Gdzie mogę wszcząć proces o stwierdzenie nieważności małżeństwa?

Kościelny proces małżeński w jednym z czterech sądów właściwych

Procesy mające na celu stwierdzenie nieważności małżeństwa kościelnego można prowadzić w jednym z czterech możliwych sądów właściwych. Zdarza się, że czasami sądy te są ze sobą tożsame i tak naprawdę nie ma faktycznego wyboru. Niemniej jednak na ogół istnieją cztery właściwości sądowe.

Do reformy prawa procesowego przeprowadzonej przez papieża Franciszka w 2015 r. sprawa mogła się toczyć wyłącznie w sądzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania strony pozwanej, a jedynie wyjątkowo i za zezwoleniem strony pozwanej w innym sądzie. Dziś, kiedy reforma franciszkańska na dobre się już przyjęła w praktyce sądowej, strona powodowa, bez uprzedniego uzyskiwania zgody strony pozwanej, ma możliwość wyboru jednego z czterech sądów właściwych.

Który sąd kościelny wybrać?

Pierwszym sądem jest, tak jak to było do 2015 r., sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania strony pozwanej. Zwracam jednak uwagę, że chodzi o miejsce faktycznego zamieszkania a nie formalnego zameldowania.

Drugim sądem właściwym jest sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania strony powodowej. Podobnie jak w poprzednim przypadku należy mieć na myśli miejsce faktycznego zamieszkania, a nie formalnego zameldowania.

Trzecim sądem, jest sąd właściwy ze względu na miejsce zawarcia związku małżeńskiego – stronom bardzo często wydaje się, że jest to jedyny sąd właściwy, ale jak zostało to już ukazane, jest to tylko częściowa prawda.

Czwartym i ostatnim sądem jest sąd właściwy ze względu na miejsce, w którym przyjdzie zbierać większość dowodów, a więc w praktyce procesów małżeńskich, sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania większości świadków.

Zdarza się, że wszystkie cztery sądy są ze sobą tożsame i tak na prawdę strona powodowa nie ma faktycznego wyboru miejsca prowadzenia swojej sprawy. Gdy jednak taki wybór jest, decydując się na prowadzenie sprawy w konkretnym sądzie, warto zwrócić uwagę na wysokość taksy procesowej, czas trwania procesu, a także na odsetek spraw, które kończą się w tymże sądzie wyrokiem stwierdzającym nieważność małżeństwa.

mec. dr Bolesław A. Dùllek; www.cancellariacanonica.pl