dnia 23 marca 2017 r. (II SA/Kr 1419/16) stwierdził, że decyzją prawomocną jest decyzja która została utrzymana w mocy w postępowaniu sądowym, a więc od której skargę oddalono, czy odrzucono, a także takie, które nie zostały zaskarżone w tym postępowaniu z powodu upływu terminu do wniesienia skargi. Ustawodawca zdecydował się na zdefiniowanie decyzji prawomocnej w k.p.a. dodając art. 16 § 3 k.p.a. Uzyskanie przez decyzję administracyjną waloru ostateczności zamyka proces jurysdykcyjnej konkretyzacji norm materialnych w administracyjnym toku instancji. Decyzja, jako akt formalno-procesowy i konkretno-indywidualna norma porządku prawnego zaczyna obowiązywać w czasie w granicach wyznaczonych przez normy wyższego stopnia. Zasada trwałości obowiązywania formalnego i materialnego ostatecznych decyzji administracyjnych podlega jednak ograniczeniom. Administracyjnoprawne instytucje procesowe służące weryfikacji obowiązywania ostatecznych decyzji w nadzwyczajnych trybach postępowania funkcjonują niezależnie od regulacji materialnoprawnych, które przewidują uchylanie lub zmienianie ostatecznych decyzji albo znoszenie, cofanie lub modyfikowanie praw lub obowiązków z nich wynikających.

Polecamy serwis: Postępowanie administracyjne

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Do 500 zł miesięcznie nie tylko dla osób starszych. Jakie kryteria i orzeczenia? [zmiany 2024 i 2025]

Świadczenie uzupełniające, często nazywane jest „500 plus dla seniora” lub „500 plus dla osób niepełnosprawnych”. Należy jednak pamiętać, iż przysługuje ono nie tylko osobom starszym. Ponadto o przyznaniu pomocy decyduje niezdolność do samodzielnej egzystencji.

MEN i MS: W szkołach zaświadczenia o niekaralności. Na odbiór dziecka. Na wycieczkę. Na basen. Na teatr. Dyrektorka przedszkola o nowych kłopotach

Dziennikarze PAP zwrócili się do MEN i Ministerstwa Sprawiedliwości z serią pytań dotyczących zaświadczeń, które w szkołach muszą przedstawiać rodzice opiekujący się dziećmi. Ich pytania dotyczyły zaświadczeń przedstawianych przez osoby odbierające dzieci ze szkoły (np. czy dziadkowie mogą?). I zaświadczeń rodziców opiekujących się dziećmi na wycieczce, na basenie, w teatrze   

Szykują się spore zmiany przepisów dla cudzoziemców w Polsce. Na lepsze? Od kiedy?

Jak co roku, po przerwie wakacyjnej, wypoczęci i naładowani wracamy do trybu pracy. Wyjątkiem nie są nasi ustawodawcy. Choć sporo tematów jest na porządku dziennym, dużo wymaga zmian i poprawy, w poniższym artykule omówimy planowane zmiany dotyczące cudzoziemców, ich pobytu i zatrudnienia w Polsce.

Aktywni rodzice w pracy. Na czym polega warunek łącznej aktywności zawodowej rodziców?

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje w przypadku gdy oboje rodzice osiągają przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jest to tzw. warunek łączonego poziomu aktywności zawodowej.

REKLAMA

MRPiPS: Składki ZUS od umów zlecenia i o dzieło możliwe od 1 stycznia 2026 r. lub 1 stycznia 2027 r.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje się do wdrożenia oskładkowania umów zlecenia i umów o dzieło. Wiceminister Sebastian Gajewski poinformował, że decyzja w sprawie terminu wdrożenia reformy jeszcze nie zapadła. Na pewno nie nastąpi to od 1 stycznia 2025 r., może to być 1 stycznia 2026 r. czy 1 stycznia 2027 r.

Odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności. Jak napisać? [punkt 7, przykład, wzór]

Odwołanie jest ważnym pismem w procesie ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności. Może ono dotyczyć różnych elementów orzeczenia, m.in. punktu 7. W jakim terminie wnosi się odwołanie i do jakiego organu? Oto najważniejsze informacje i przykładowy wzór pisma.

Pomoc rządu dla powodzian 2024: zasiłki, pieniądze na remont i odbudowę domów i budynków gospodarczych, pomoc rzeczowa i psychologiczna

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów informuje, że dla osób, które ucierpiały w wyniku powodzi lub podtopień w południowo-zachodniej Polsce w ostatnich dniach, są dostępne różne formy pomocy. Można otrzymać 10 tys. zł bezzwrotnego wsparcia na najpilniejsze potrzeby. Na remont lub odbudowę budynku gospodarczego można dostać do 100 tys. zł, a budynku mieszkalnego – do 200 tys. zł. Przewidziane jest dodatkowe wsparcie dla dzieci oraz osób z niepełnosprawnościami. O pomoc mogą starać się również rolnicy, przedsiębiorcy czy studenci.

Seniorzy mają prawo czuć się oszukani. Brak drugiej waloryzacji i obcięta 14. emerytura

Seniorzy czekali na na podwójną waloryzację emerytur i rent, ale się nie doczekali. Liczyli też na wyższe 14. emerytury, ale się zawiedli. Mogą więc czuć się oszukani, ponieważ wcześniejsze zapowiedzi wskazywały na to, że będzie inaczej.

REKLAMA

Urlopy i zasiłki dla rodziców

Urlopy i zasiłki dla rodziców. Jakie urlopy przysługują rodzicom? Na jakie zasiłki mogą liczyć? Ile dni przysługuje rodzicom na opiekę nad dzieckiem? Czy zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem przechodzi na kolejny rok?

Bezpłatna konsultacja i webinarium. Wsparcie we wdrożeniu ustawy o sygnalistach

Już 25 września 2024 roku wchodzą w życie przepisy ustawy o ochronie sygnalistów nakładające na pracodawców obowiązek opracowania wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych. Jesteś gotowy na te zmiany? A może masz pytania dotyczące ustawy o sygnalistach? Zadbaj o zgodność z przepisami i skorzystaj z bezpłatnego wsparcia.

REKLAMA