Nowe zasady przedawniania roszczeń przeciwko konsumentowi

Nowe zasady przedawnienia roszczeń przysługującym przeciwko konsumentom zostaną wprowadzone dzięki modyfikacji ustawy o prawach konsumenta (dalej: u.o.p.k.). Zmiana ma polegać na zmianie brzmienia art. 3 i art. 4 tej ustawy oraz na wprowadzeniu do tego aktu nowego rozdziału – 5a.

Zakaz dochodzenia przedawnionych roszczeń

W art. 3 i art. 4 u.o.p.k. znajdziemy wyłączenia określonych umów, do których nie stosuje się przepisów u.o.p.k. Zmienione brzmienie art. 3 i 4, pozwoli na stosowanie nowego rozdziału do wymienionych w tych przepisach umów.

Główną zmianą proponowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości jest wprowadzenie w nowym art. 43a u.o.p.k. zakazu dochodzenia przedawnionych roszczeń przysługujących przeciwko konsumentowi, chyba że wcześniej konsument zrzekł się możliwości skorzystania z zarzutu przedawnienia. Nowy art. 43a u.o.p.k. otrzyma następujące brzmienie:

Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, chyba że zrzeka się on przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Jak wskazano w uzasadnieniu do projektu, artykuł ten stanowić ma regulację szczególną w stosunku do art. 117 § 2 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że po upływie terminu przedawnienia zobowiązany może uchylić się od zaspokojenia roszczenia, chyba że wcześniej zrzekł się możliwości skorzystania z zarzutu przedawnienia.

Na czym więc polega szczególna relacja i różnica między art. 43a u.o.p.k. a art. 117 § 2 k.c.? Według przepisu k.c., jeżeli zobowiązany chce uchylić się od zaspokojenia roszczenia po upływie terminu przedawnienia, musi podnieść zarzut przedawnienia. Zobowiązany nie może skorzystać z tego zarzutu jeżeli zrzekł się prawa do niego.

Z kolei w nowym przepisie u.o.p.k. wskazano na fakt, że po upływie terminu przedawnienia nie będzie można domagać się zaspokojenia roszczenia od konsumenta. Oznacza to, że po upływie terminu przedawnienia, zarzut przedawnienia będzie brany przez sąd pod uwagę z urzędu.

Pomimo uwzględniania przedawnienia roszczenia z urzędu, konsument nie będzie zwolniony z obowiązku przedstawienia dowodów, które wskażą na fakt przedawnienia.

Sąd w szczególnie uzasadnionych przypadkach będzie mógł nie uwzględnić przedawnienia z urzędu. Powinien przy tym rozważyć w szczególności (a więc nie tylko):

• długości terminu przedawnienia;
• długości okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia;
• charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Przepisy przejściowe

Nowe przepisy mają znaleźć zastosowanie do roszczeń, które powstały przed dniem wejścia w życie opisywanej nowelizacji, a które do tego czasu jeszcze się nie przedawnią.

Roszczenia przedawnione przeciwko konsumentom, co do których nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegać będą przedawnieniu na nowych zasadach, a więc będą uwzględnione z urzędu.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 459)

Ustawa z dnia z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta (j.t. Dz. U. z 2017 r. poz. 683)

Projekt z dnia 31 maja 2017 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta