Korupcja urzędnicza kontra korupcja gospodarcza

Odpowiedzialność karna za korupcję członków zarządu spółek państwowych jest ostatnio tematem żywo dyskutowanym. Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, którą Prezydent RP skierował ostatecznie do Trybunału Konstytucyjnego, budzi w tym zakresie wiele kontrowersji. W uzupełnieniu ostatniej analizy (https://www.infor.pl/prawo/prawo-karne/przestepstwa-gospodarcze/3001772,Czy-czlonkowie-zarzadu-spolek-z-mniejszosciowym-udzialem-Skarbu-Panstwa-beda-odpowiadac-za-lapowkarstwo.html), warto wyjaśnić, czym jest korupcja urzędnicza, a czym korupcja gospodarcza (menedżerska), i dlaczego wzięcie łapówki przez członka zarządu spółki z mniejszościowym udziałem Skarbu Państwa będzie w niektórych przypadkach bezkarne.

Polecamy: Serwis Inforlex Przeciwdziałanie praniu pieniędzy – procedury

Korupcja urzędnicza

Przepis art. 228 § 1 k.k. penalizuje zachowanie sprowadzające się do przyjęcia korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy w związku z pełnieniem funkcji publicznej. Jest to tzw. sprzedajność urzędnicza. W przepisie art. 229 § 1 k.k. stypizowany jest z kolei czyn tzw. przekupstwa urzędniczego, czyli udzielenie albo obietnica udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji.

Kluczową okolicznością z perspektywy odpowiedzialności karnej za korupcję urzędniczą jest tym samym status „osoby pełniącej funkcję publiczną”. Wzięcie łapówki przez osobę, której nie można przypisać takiego statusu, nie będzie karalne na gruncie art. 228 k.k. Osoba, która wręczyła takiemu podmiotowi korzyści majątkowej, nie będzie zarazem ponosić odpowiedzialności z art. 229 k.k. Co istotne, ustalenie samego faktu przyjęcia bądź wręczenia korzyści majątkowej nie nastręcza zazwyczaj problemów w postępowaniu karnym. W sprawach korupcyjnych często spotkać się można z materiałem operacyjnym, który jednoznacznie potwierdza tę okoliczność. Jeśli dany podmiot podpada pod definicję „osoby pełniącej funkcję publiczną” z art. 115 § 19 k.k., postępowanie karne zakończy się najpewniej skazaniem.

Korupcja gospodarcza

Obok korupcji urzędniczej, przewidziane są w kodeksie karnym odrębne typy przestępstw tzw. łapownictwa gospodarczego (menedżerskiego). W tym przypadku odpowiedzialność karna nie jest warunkowa posiadaniem ekstra statusu przez osobę przyjmującą łapówkę – do odpowiedzialności może zostać pociągnięta w zasadzie każda osoba zarządzająca spółką prawa handlowego. Samo przyjęcie bądź wręczenie łapówki to jednak mało, aby skazać za korupcję gospodarczą.