Europejski nakaz dochodzeniowy 2017 r.

W UE wszedł w poniedziałek w życie europejski nakaz dochodzeniowy, umożliwiający organom sprawiedliwości jednego państwa członkowskiego wnioskowanie do innego kraju unijnego o pomoc w prowadzeniu śledztwa, w tym zebranie dowodów czy przesłuchanie podejrzanych.

Przepisy mają pomóc w zwalczaniu przestępczości i terroryzmu w Unii Europejskich.

Polecamy: E-wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Jak działa europejski nakaz dochodzeniowy?

Od 22 maja 2017 r. sądy i prokuratury z jednego państwa mają prawo wnioskować do służb innego kraju UE o poprowadzenie w ich imieniu czynności śledczych, m.in. zgromadzenie, zabezpieczenie i przekazanie materiału dowodowego dotyczącego prowadzonej sprawy czy przesłuchanie świadków.

I tak np. francuski prokurator prowadzący śledztwo w sprawie terrorystów ukrywających się na terytorium Belgii może zwrócić się do belgijskiej prokuratury, by ta w jego imieniu przesłuchała świadków lub przeszukała mieszkania podejrzanych.

Europejski nakaz dochodzeniowy umożliwia także tymczasowe przekazywanie zatrzymanych osób służbom innego państwa, jeśli pomoże to w zgromadzeniu dowodów; przewiduje także sprawdzanie rachunków bankowych i operacji finansowych podejrzanych lub oskarżonych, prowadzenie tajnych dochodzeń, w tym np. instalowanie podsłuchów czy przechwytywanie e-maili.

Nowe regulacje opierają się na zasadzie wzajemnego uznawania. Oznacza to, że każde państwo członkowskie UE jest zobowiązane do uznawania i wykonywania wniosków innych państw, tak jak gdyby pochodziły one od jego własnych służb.

"Przestępcy i terroryści nie uznają granic. Dysponując europejskim nakazem dochodzeniowym, organy wymiaru sprawiedliwości będą mogły skuteczniej walczyć z przestępczością zorganizowaną, terroryzmem, przemytem narkotyków i korupcją. Sądy i prokuratorzy uzyskają szybki dostęp do materiału dowodowego, niezależnie od miejsca w Unii, w którym się on znajduje” – powiedziała komisarz UE ds. sprawiedliwości, konsumentów i równouprawnienia płci Vera Jourova.

Zdaniem unijnych urzędników nakaz jest korzystny dla państw członkowskich, ponieważ wprowadza jeden skuteczny instrument pozyskiwania dowodów, zamiast dotychczasowych istniejących w tym celu fragmentarycznych regulacji.

Europejski nakaz dochodzeniowy musi zostać wydany lub zatwierdzony przez organ wymiaru sprawiedliwości. O wydanie nakazu może zwrócić się także podejrzany lub oskarżony, a także prawnik działający w imieniu takiej osoby. Państwa członkowskie mają 30 dni na decyzję, czy przyjąć nakaz wystawiony przez inny kraj UE, a następnie 90 dni na zgromadzenie wnioskowanych informacji lub materiałów oraz przeprowadzenie odpowiednich czynności śledczych. W przypadku jakichkolwiek opóźnień muszą poinformować państwo, które złożyło wniosek. Sam wniosek składany jest w formie standardowego formularza i przetłumaczony na język państwa, do którego trafia.

Zobacz: Sprawy karne