REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uszkodzony (podarty, zużyty) banknot - gdzie można wymienić. Zasady, przepisy, rozporządzenie Prezesa NBP

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Uszkodzony banknot - gdzie można wymienić. Zasady, przepisy, rozporządzenie Prezesa NBP
Uszkodzony banknot - gdzie można wymienić. Zasady, przepisy, rozporządzenie Prezesa NBP
Paweł Huczko
zasoby własne

REKLAMA

REKLAMA

Zużyte lub uszkodzone (np. naddarte) banknoty polskiej waluty można z reguły wymienić na banknoty nadające się do obiegu w kasie każdego banku działającego w Polsce. Warunkami takiej wymiany są brak podejrzeń co do autentyczności banknotu oraz to, by można było na banknocie rozpoznać wartość nominalną. Jeżeli bank odmawia standardowej wymiany banknotu (bo jest np. bardzo uszkodzony), to ma obowiązek przyjąć taki banknot i przesłać do wymiany do Centrali NBP. Ale w takim przypadku można nie odzyskać pełnej wartości takiego banknotu. W przypadku banknotów podrobionych (nieautentycznych) bank zatrzymuje je i nie dostajemy w zamian nic. Zasady te dotyczą także monet.

Rozporządzenie Prezesa NBP o wymianie znaków pieniężnych

Przepisy określające zasady i tryb wymiany zużytych lub uszkodzonych banknotów oraz monet reguluje zarządzenie nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z 17 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. NBP z 2022 r. poz. 23). Zarządzenie to zostało zmienione zarządzeniem nr 9/2024 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 9 kwietnia 2024 r. (Dz. Urz. NBP z 2024 r. poz. 2).

REKLAMA

Pieniądze uszkodzone standardowo – bank zwraca całą wartość nominalną w nieuszkodzonych banknotach i monetach

REKLAMA

Tak jak to wspomniano na wstępie, banki działające legalnie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, mają obowiązek wymienić zużyte lub uszkodzone znaki pieniężne waluty polskiej (banknoty i monety), jeżeli nie są to pieniądze podejrzane co do autentyczności, a ich cechy umożliwiają rozpoznanie wartości nominalnej.

Takiej wymianie w banku podlegają: 
1) banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione lub uszkodzone w inny sposób, w tym również wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, nadruku, rysunku lub innego znaku
2) monety oraz ich elementy (rdzeń i pierścień), mające w szczególności uszkodzenia typu mechanicznego, wytarte, o zmienionej barwie, skorodowane, w tym również uszkodzone wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, rysunku lub innego znaku. Natomiast wymianie nie podlegają monety, co do których zachodzi podejrzenie uszkodzenia przy wykorzystaniu urządzeń przemysłowych, stosowanych do deformowania monet poprzez ich pofalowanie, pocięcie, zdeformowanie kształtu lub zatarcie wizerunku. Przykłady uszkodzonych w ten sposób monet są udostępnione na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego.

Przy czym na podstawie § 3 ww. zarządzenia nr 31\2013 Prezesa NBP, banki mają obowiązek wymienić, w pełnej wartości nominalnej, zużyte lub uszkodzone znaki pieniężne, jeżeli odpowiadają następującym warunkom: 
1) banknoty: 
a) są przerwane na nie więcej niż dziewięć części, sklejone lub niesklejone, jeżeli wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu, nie posiadają ubytków powierzchni w miejscu przerwania i łącznie stanowią 100% pierwotnej powierzchni, 
b) jeżeli zachowały ponad 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie;
2) monety, a także dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) – jeżeli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej. 

Ważne

Ale warto wiedzieć, że w ten sposób nie wymienimy banknotów i monet, o których mowa w:
§ 7 ust. 1 ww. zarządzenia – czyli uszkodzone w wyniku badań wykonanych przez organy ścigania w ramach przeprowadzanych czynności i w
 - § 8 ust. 1 ww. zarządzenia – czyli uszkodzone przez system neutralizacji papierowych wartości pieniężnych, o którym mowa w § 1 pkt 21 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne.
Bo tak uszkodzone banknoty mogą być wymienione jedynie w oddziałach okręgowych NBP.

Pieniądze uszkodzone bardziej niż standardowo – wtedy bank zwraca nam połowę wartości nominalnej

Na podstawie § 4 ww. zarządzenia nr 31/2013 Prezesa NBP, banki mają obowiązek wymienić za połowę wartości nominalnej przedstawione do wymiany znaki pieniężne (banknoty i monety), jeżeli odpowiadają następującym warunkom
1) w przypadku banknotów – jeżeli zachowały od 45% do 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie
2) w przypadku monet – jeżeli zachował się przynajmniej jeden element (rdzeń lub pierścień).
W przypadku wątpliwości, czy przedstawione do wymiany znaki pieniężne podlegają wymianie w pełnej lub w połowie wartości nominalnej, banki mają obowiązek przyjąć takie pieniądze w trybie określonym w § 6 ww. zarządzenia – czyli do wymiany przez Centralę NBP.

Wymiana przez Centralę NBP

REKLAMA

Banki na podstawie § 6 ww. zarządzenia mają obowiązek przyjmowania banknotów i monet, które nie odpowiadają warunkom określonym w § 3 i 4 ww. zarządzenia, z wyłączeniem znaków pieniężnych, o których mowa w § 7 ust. 1 i w § 8 ust. 1, w celu przekazania ich do wymiany do Centrali NBP wraz z stosownym wnioskiem wymianę.

NBP informuje, że istnieje też możliwość przesłania przez osobę fizyczną wniosku wraz ze zużytymi lub uszkodzonymi banknotami waluty polskiej (o łącznej wartości nieprzekraczającej kwoty 2000 zł) bezpośrednio do Centrali NBP przesyłką pocztową lub kurierską na adres:
Narodowy Bank Polski, Departament Emisyjno-Skarbcowy
ul. Świętokrzyska 11/21
00-919 Warszawa
z dopiskiem: „DES – wymiana”

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Centrala NBP wymienia banknoty oraz monety według następujących zasad: 
1) banknoty: 
a) w 100% wartości nominalnej – jeżeli zostało zachowane ponad 75% pierwotnej powierzchni banknotu i w przypadku którego stwierdzono, że wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu, b) w 50% wartości nominalnej – jeżeli zostało zachowane od 45% do 75% pierwotnej powierzchni banknotu i w przypadku którego stwierdzono, że wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu; 2) monety: 
a) w 100% wartości nominalnej monety, również jeżeli są to dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) – jeżeli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej, 
b) w 50% wartości nominalnej – jeżeli został zachowany co najmniej jeden element monety (rdzeń lub pierścień).

Jak informuje NBP, pieniądze, które nie spełniają wymogów umożliwiających wymianę przez Centralę NBP (np. skrawki banknotów posiadających mniej niż 45 proc. powierzchni), będą niszczone w Narodowym Banku Polskim, po upływie 6 miesięcy od dnia sporządzenia informacji o wyniku wymiany, o ile wnioskujący nie wniesie żądania ich zwrotu.

Ważne
Pytania do NBP dotyczące wymiany uszkodzonych pieniędzy

Narodowy Bank Polski informuje, że ewentualne pytania dotyczące wymiany zużytych lub uszkodzonych banknotów i monet lub przesłanych wniosków o wymianę można wysyłać na adres poczty elektronicznej NBP: wymiana@nbp.pl.

Banknoty podrobione, przerobione (nieautentyczne)

Jeżeli będziemy chcieli wymienić w banku banknot podrobiony (podejrzany co do autentyczności), to bank ma obowiązek zatrzymać taki banknot (lub monetę) na podstawie art. 35 ustawy o NBP oraz  zarządzenia Prezesa NBP z 31 sierpnia 1989 r. w sprawie zatrzymywania fałszywych znaków pieniężnych (Monitor Polski z 1989 r., nr 32 poz. 255 z późn. zm.).
Za zatrzymany w tym trybie banknot lub monetę nie dostaniemy równowartości. Dotyczy to również innych walut niż polski złoty.

Trzeba też uważać, by nie popełnić przestępstwa wprowadzenia do obrotu fałszywych pieniędzy. Na podstawie art. 310 § 2 kodeksu karnego, kto podrobiony lub przerobiony pieniądz, inny środek płatniczy lub znak pieniężny świadomie puszcza w obieg albo go w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi, przenosi, przesyła albo pomaga do jego zbycia lub ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. 

A na podstawie art. 312 kodeksu karnego kto puszcza w obieg podrobiony albo przerobiony pieniądz, inny środek płatniczy, który sam otrzymał jako prawdziwy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Policja zaleca, by zachowywać czujność przy transakcjach gotówkowych i zawsze sprawdzać otrzymywane banknoty. Przede wszystkim warto wiedzieć jak wyglądają autentyczne banknoty, jakie mają zabezpieczenia przed podrobieniem i sprawdzać otrzymane w transakcji gotówkowej banknoty pod tym kątem. Należy zwrócić szczególną uwagę, jeśli banknot jest uszkodzony lub zniszczony.

Jeżeli mamy podejrzenie, że banknot, który ktoś chce nam przekazać nie jest autentyczny, to zawsze możemy odmówić jego przyjęcia. W celu rozwiania wątpliwości zawsze można pójść do banku albo na posterunek Policji. Policja wskazuje, że to jest wręcz społeczny obowiązek wynikający z art. 304 kodeksu postępowania karnego. Pracownicy tych instytucji dysponują z reguły specjalistycznym sprzętem do oceny autentyczności banknotów.

oprac. Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
„Ozłocony” projekt ustawy o rynku kryptoaktywów. Po co Polsce surowsze przepisy niż wymaga UE?

Projekt ustawy o rynku kryptoaktywów trafił parę dni temu do Sejmu. Celem tego projektu powinno być uszczegółowienie i doprecyzowanie, w zakresie w jakim jest to konieczne, rozwiązań wprowadzanych unijnym rozporządzeniem MICA. To jednak zbyt mało ambitne zadanie dla Ministra Finansów, twórcy projektu, który postanowił pokryć przepisy unijne warstwą krajowego, "normatywnego złota". Zobaczmy, na ile przepisy projektu stały się przedmiotem tzw. gold-platingu i co z tego wynika w praktyce.

Może czas, aby sąd mógł zmusić ZUS do odpuszczenia ścigania za niezapłacone składki? Jak jest rak, hospicjum, śmierć bliskich, utrata majątku?

Problemem udzielania przez ZUS ulg w postaci umorzenia zaległości w składkach jest to, że jest to decyzja całkowicie uznaniowa (po stronie ZUS). Osoba wnioskująca o taką ulgę może spełniać na 1000% zasady współżycia społecznego, które uzasadniają ulgę, a ZUS można tylko o nią prosić. I ZUS nie musi jej przyznać. Można stracić cały majątek w pożarze, być w stanie przedagonalnym w hospicjum, stracić rodzinę w wypadku samochodowym. A i tak ZUS może odmówić umorzenia zaległych składek w tym znaczeniu, że nie można ZUS zmusić do przyznania ulgi. Żaden sąd nie może wydać wyroku “Zmuszam ZUS do przyznania ulgi w kwocie 5000 zł w postaci umorzenia zaległych składek ZUS bo wnioskodawca choruje na raka w fazie przerzutów i zostało mu nie więcej niż 12 miesięcy życia “. Sąd może tylko wskazywać, że ZUS naruszył przepisy o umarzaniu zaległości bo nie zrobił tego, gdy sytuacja wnioskującego o ulgę, uzasadnia jej przyznanie.

Adwokat: TSUE potwierdzi uczciwość postanowień umów kredytowych odwołujących się do WIBOR

Postanowienia umów kredytowych odwołujące się do wskaźnika referencyjnego WIBOR w ogóle nie powinny stanowić przedmiotu badania pod kątem ewentualnej abuzywności – uważa adwokat Wojciech Wandzel. Jego zdaniem Trybunał Sprawiedliwości UE w sprawie C-471/24 potwierdzi uczciwość postanowień umownych odwołujących się do WIBOR.

Jest ustawa o osobach starszych (czyli 60 plus). Co to daje?

Mało osób ma świadomość, a szczególnie osób starszych, że polityka senioralna w naszym kraju jest do tego stopnia rozwinięta, że jest specjalna ustawa o osobach starszych. Ustawa choć krótka to dość istotna dla praw seniorów, którzy mają ukończony 60 rok życia, czyli są tzw. seniorami 60 plus. Ustawa jest też istotna z perspektywy obowiązków państwa względem seniorów. Co zatem daje to prawo?

REKLAMA

ZUS: Po nowelizacji mundurowi będą dalej informować o swoich finansach. Zwykły emeryt albo rencista już nie

Warunkiem łączenia wcześniejszej emerytury albo renty z dochodami z pracy jest nieosiąganie zbyt wysokich limitów dochodów z pracy. Do tej pory co roku trzeba było o kwotach przychodów informować ZUS. W ramach deregulacji zniknie obowiązek zawiadamiania przez emeryta lub rencistę ZUS (jako organu rentowego) o wysokości osiąganego przychodu. Nie jest to już potrzebne bo ZUS sam sobie te informacje sprawdzi. Obowiązek informowania ZUS o przychodach dotyczy tylko dwóch przypadków - 1) mundurowi, którzy pobierają uposażenie oraz 2) osoby, które osiągają przychody za granicą.

Energia wiatrowa w Polsce: jak daleko wiatraki od zabudowań? Co zrobi Prezydent Nawrocki?

Karol Nawrocki deklarował w kampanii wyborczej poparcie dla „rozsądnej transformacji energetycznej”. W praktyce jednak jego wypowiedzi sugerują sceptycyzm wobec polityki Zielonego Ładu oraz brak entuzjazmu dla dynamicznego rozwoju odnawialnych źródeł energii – w tym energetyki wiatrowej. Prezydent Elekt podkreśla wagę źródeł konwencjonalnych – mimo ich wysokich kosztów i negatywnego wpływu na klimat.

Bon leczniczy zamiast 13. i 14. emerytury: czy to koniec z dodatkowymi pieniędzmi? Nowy pomysł na wsparcie seniorów

Nie da się ukryć, że seniorzy przyzwyczaili się już do otrzymywania dodatkowego wsparcia finansowego w postaci 13. i 14. emerytury. Świadczenia te okazały się wręcz stałym elementem polityki senioralnej, w ramach szeroko rozbudowanej polityki społecznej w Polsce. Dla wielu seniorów rzeczywiście jest to realne wsparcie finansowe, które pomaga niekiedy związać koniec z końcem. Odebranie tych kilku tysięcy to byłby cios dla tych osób. Jednak coraz częściej pojawiają się głosy, że jednorazowe dodatki nie rozwiązują systemowych problemów osób starszych – zwłaszcza w obszarze zdrowia. Czy zamiast gotówki lepszym rozwiązaniem byłby zatem bon leczniczy? Przyjrzyjmy się tej propozycji i ocenimy jej skutki.

Duże pieniądze na modernizację budynku i kanalizację: rusza nowy program

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił nabór wniosków w nowym programie – do rozdysponowania dla beneficjentów jest aż 1,3 mld zł. Program będzie dostępny wyłącznie w czterech województwach.

REKLAMA

Renta wdowia od 1 lipca 2025 – ZUS gotowy do wypłat. Sprawdź, czy masz prawo do świadczenia

Od 1 lipca 2025 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wypłatę renty wdowiej. Dotychczas do ZUS wpłynęło prawie milion wniosków. Łącznie, do wszystkich uprawnionych instytucji wpłynęło ponad 1 mln 64 tys. 414 wniosków o rentę wdowią. Sprawdź, komu przysługuje świadczenie, jakie są warunki i jak wygląda procedura.

WSA: Nowa klasyfikacja chorób dla spraw w MOPS jeszcze nie obowiązuje. A urzędnicy ją stosują

Sądy pilnują, aby MOPS i SKO nie powoływały się na IDC-11. Ta klasyfikacja chorób jeszcze nie obowiązuje. Trwają prace nad jej wdrożeniem. Mówi się o 2026 r.

REKLAMA