Odpowiedzialność za nierzetelne prowadzenie dokumentacji firmy

Jakie są znamiona czynu przestępczego polegającego na nierzetelnym prowadzeniu dokumentacji działalności gospodarczej?

Na początku należy zaznaczyć, iż zagrożone sankcją jest zarówno nierzetelne lub niezgodne z prawdą prowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej, jak i jej całkowite nie prowadzenie. Ustawodawca wskazuje na przykładowe czynności, które są zagrożone sankcją w katalogu otwartym na co wskazuje użycie słowa "w szczególności". Do tych przykładowych czynności zalicza się:

1) niszczenie;

2) usuwanie;

3) ukrywanie;

4) przerabianie;

5) podrabianie

- dokumentacji.

Bardzo ważne jest także, że do powstania tego przestępstwa potrzebne jest wyrządzenie szkody majątkowej, więc sam skutek jest konieczny do popełnienia tego przestępstwa (tzw. przestępstwo materialne). Szkoda ta zawiera w sobie zarówno szkodę rzeczywistą jak i utracone korzyści.

Jakiej konkretnie dokumentacji dotyczy przestępstwo z art. 303 kodeksu karnego?

Sam Kodeks karny w art. 115 posiada definicję jedynie dokumentu, zgodnie z którym "dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne".

W art. 303 jest jednak użyte słowo dokumentacja, co oznacza, że nie powinniśmy stosować powyższej definicji.

Jak wskazuje Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 2 lutego 2009 roku (sygn. akt V KK 330/08): "Zasada ustawowej określoności odpowiedzialności karnej nakazuje więc uznać, iż dokumentacja działalności gospodarczej, o której mowa w art. 303 k.k., to dokumentacja której obowiązek prowadzenia wynika z przepisu rangi ustawowej. Przedmiotem stypizowanych w tym przepisie zachowań nie mogą być prywatne zapiski, listy, spisy, rejestry sporządzone co prawda w związku z prowadzoną działalnością, jednakże do sporządzenia których podmiot gospodarczy nie został zobowiązany ustawowo. Podkreślić należy, iż w zależności od wyboru formy prawnej podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, a więc zorganizowania działalności oraz rodzaju prowadzonej działalności prawo nakłada obowiązek prowadzenia innej dokumentacji działalności gospodarczej".

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM

Z powyższego wynika, iż obowiązek prowadzenia dokumentacji wskazanej w art. 303 musi wynikać z ustawy.

W tym samym wyroku Sąd Najwyższy wskazuje także na to, że "Należy jednakże zauważyć, iż dokumentacją działalności gospodarczej w rozumieniu art. 303 k.k. będzie nie tylko dokumentacja obrazująca sytuację finansową danej jednostki, ale również dokumentacja obrazująca bezpośrednio stan działalności gospodarczej, w tym dokonanie konkretnych operacji gospodarczych, wskazana w odpowiedniej ustawie lub decyzji organu, opartej na ustawie. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż konsekwencją udziału w obrocie gospodarczym jest wykonywanie różnego rodzaju wielu czynności, w szczególności formułowanie ofert, czy też zawieranie umów. Jeżeli przykładowo do zawarcia umowy doszło w następstwie przetargu zorganizowanego zgodnie z wymogami ustawy z 29 stycznia 2004 roku Prawo zamówień publicznych (teks jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 z późn. zm.), to dokumentacją działalności gospodarczej będą zarówno wszelkie dokumenty wymagane ustawą podczas prowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia jak i sama umowa zawarta w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego".

Jaka sankcja grozi za ten czyn?

Za ten czyn, czyli nierzetelne prowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej albo prowadzenie jej w sposób nierzetelny lub niezgodny z prawdą, sprawca może zostać skazany maksymalnie na 3 lata pozbawienia wolności.

Jeżeli jednak szkoda majątkowa była znaczna wówczas kara pozbawienia wolności wynosi od 3 miesięcy do lat 5. Znaczna szkoda majątkowa jest to szkoda, która ma wartość dwustukrotności wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia, za to w przypadku wartości tysiąckrotności wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia mamy do czynienia z tzw. szkodą w wielkich rozmiarach.