Dochodzenie

Przepisy nowelizujące Kodeks postępowania karnego, a wprowadzające Europejski Nakaz Dochodzeniowy (END) wchodzą w życie. Dzięki nowelizacji polskie sądy lub inne organy będą mogły zwrócić się z wnioskiem do innego państwa UE o przeprowadzenie dowodu, który znajduje się w tym państwie. Nowe przepisy umożliwią także państwom UE występowanie do Polski o przeprowadzenie dowodu znajdującego się w naszym kraju.

Rada Ministrów przyjęła opracowany w Ministerstwie Sprawiedliwości projekt ustawy, który wzmacnia europejską współpracę w walce z przestępczością. Umożliwi on polskim sądom, prokuraturze, czy policji, wydawanie europejskiego nakazu dochodzeniowego. Pozwoli to na sprawne i skuteczne współdziałanie z krajami Unii Europejskiej w ściganiu przestępstw kryminalnych.

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało projekt ustawy nowelizującej zasady przedawniania roszczeń majątkowych. Obok skrócenia ogólnych terminów przedawnienia z 10 do 6 lat, proponuje wprowadzenie zakazu dochodzenia przedawnionych roszczeń przeciwko konsumentowi.

W 28 państwach członkowskich UE zostanie wdrożona procedura europejskiego nakazu dochodzeniowego.

Regulacje kodeksu postępowania karnego określają warunki (przesłanki) zastosowania aresztu tymczasowego oraz warunki jego rozpatrywania. Konstrukcja określenia czasu trwania aresztu w toku postępowania przygotowawczego – dochodzenia lub śledztwa – pozornie zawiera pewne “graniczne punkty” ich trwania, ale też wyjątki od tych reguł. Wyjątki te są o tyle ciekawe, że nie określają górnego pułapu czasu trwania tymczasowego aresztu.

Jedna z różnic pomiędzy śledztwem a dochodzeniem zasadza się na podziale podmiotów, które mogą prowadzić wskazane formy postępowań przygotowawczych. Analiza kto może prowadzić dochodzenie zostanie przedstawiona poniżej.

Instytucja zwrotu sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia przez niego dochodzenia lub śledztwa jest uprawnieniem sądu, z którego może skorzystać po wpłynięciu aktu oskarżenia a przed rozpoczęciem postępowania. Jest jednym z możliwych elementów tzw. uprzedniej merytorycznej kontroli aktu oskarżenia.

Śledztwo jest główną (podstawową) formą prowadzenia postępowania przygotowawczego. W stosunku do dochodzenia jest bardziej sformalizowane i zajmuje się sprawami o “cięższym rodzaju gatunkowym”. Niniejsze opracowanie przedstawia, w jakich sprawach prowadzone jest śledztwo.

Ustawodawca wyróżnia dwie formy prowadzenia postępowania przygotowawczego tj. śledztwo i dochodzenie. Różnią się one zakresem podmiotowym spraw. Celem niniejszego opracowania jest wyjaśnienie, kiedy w sprawie może być prowadzone dochodzenie.

Polski ustawodawca wyróżnił dwie formy prowadzenia postępowania przygotowawczego: śledztwo (które jest jego podstawową formą) oraz dochodzenie. Opracowanie niniejsze przedstawia różnice pomiędzy tymi dwoma formami postępowania przygotowawczego.

Śledztwo i dochodzenie to formy postępowania przygotowawczego. Pomiędzy nimi występują istotne różnice formalne. Z założenia prawodawcy śledztwo jest formą podstawową a dochodzenie- uproszczoną, co przekłada się na mniejsze wymagania formalne.

Dochodzenie z założenia jest uproszczoną i szybką formą postępowania przygotowawczego (w stosunku do głównej jego formy tj. śledztwa). W związku z powyższym ustawodawca przewidział wiele różnic formalnych oraz wiele uproszczeń dla śledczych prowadzących sprawę w trybie dochodzenia. Jednym z przejawów tych proceduralnych uproszczeń jest wydawanie przez śledczych istotnych decyzji procesowych bez konieczności ich uzasadniania.

Umorzenie rejestrowe jest instytucją z kodeksu postępowania karnego. To jeden ze sposobów zakończenia postępowania przygotowawczego.

Postępowanie przygotowawcze może być prowadzone w formie śledztwa lub dochodzenia. Przestępstwa wobec których prowadzi się dochodzenie wymienia Kodeks karny.

Śledztwo to forma prowadzenie postępowania przygotowawczego, uregulowana przez przepisy kodeksu postępowania karnego.

W przypadku popełnienia przestępstwa w zależności od jego rodzaju, a ściślej od zagrożenia sankcją karną wszczęte będzie z urzędu, bądź na wniosek pokrzywdzonego śledztwo (przez prokuratora) lub dochodzenie(przez Policję)

Polska ma bardzo rozbudowany aparat organów ścigania. Wynika to z faktu, iż postępowanie przygotowawcze może być prowadzone przez dużą grupę organów ścigania. W zależności od formy postępowania przygotowawczego mogą je prowadzić różne organy - od wyspecjalizowanych w tych czynnościach prokuratury, czy ABW (w przypadku śledztwa) poprzez organy instytucji, których głównym celem nie jest prowadzenie tych postępowań takich jak organy Inspekcji Handlowej, czy Straży Leśnej Lasów Państwowych (w przypadku dochodzenia).

Planowane zmiany w kodeksie karnym przewidują wprowadzenie nowych kategorii przestępstw, tj. handlu ludźmi, zamachów na ludność cywilną oraz ataków na strefy zdemilitaryzowane. Zmiany dotkną również przepisów dotyczących stosowania polskiej ustawy karnej wobec Polaków, którzy popełnili przestępstwo za granicą, a nie wydano ich innemu państwu.

Odciski palców, stanowią często kluczowe dowody w sprawach karnych. Wśród metod ujawniania śladów linii papilarnych wyróżnić możemy metody fizyczne i chemiczne.