Symulacja zgody małżeńskiej przesłanką do stwierdzenia nieważności małżeństwa

Stwierdzenie nieważności małżeństwa, (niepoprawnie „rozwód kościelny”) wymaga zawsze podania i uzasadnienia podstawy prawnej. Jest to bardzo ważny wymóg formalny, od którego zależeć może powodzenie procesu. Pytając „jakie mam szanse na unieważnienie małżeństwa” zawsze trzeba na początku przeanalizować właśnie podstawę prawną. Od podstawy prawnej czasami zależy odpowiedź na pytanie „jak długo trwa proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa?”. W przypadku bowiem niektórych podstaw prawnych nie trzeba powoływać biegłego psychologa, który musi w procesie kościelnym wydać opinię psychologiczną. Samo badanie i późniejsza opinia zajmują sporo czas, nieraz nawet kilka miesięcy.

Wśród wielu podstaw prawnych, jakie są możliwe do zastosowania w procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa, jedną z częściej występujących jest symulacja. Występuje ona w formie symulacji całkowitej lub symulacji częściowej.

Kanon 1101§ 1 stanowi ,,Domniemywa się, że wewnętrzna zgoda odpowiada słowom lub znakom użytym przy zawieraniu małżeństwa”. W tym samym kanonie, ale w paragrafie 2 czytamy ,,Jeśli jednak jedna ze stron albo obydwie pozytywnym aktem woli wykluczyłyby samo małżeństwo lub jakiś istotny element małżeństwa, albo jakiś istotny przymiot, zawiera je nieważnie”. Czym jest zatem symulacja? Najprościej mówiąc, mamy z nią do czynienia, kiedy wypowiadane słowa czy użyte znaki przysięgi małżeńskiej nie są tożsame z wewnętrzną wolą kontrahenta, która przesądza o powstaniu (bądź nie) małżeństwa. Najprościej mówiąc, nupturient deklaruje, że chce zawrzeć małżeństwo z daną osobą, ale w głębi je wyklucza. Nie chce tego małżeństwa i nie zamierza respektować obowiązków z niego wynikających.

Polecamy: Alimenty. Jak szybko dostać pieniądze na dziecko

Symulacja całkowita, a symulacja częściowa

Wyróżniamy trzy formy symulacji:

1. Wykluczenie samego małżeństwa;
2. Wykluczenie jakiegoś istotnego elementu małżeństwa;
3. Wykluczenie jakiegoś istotnego przymiotu małżeństwa.

W pierwszym przypadku mamy do czynienia z symulacją całkowitą, natomiast w drugim i trzecim – z częściową. Zarówno przy jednej jak i drugiej, osoba pozytywnym aktem woli wyklucza zawarcie małżeństwa, godząc się jedynie na zewnętrzne pozory. Ów akt wykluczający samo małżeństwo bądź jego istotny element czy przymiot musi istnieć w chwili zawierania małżeństwa lub musi zostać podjęty wcześniej i pozostawać aktualny w momencie zawierania małżeństwa.

Prawo kanoniczne o symulacji całkowitej

Przedmiotem wykluczenia w przypadku symulacji całkowitej jest samo małżeństwo. Symulant tak naprawdę wcale nie chce związku z drugą stroną. Wypowiada puste i nic nieznaczące słowa przysięgi małżeńskiej, ponieważ jest mu to potrzebne do osiągnięcia jakiegoś celu ubocznego w stosunku do małżeństwa. W tym miejscu musimy wyróżnić przyczynę symulowania  i przyczynę zawarcia małżeństwa. Ta pierwsza jest tożsama z przyczyną wykluczenia małżeństwa.

Jako przykłady możemy podać: awersję do współkontrahenta, miłość do innej osoby, świadomość istnienia przeszkody małżeńskiej, poważna choroba, niechęć do ślubu w Kościele katolickim. Jeżeli chodzi o przyczynę zawarcia małżeństwa możemy wyróżnić: chęć uprawomocnienia dziecka pozamałżeńskiego, szukanie korzyści majątkowych, pragnienie zaspokojenia własnej pożądliwości czy zamiar pogodzenia zwaśnionych rodzin.

Należy podkreślić, że przyczyna symulacji musi być adekwatna do charakteru symulującego i okoliczności. Ponadto widoczna, poważna i nagląca.

Symulacja całkowita zostaje wykluczona, gdy kontrahent żywi miłość do osoby, z którą zawiera małżeństwo.

Symulacja częściowa

Jak już wcześniej zostało wspomniane, symulacja częściowa odnosi się do wykluczenia istotnego elementu małżeństwa lub jakiegoś przymiotu. Elementy małżeństwa należy utożsamiać z przedmiotem zgody małżeńskiej i jego celami. Przedmiotem symulacji częściowej w tym przypadku będzie dobro małżonków np. odmowa spełniania aktów intymnych, realizowanych na sposób ludzki. To nieodłącznie wiąże się z dobrem potomstwa, które także jest wykluczane przez symulanta. Nie można mówić o symulacji częściowej w przypadku niepłodności, która nie została zatajona przez kontrahenta. W takim wypadku można ważnie zawrzeć związek małżeński. To samo tyczy się uprawnienia do aktów małżeńskich. Można je akceptować, ale obopólnie z niego nie korzystać, co także nie spowoduje nieważności małżeństwa.

Kolejnym elementem jest sakramentalność małżeństwa. Najprościej mówiąc strona chce zawrzeć związek małżeński, ale nie traktuje go jako sakramentu, nie ma to dla niej najmniejszego znaczenia. Symulant do tego stopnia wyklucza sakramentalność, że jest nawet gotów zrezygnować z małżeństwa, jeżeli miałoby ono być sakramentem.

Wykluczenie istotnego przymiotu a stwierdzenie nieważności małżeństwa

Symulacja częściowa zachodzi także, gdy jeden z nupturientów wyklucza istotny przymiot małżeństwa - dobro jedności lub dobro nierozerwalności.

Jedność małżeństwa należy rozumieć jako związek jednego mężczyzny z jedna kobietą. Przeciwstawia się on wielożeństwu. Z dobrem jedności jest też związane dobro wierności. Kontrahent zawierając małżeństwo wyklucza jednocześnie prawo współmałżonka do wyłączności aktów małżeńskich. W praktyce wygląda to tak, że osoba przed lub w chwili zawierania małżeństwa wie, że będzie dopuszczać się zdrad małżeńskich bądź zawiera małżeństwo z intencją zmuszania żony do uprawiania prostytucji.

Wykluczenie nierozerwalności małżeństwa wiąże się z wykluczeniem dozgonnego przekazania siebie i przyjęcia drugiej strony w celu stworzenia wspólnoty całego życia. Wykluczenie może mieć miejsce, gdy nupturient chce zerwać wspólnotę małżeńska niezależnie od przyszłych wydarzeń i okoliczności lub w przypadku, gdy zawiera małżeństwo ,,na próbę” i wie, że uwolni się od niego, gdy ,,życie wspólne się nie ułoży” lub ,,gdy przestanie kochać drugą osobę”.

Czy łatwo jest dowieść symulacji przed sądem?

Dowodzenie symulacji obejmuje trzy elementy:

1. Zeznanie symulującego – sądowe jak i pozasądowe;
2. Przyczynę symulacji
3. Okoliczności: przedślubne, z okresu zawierania małżeństwa, poślubne.

Sprawy o ,,rozwód kościelny” nie należą do najłatwiejszych, dlatego, jeżeli chcecie Państwo spokojnie przejść przez proces stwierdzenia nieważności małżeństwa, zapraszam do kontaktu z naszą kancelarią w celu uzyskania sprawnej i fachowej pomocy ze strony naszych adwokatów kościelnych.

Michał Poczmański
adwokat kościelny
Kancelaria Kanoniczna
https://www.kancelaria-kanoniczna.com/

Polecamy serwis: Rozwód kościelny