Nierówne traktowania świadków procesowych-zmiana prawa

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym jest niezgodny z art. 64 ust. 2 konstytucji. Przepis traci moc obowiązującą z upływem dwunastu miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Zobacz: Przesłuchanie świadka w obecności biegłego psychologa

Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że cechą istotną uzasadniającą równe traktowanie jest stawienie się świadka na wezwanie organu procesowego celem złożenia zeznań.

Funkcja zeznań świadka w postępowaniu karnym i cywilnym jest jednakowa i polega na umożliwieniu dokonania ustaleń faktycznych istotnych dla rozpoznania kwestii stanowiącej przedmiot rozstrzygnięcia. 

Obowiązek stawienia się na wezwanie wiąże się z koniecznością poniesienia przez świadka kosztów podróży do miejsca przesłuchania. Nakłady ponoszone przez świadków z tytułu realizacji ustawowych obowiązków wobec wymiaru sprawiedliwości nie są zróżnicowane w zależności od tego, czy obowiązki te są realizowane w postępowaniu karnym czy też cywilnym. Rodzaj procedury w żaden sposób nie ma wpływu na wysokość kosztów podróży świadka do miejsca wezwania.

Zobacz: Czy prywatna opinia biegłego jest dowodem w sprawie?

Racjonalne unormowania dotyczące zwrotu kosztów stawiennictwa na wezwanie sądu bez wątpienia mają wpływ na sposób wykonywania przez świadka jego ustawowych obowiązków, a nierówność w zakresie zwrotu tych kosztów w postępowaniu karnym i cywilnym godzi w sprawność wymiaru sprawiedliwości. Może bowiem negatywnie nastawiać świadków w postępowaniu karnym do realizacji obowiązku składania zeznań przed sądem. Innymi słowy, wynikająca z zakwestionowanego w niniejszej sprawie przepisu nierówność stanowi ingerencję nie tylko w prawa majątkowe świadka, ale także w istotny interes publiczny.

Trybunał Konstytucyjny postanowił odroczyć utratę mocy obowiązującej zakwestionowanego przepisu na okres 12 miesięcy, do tego czasu Sejm ma się zając ujednoliceniem praw majątkowych odnośnie świadków w procesie cywilnym i karnym.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 marca 2011 roku

Anna Sergiej