Milion złotych za niedopełnienie obowiązku informacyjnego - pierwsza kara RODO

Definicje użyte w tekście:

Organ nadzorczy – Urząd Ochrony Danych Osobowych (UODO);

Administrator danych osobowych - oznacza osobę fizyczną lub prawną, organ publiczny, jednostkę lub inny podmiot, który samodzielnie lub wspólnie z innymi ustala cele, zakres i sposoby przetwarzania danych osobowych;

RODO - Ogólne rozporządzenie o ochronie danych („RODO" / „Rozporządzenie");

Kara pieniężna – środek naprawczy według RODO, który powinien być skuteczny, proporcjonalny i odstraszający;

Dane osobowe - oznaczają informacje o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej („osobie, której dane dotyczą”);.

Przetwarzanie danych osobowych - oznacza operację lub zestaw operacji wykonywanych na danych osobowych lub zestawach danych osobowych w sposób zautomatyzowany lub niezautomatyzowany.

Polecamy: Wiosenne rabaty do – 50%
Bestsellery – podatki, rachunkowość, prawo pracy
Dowiedz się więcej>>

Każdy z nas - co jakiś czas - zdziwiony odbiera telefony o prezentacjach garnków, pościeli i innych produktach i usługach i pewnie większość zastanawia się, skąd oni mieli mój numer telefonu. Otóż od lat powszechną praktyką jest tworzenie baz na podstawie ujawnionych danych osobowych, m.in. w rejestrach ogólnodostępnych w sieci. Na podstawie tych danych są tworzone kolejne bazy, zarówno biznesowe, pozwalające choćby na sprawdzanie wiarygodności kontrahentów, jak i niekomercyjne, służące jawności życia publicznego. Ponadto w marketingu bezpośrednim bazy danych to podstawa biznesu. Pomagają dotrzeć z ofertą sprzedaży do potencjalnych klientów. Najcenniejsze na rynku są bazy danych zawierające wyselekcjonowane kontakty, zwłaszcza tzw. leady. 25 maja 2018 r. weszło w życie Rozporządzenie RODO, a w tym tygodniu ukarano pierwszego przedsiębiorcę BISNODE karą w wysokości blisko MILIONA złotych, ponieważ według UODO niedopełniony został obowiązek informacyjny wobec ponad 6 mln osób przy przetwarzaniu danych osobowych, pochodzących z baz CEIDG oraz KRS. Decyzja nie jest prawomocna. BISNODE zastanawia się nad odwołaniem się do sądu.

Za co milion złotych kary?

Jak wyjaśniał Piotr Drobek, Dyrektor Zespołu Analiz i Strategii w UODO – Spółka nie dopełniała obowiązku informacyjnego w stosunku do ponad 6 mln osób. Spośród około 90 tys. Osób, których spółka poinformowała o przetwarzaniu danych, ponad 12 tys. wniosło sprzeciw wobec przetwarzania ich danych. Pokazuje to, jak ważne jest prawidłowe spełnienie obowiązków informacyjnych, dla realizacji uprawnień przysługujących nam zgodnie z RODO.

Administrator wysyłał maile do przedsiębiorców z bazy, ale nie poinformował o przetwarzaniu danych osobowych przedsiębiorców, którzy nie podali w bazie CEIDG/KRS swojego adres email, wskazując na to, że przesłanie klauzuli informacyjnej pocztą wymagałoby niewspółmiernie dużego wysiłku (art. 14 pkt 5 lit b) i ta praktyka została przez Prezes UODO ukarana, ponieważ UODO stwierdził, że Spółka nie musiała ponosić kosztów przesyłek poleconych. Prezes UODO wskazuje, że działanie Administratora było umyślne „…spółka miała świadomość istnienia obowiązku podania stosownych informacji, jak i konieczności bezpośredniego informowania osób…”

Polecamy serwis: Ochrona danych osobowych

Dr Maciej Kawecki we wpisie na swoim Facebooku, podkreśla: „Bez informacji o tym, że nasze dane są przetwarzane nie możemy skorzystać z żadnego z naszych praw przewidzianych w #RODO. Bez informacji o tym, że nasze dane są przetwarzane, nie mamy nawet szansy wiedzieć, że podlegają bezprawnemu, wtórnemu obiegowi. Do realizacji obowiązku informacyjnego należy podchodzić bardzo racjonalnie, warstwowo, ale nie wolno nam mówić, że to coś mniejszej wagi. To jeden z najważniejszych obowiązków wynikających z #RODO. I mówię to ja, osoba, która prezentuje chyba najbardziej zdroworozsądkowe z możliwych ujęć ochrony danych osobowych”

BISNODE na swojej stronie internetowej:

„…Naszym zdaniem, udzielanie informacji poprzez kanały cyfrowe, pocztą elektroniczną lub umieszczanie ogłoszeń w ogólnopolskich portalach informacyjnych jest bardziej pożądane zarówno przez odbiorców, jak i wysyłających….”

Decyzja nie jest prawomocna, może w celu dogłębnej analizy i interpretacji RODO, powinien zająć stanowisko Sąd.

Spełnienie obowiązku informacyjnego to podstawa ochrony danych osobowych

Administrator powinien spełnić wobec osób których dane dotyczą obowiązek informacyjny, poinformować, m.in. o:

• swoich danych;

• skąd ma dane tych osób;
• w jakim celu;
• jak długo zamierza je przetwarzać;
• przysługujących osobom prawach na gruncie RODO (m.in. prawo do usunięcia, zmiany danych, prawo do sprzeciwu wobec przetwarzania, prawo złożenia skargi do UODO).

Kiedy należy spełnić obowiązek informacyjny?

RODO wskazuje, że spełnianie obowiązku informacyjnego powinno nastąpić w dwóch sytuacjach:

• gdy dane zbierane są bezpośrednio od osoby, której one dotyczą,
• w przypadku gromadzenia danych ze źródeł pośrednich, tj. nie od osoby, której one dotyczą.

Dane nie pochodzą od osoby, której dotyczą? Kiedy poinformować o przetwarzaniu danych?

Jeżeli danych nie uzyskuje się od osoby, której dane dotyczą, lecz z innego źródła należy poinformować ją o tym w rozsądnym terminie, jednak nie później niż w ciągu miesiąca. (art. 14 ust. 3 lit. a oraz motywem 61 Preambuły RODO t).

Dane osobowe wykorzystywane do komunikacji - obowiązek informacyjny powinniśmy spełnić najpóźniej przy pierwszej takiej komunikacji.

Administrator planuje ujawnić dane osobowe innemu odbiorcy - informacja powinna dotrzeć do osoby, której dane dotyczą, już w momencie pierwszego ujawnienia tych danych odbiorcy (art. 14 ust. 3 lit. c RODO).

Podsumowanie

Dla przedsiębiorców, szczególnie związanych marketingiem, generowanie i sprzedaż baz danych to podstawa biznesu, a dzieje się to od lat na ogromną skalę. Wprowadzenie obowiązku informacyjnego w RODO to podstawowy i najważniejszy obowiązek Administratorów danych osobowych. 25 maja 2018 r. wokół nowych przepisów RODO wybuchła powszechna panika przed grożącymi karami. Po prawie roku kampanii informacyjnej, osoby których dane dotyczą, mają większą świadomość i składają skargi na Administratorów danych co zapoczątkowało, kontrole i weryfikacje przestrzegania RODO, a co za tym idzie – co jest naturalna konsekwencją – doszło do pierwszego ukarania. I widzimy, że UODO zamierza bezwzględnie egzekwować wobec Administratorów danych spełnianie obowiązków wynikających z RODO. Mówimy tutaj o niebagatelnej i działającej na wyobraźnię kwocie sięgającej blisko MILIONA złotych. Miejmy nadzieję, że skończą się wreszcie często spotykane wypowiedzi wielu Administratorów danych typu: „mnie RODO nie dotyczy” albo „mamy już RODO od roku a nic się z tym nie dzieje”. Decyzja nie jest prawomocna, Administrator może odwołać się do Sądu.

Warto pamiętać:

1. Administrator mimo że częściowo starał się działać zgodnie z RODO, dostał MILION złotych kary.
2. Nie można zbierać tzw. leadow  i wysyłać treści bez informacji m.in. kim jesteśmy, w jakim celu się komunikujemy i jakie uprawnienia przysługują odbiorcy.
3. Prawie rok od RODO, w obliczu kontroli i nakładanych kar, każdy Administrator powinien zweryfikować swoje operacje na danych osobowych oraz przeanalizować m.in.:

• jakie dane przetwarza?
• jaki jest cel przetwarzania danych?
• z jakich źródeł pochodzą dane które przetwarza?
• skąd ma uprawnienie do przetwarzania danych?
• czy i komu udostępnia przetwarzane prze siebie dane?
• jakie środki techniczne i prawne stosuje w celu zabezpieczenia przetwarzanych przez siebie danych?
• czy przesyła dane moich klientów do państw trzecich?
• czy korzysta i w jakim zakresie z profilowania klientów?
• czy korzysta z geolokalizacji?
• czy przetwarza dane wrażliwe?
• czy pracownicy zostali poinformowani jak legalnie przetwarzać dane?

Magda Judejko, www.pharos.pl