Różnice między śledztwem a dochodzeniem

 Zasadniczo i skrótowo można wskazać, że analizowane różnice sprowadzają się do czterech płaszczyzn tj.:

• różnice w rodzaju (ciężaru gatunkowego) spraw, w których są prowadzone,
• różnice w aspektach formalnych prowadzenia tych postępowań (w formalizmie),
• różnica w zakresie podmiotów uprawnionych do prowadzenia tych postępowań,
• różnica w potencjalnym czasie trwania postępowań.

Wskazane różnice zostaną poniżej przedstawione i omówione:

A) Różnice w rodzaju (ciężaru gatunkowego) spraw, w których są prowadzone.

Z założenia śledztwo (jak to było już wspomniane) jest podstawową formą prowadzenia postępowania przygotowawczego. W związku z powyższym prowadzi się je w sprawach dotyczących przestępstw o dużym ciężarze gatunkowym (przestępstw “poważnych”, przestępstw o wysokiej szkodliwości społecznej czynu). Dla odmiany dochodzenie prowadzi się z założenia w sprawach drobniejszych, wręcz “prostszych”.

Kiedy prowadzi się dochodzenie?

Po pierwsze, dochodzenie prowadzi się w sprawach o przestępstwa należące do właściwości sądu rejonowego. Oznacza to, że sprawy o wszystkie przestępstwa, dla których rozpatrzenia ustawodawca przewidział Sąd Okręgowy jako sąd pierwszej instancji będą prowadzone w formie śledztwa. Katalog takich przestępstw przewidzianych do rozpatrywania przez Sąd Okręgowy określa art. 25 § 1 KPK.

Po drugie, w art. 325 b § 1 KPK znajduje się wyliczenie, w jakich sprawach prowadzi się dochodzenie. Są to następujące rodzaje przestępstw:

1. zagrożone karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, z tym że w wypadku przestępstw przeciwko mieniu tylko wówczas, gdy wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 100.000 zł,
2. przewidziane w art. 279 § 1, art. 286 § 1 i 2 oraz w art. 289 § 2 Kodeksu karnego, jeżeli wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekracza 100.000 zł

Kiedy prowadzi się śledztwo?

Dokonując analizy kiedy prowadzone jest dochodzenie, można ustalić kiedy prowadzone jest śledztwo. Należy zatem wskazać, że śledztwo będzie prowadzone:

• gdy właściwy dla prowadzenia sprawy jest Sąd Okręgowy,
• gdy czyn zagrożony jest karą powyżej 5 lat pozbawienia wolności,
• gdy przestępstwo przeciwko mieniu zagrożone jest karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, ale wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca przekracza 100.000 zł,
• o przestępstwa określone w Kodeksie karnym w art. 155, art. 156 § 2, art. 157a § 1, art. 164 § 2, art. 165 § 2, art. 168, art. 174 § 2, art. 175, 181-184, 186, 201, art. 231 § 1 i 3, art. 233 § 1 i 4, art. 240 § 1, art. 250a § 1-3, art. 265 § 3 oraz w rozdziale XXXVI i XXXVII,
• gdy sprawca jest pozbawiony wolności w tej lub innej sprawie. Dochodzenie (przy spełnieniu innych dodatkowych przesłanek) może być prowadzone jednak wyjątkowo jeżeli pozbawienie wolności jest wynikiem zatrzymania lub ujęcia sprawcy na gorącym uczynku oraz efektem następczego zastosowania tymczasowego aresztowania,
• gdy powołani do wydania opinii w sprawie biegli stwierdzą, że poczytalność oskarżonego w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu lub w czasie postępowania jest wyłączona albo w znacznym stopniu ograniczona.

Zobacz również: Kiedy śledztwo a kiedy dochodzenie?