Prace szczególnie niebezpieczne - definicja, obowiązki pracodawcy

Prace szczególnie niebezpieczne - rozporządzenie

Co mówią przepisy o pracach szczególnie niebezpiecznych? Pracodawca powinien zaczynać budowanie kultury bezpieczeństwa w zakładzie właśnie od obszaru prac szczególnie niebezpiecznych. Dlaczego?

W przepisach prawa krajowego Ustawodawca nawiązuje do prac szczególnie niebezpiecznych zarówno w Ustawie Kodeks Pracy, gdy odnosi się do kwestii czasu pracy, ale również w rozporządzeniach branżowych dotyczących np. górnictwa, energetyki, budownictwa. Definicję prac szczególnie niebezpiecznych w precyzyjny sposób określa § 80 ust. 1 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Do przykładowych prac szczególnie niebezpiecznych w oparciu o rozporządzenie zalicza się m.in. roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części, prace w zbiornikach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych, prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych czy prowadzone na wysokości.              

§ 80. 1. Przez prace szczególnie niebezpieczne rozumie się prace, o których mowa w niniejszym rozdziale, oraz prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.

Polecamy: Kodeks pracy 2019. Praktyczny komentarz z przykładami + PDF.

Obowiązki pracodawcy

Jednak to pracodawca definiuje w oparciu o rozporządzenie oraz praktykę, czym są prace szczególnie niebezpieczne i jak należy je prowadzić (§ 80 ust. 2 tegoż rozporządzenia). Podstawowymi zadaniami pracodawcy przy prowadzeniu prac szczególnie niebezpiecznych jest zapewnienie bezpośredniego nadzoru i wprowadzenie adekwatnych środków kontroli, przeprowadzenie instruktażu stanowiskowego, który określa: imienny podział prac, opis technologii wykonywanej pracy z podziałem na poszczególne etapy oraz omówienie wymagań bezpieczeństwa na każdym z etapów. Do miejsca wykonywania tych prac dostęp mają jedynie osoby upoważnione i odpowiednio poinstruowane.

§ 80. 2. Pracodawca jest obowiązany do ustalenia i aktualizowania wykazu prac szczególnie niebezpiecznych występujących w zakładzie pracy.

W oparciu o wymagania stawiane przez Ustawodawcę dla poszczególnych rodzajów prac, można skonstruować szereg zasad, które wskazujących jak prawidłowo wykonywać prace niebezpieczne. Kluczowy jest jednak wymóg stałego/bezpośredniego nadzoru oraz postawa pracowników. Należy zwrócić uwagę, iż obydwa określenia nadal nie mają jednoznacznej wykładni prawnej. Częstym problemem, jaki napotyka się przy formułowaniu zasad bezpiecznego prowadzenia prac, jest również uzasadniona obawa pracowników przed ciążącą na nich odpowiedzialności.