REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Uszkodzony (podarty, zużyty) banknot - gdzie można wymienić. Zasady, przepisy, rozporządzenie Prezesa NBP

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Uszkodzony banknot - gdzie można wymienić. Zasady, przepisy, rozporządzenie Prezesa NBP
Uszkodzony banknot - gdzie można wymienić. Zasady, przepisy, rozporządzenie Prezesa NBP
Paweł Huczko
zasoby własne

REKLAMA

REKLAMA

Zużyte lub uszkodzone (np. naddarte) banknoty polskiej waluty można z reguły wymienić na banknoty nadające się do obiegu w kasie każdego banku działającego w Polsce. Warunkami takiej wymiany są brak podejrzeń co do autentyczności banknotu oraz to, by można było na banknocie rozpoznać wartość nominalną. Jeżeli bank odmawia standardowej wymiany banknotu (bo jest np. bardzo uszkodzony), to ma obowiązek przyjąć taki banknot i przesłać do wymiany do Centrali NBP. Ale w takim przypadku można nie odzyskać pełnej wartości takiego banknotu. W przypadku banknotów podrobionych (nieautentycznych) bank zatrzymuje je i nie dostajemy w zamian nic. Zasady te dotyczą także monet.

Rozporządzenie Prezesa NBP o wymianie znaków pieniężnych

Przepisy określające zasady i tryb wymiany zużytych lub uszkodzonych banknotów oraz monet reguluje zarządzenie nr 31/2013 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z 17 grudnia 2013 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wymiany znaków pieniężnych, które wskutek zużycia lub uszkodzenia przestają być prawnym środkiem płatniczym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. Urz. NBP z 2022 r. poz. 23). Zarządzenie to zostało zmienione zarządzeniem nr 9/2024 Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 9 kwietnia 2024 r. (Dz. Urz. NBP z 2024 r. poz. 2).

REKLAMA

Pieniądze uszkodzone standardowo – bank zwraca całą wartość nominalną w nieuszkodzonych banknotach i monetach

REKLAMA

Tak jak to wspomniano na wstępie, banki działające legalnie na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, mają obowiązek wymienić zużyte lub uszkodzone znaki pieniężne waluty polskiej (banknoty i monety), jeżeli nie są to pieniądze podejrzane co do autentyczności, a ich cechy umożliwiają rozpoznanie wartości nominalnej.

Takiej wymianie w banku podlegają: 
1) banknoty postrzępione, naddarte, podklejone, przerwane, nadmiernie zabrudzone, zaplamione, odbarwione lub uszkodzone w inny sposób, w tym również wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, nadruku, rysunku lub innego znaku
2) monety oraz ich elementy (rdzeń i pierścień), mające w szczególności uszkodzenia typu mechanicznego, wytarte, o zmienionej barwie, skorodowane, w tym również uszkodzone wskutek umieszczenia na nich trwałego napisu, rysunku lub innego znaku. Natomiast wymianie nie podlegają monety, co do których zachodzi podejrzenie uszkodzenia przy wykorzystaniu urządzeń przemysłowych, stosowanych do deformowania monet poprzez ich pofalowanie, pocięcie, zdeformowanie kształtu lub zatarcie wizerunku. Przykłady uszkodzonych w ten sposób monet są udostępnione na stronie internetowej Narodowego Banku Polskiego.

Przy czym na podstawie § 3 ww. zarządzenia nr 31\2013 Prezesa NBP, banki mają obowiązek wymienić, w pełnej wartości nominalnej, zużyte lub uszkodzone znaki pieniężne, jeżeli odpowiadają następującym warunkom: 
1) banknoty: 
a) są przerwane na nie więcej niż dziewięć części, sklejone lub niesklejone, jeżeli wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu, nie posiadają ubytków powierzchni w miejscu przerwania i łącznie stanowią 100% pierwotnej powierzchni, 
b) jeżeli zachowały ponad 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie;
2) monety, a także dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) – jeżeli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej. 

Ważne

Ale warto wiedzieć, że w ten sposób nie wymienimy banknotów i monet, o których mowa w:
§ 7 ust. 1 ww. zarządzenia – czyli uszkodzone w wyniku badań wykonanych przez organy ścigania w ramach przeprowadzanych czynności i w
 - § 8 ust. 1 ww. zarządzenia – czyli uszkodzone przez system neutralizacji papierowych wartości pieniężnych, o którym mowa w § 1 pkt 21 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 7 września 2010 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać ochrona wartości pieniężnych przechowywanych i transportowanych przez przedsiębiorców i inne jednostki organizacyjne.
Bo tak uszkodzone banknoty mogą być wymienione jedynie w oddziałach okręgowych NBP.

Pieniądze uszkodzone bardziej niż standardowo – wtedy bank zwraca nam połowę wartości nominalnej

Na podstawie § 4 ww. zarządzenia nr 31/2013 Prezesa NBP, banki mają obowiązek wymienić za połowę wartości nominalnej przedstawione do wymiany znaki pieniężne (banknoty i monety), jeżeli odpowiadają następującym warunkom
1) w przypadku banknotów – jeżeli zachowały od 45% do 75% pierwotnej powierzchni w jednym fragmencie
2) w przypadku monet – jeżeli zachował się przynajmniej jeden element (rdzeń lub pierścień).
W przypadku wątpliwości, czy przedstawione do wymiany znaki pieniężne podlegają wymianie w pełnej lub w połowie wartości nominalnej, banki mają obowiązek przyjąć takie pieniądze w trybie określonym w § 6 ww. zarządzenia – czyli do wymiany przez Centralę NBP.

Wymiana przez Centralę NBP

REKLAMA

Banki na podstawie § 6 ww. zarządzenia mają obowiązek przyjmowania banknotów i monet, które nie odpowiadają warunkom określonym w § 3 i 4 ww. zarządzenia, z wyłączeniem znaków pieniężnych, o których mowa w § 7 ust. 1 i w § 8 ust. 1, w celu przekazania ich do wymiany do Centrali NBP wraz z stosownym wnioskiem wymianę.

NBP informuje, że istnieje też możliwość przesłania przez osobę fizyczną wniosku wraz ze zużytymi lub uszkodzonymi banknotami waluty polskiej (o łącznej wartości nieprzekraczającej kwoty 2000 zł) bezpośrednio do Centrali NBP przesyłką pocztową lub kurierską na adres:
Narodowy Bank Polski, Departament Emisyjno-Skarbcowy
ul. Świętokrzyska 11/21
00-919 Warszawa
z dopiskiem: „DES – wymiana”

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Centrala NBP wymienia banknoty oraz monety według następujących zasad: 
1) banknoty: 
a) w 100% wartości nominalnej – jeżeli zostało zachowane ponad 75% pierwotnej powierzchni banknotu i w przypadku którego stwierdzono, że wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu, b) w 50% wartości nominalnej – jeżeli zostało zachowane od 45% do 75% pierwotnej powierzchni banknotu i w przypadku którego stwierdzono, że wszystkie części pochodzą z tego samego banknotu; 2) monety: 
a) w 100% wartości nominalnej monety, również jeżeli są to dwa rozłączone elementy (rdzeń i pierścień) – jeżeli pochodzą z monety o tej samej wartości nominalnej, 
b) w 50% wartości nominalnej – jeżeli został zachowany co najmniej jeden element monety (rdzeń lub pierścień).

Jak informuje NBP, pieniądze, które nie spełniają wymogów umożliwiających wymianę przez Centralę NBP (np. skrawki banknotów posiadających mniej niż 45 proc. powierzchni), będą niszczone w Narodowym Banku Polskim, po upływie 6 miesięcy od dnia sporządzenia informacji o wyniku wymiany, o ile wnioskujący nie wniesie żądania ich zwrotu.

Ważne
Pytania do NBP dotyczące wymiany uszkodzonych pieniędzy

Narodowy Bank Polski informuje, że ewentualne pytania dotyczące wymiany zużytych lub uszkodzonych banknotów i monet lub przesłanych wniosków o wymianę można wysyłać na adres poczty elektronicznej NBP: wymiana@nbp.pl.

Banknoty podrobione, przerobione (nieautentyczne)

Jeżeli będziemy chcieli wymienić w banku banknot podrobiony (podejrzany co do autentyczności), to bank ma obowiązek zatrzymać taki banknot (lub monetę) na podstawie art. 35 ustawy o NBP oraz  zarządzenia Prezesa NBP z 31 sierpnia 1989 r. w sprawie zatrzymywania fałszywych znaków pieniężnych (Monitor Polski z 1989 r., nr 32 poz. 255 z późn. zm.).
Za zatrzymany w tym trybie banknot lub monetę nie dostaniemy równowartości. Dotyczy to również innych walut niż polski złoty.

Trzeba też uważać, by nie popełnić przestępstwa wprowadzenia do obrotu fałszywych pieniędzy. Na podstawie art. 310 § 2 kodeksu karnego, kto podrobiony lub przerobiony pieniądz, inny środek płatniczy lub znak pieniężny świadomie puszcza w obieg albo go w takim celu przyjmuje, przechowuje, przewozi, przenosi, przesyła albo pomaga do jego zbycia lub ukrycia, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. 

A na podstawie art. 312 kodeksu karnego kto puszcza w obieg podrobiony albo przerobiony pieniądz, inny środek płatniczy, który sam otrzymał jako prawdziwy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Policja zaleca, by zachowywać czujność przy transakcjach gotówkowych i zawsze sprawdzać otrzymywane banknoty. Przede wszystkim warto wiedzieć jak wyglądają autentyczne banknoty, jakie mają zabezpieczenia przed podrobieniem i sprawdzać otrzymane w transakcji gotówkowej banknoty pod tym kątem. Należy zwrócić szczególną uwagę, jeśli banknot jest uszkodzony lub zniszczony.

Jeżeli mamy podejrzenie, że banknot, który ktoś chce nam przekazać nie jest autentyczny, to zawsze możemy odmówić jego przyjęcia. W celu rozwiania wątpliwości zawsze można pójść do banku albo na posterunek Policji. Policja wskazuje, że to jest wręcz społeczny obowiązek wynikający z art. 304 kodeksu postępowania karnego. Pracownicy tych instytucji dysponują z reguły specjalistycznym sprzętem do oceny autentyczności banknotów.

oprac. Paweł Huczko

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy zachowek po rodzicach przepada?

Kto ma prawo do zachowku po rodzicach i od czego zależy jego wysokość? Czy roszczenie o zachowek się przedawnia? Oto najważniejsze przepisy i terminy!

Rozprawa przed TSUE ws. WIBOR-u. Nie będzie przełomu?

W dniu 11 czerwca 2025 r. w Luksemburgu odbędzie się rozprawa przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w sprawie C-471/24. Jest to wynik pytań prejudycjalnych skierowanych przez Sąd Okręgowy w Częstochowie, dotyczących interpretacji przepisów prawa unijnego w kontekście kredytów opartych na wskaźniku referencyjnym WIBOR. Pierwsza sprawa w TSUE dotycząca WIBOR-u budzi zrozumiałe zainteresowanie kredytobiorców, prawników i sektora bankowego. Warto jednak rozróżnić realny zakres tej sprawy od medialnych uproszczeń. Nadchodząca rozprawa nie przyniesie jeszcze żadnego rozstrzygnięcia.

Kiedy ostatnia wielka debata prezydencka 2025? Druga tura pomiędzy Trzaskowskim i Nawrockim

Zapowiadana jest ostatnia wielka debata prezydencka przed drugą turą wyborów w 2025 roku. Kiedy odbędzie się debata Karola Nawrockiego i Rafała Trzaskowskiego? Gdzie będzie można obejrzeć debatę?

Biejat i Hołownia popierają Trzaskowskiego [Druga tura]

Magdalena Biejat i Szymon Hołownia popierają Rafała Trzaskowskiego w drugiej turze wyborów prezydenckich 2025 r. Na ile procent może liczyć kandydat na Prezydenta RP?

REKLAMA

[Boże Ciało] Długi czerwcowy weekend 2025. Gdzie dojedziesz tanio pociągiem prosto z Polski? W czerwcu rusza nowy zagraniczny kierunek

Planując zagraniczny wyjazd na czerwcowy długi weekend, warto rozważyć podróż koleją. Z Polski kursują bezpośrednie pociągi m.in. do Czech, Austrii, Niemiec, Słowacji, Węgier oraz na Litwę. Nowością w letnim rozkładzie będzie również bezpośrednie połączenie do Chorwacji, dostępne już od czerwca.

Kogo poprze Mentzen? [Druga tura]

Od tego, kogo poprze Mentzen może zależeć wynik drugiej tury wyborów prezydenckich 2025 r. Dlatego wszyscy tak czekają na informację od Sławomira Mentzena: Trzaskowski czy Nawrocki?

Grozi Ci grzywna 81 tys. zł lub 10% obrotu. Nowe unijne prawo uderzy w tysiące polskich firm

Już za chwilę tysiące firm w Polsce mogą stanąć przed poważnym zagrożeniem – nowa unijna dyrektywa EAA oznacza obowiązkowe zmiany, których zignorowanie może skończyć się katastrofą finansową. Kary sięgają nawet 10% rocznego obrotu lub ponad 81 tys. zł. Wystarczy jedna skarga klienta, by urzędnicy wszczęli kontrolę i nałożyli sankcje. Masz czas tylko do 28 czerwca 2025 r. Potem może być za późno.

Czternasta emerytura w 2025 r. Jaka kwota brutto - netto: najniższa emerytura, czy Rada Ministrów da więcej? Kiedy wypłata?

Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów, potocznie zwane czternastą emeryturą, będzie w 2025 roku wypłacone we wrześniu, podobnie jak w poprzednich dwóch latach. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie określenia miesiąca wypłaty kolejnego dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego dla emerytów i rencistów w 2025 r., opublikowanych 20 maja 2025 r. Najprawdopodobniej "czternastka" wyniesie w 2025 roku 1878,91 zł brutto (ok. 1709,81 złotych netto), a więc tyle, ile wynosi najniższa emerytura. Choć ustawa daje Radzie Ministrów prawo podwyższenia tej kwoty.

REKLAMA

Jeśli Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, co z prezydenturą Warszawy?

Jeżeli Rafał Trzaskowski wygra wybory na Prezydenta Polski, nie może być jednocześnie prezydentem Warszawy. Zakazuje tego Konstytucja RP. Co z prezydenturą stolicy? Mieliśmy już taki przypadek w historii.

Resort zdrowia: kamery w gabinetach lekarskich, przebieralniach, na sali operacyjnej - nawet bez zgody pacjenta

Przepisy dotyczące monitoringu w placówkach medycznych wywołały gorącą dyskusję, która wciąż trwa, ponieważ wciąż Rzecznik Praw Obywatelskich broni praw pacjentów, a Ministerstwo Zdrowia powołuje się na konieczność ich bezpieczeństwa i nie chce zmian. Z jednej strony celem przepisów jest rzeczywiście zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów, a z drugiej – pojawiają się poważne obawy o naruszenie prawa do prywatności i ochrony danych osobowych. Ten problem wraca, szczególnie mając na uwadze ostatnie okoliczności i śmierć lekarza w jednym z krakowskich szpitali, po ataku pacjenta.

REKLAMA