Pracownik, Kodeks pracy

Prezydent podpisał zmiany Kodeksu pracy, które wejdą w życie w 2026 roku. Ustawa wprowadza rewolucyjne zmiany w naliczaniu stażu pracy. Jak obecnie liczymy staż pracy? Kto skorzysta na nowych przepisach? Teraz ustawa z dnia 26 września 2025 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw trafi do Dziennika Ustaw.

Przyjęty przez rząd, w dniu 14 października 2025 r., projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy.

Co z umowami zlecenia w 2026 roku? Od wielu miesięcy mówi się o konieczności wprowadzenia w odniesieniu do nich konkretnych zmian. Jak na razie jednak regulacje się nie zmieniły i w najbliższym czasie się na to nie zanosi. Jak więc prawidłowo postępować i na co uważać?

W powszechnym wyobrażeniu pracowników choroba i urlop chronią przed zwolnieniem z pracy. To stwierdzenie jest jednak prawdziwe tylko częściowo. Co przewidują przepisy i w jakich przypadkach można rozwiązać umowę z nieobecnym pracownikiem?

Przedstawiciele związkowi przedstawili postulaty – co najmniej 20 proc. podwyżki, a do tego urlop regeneracyjny co 7 lat pracy. Kto i od kiedy miałby skorzystać z takich uprawnień? Chodzi o grupę około 150 tys. pracowników.

W życiu zawodowym każdemu może zdarzyć się sytuacja, w której konieczne jest czasowe przerwanie pracy – z powodów rodzinnych, zdrowotnych czy organizacyjnych. Kodeks pracy przewiduje wiele takich przypadków i gwarantuje pracownikom prawo do zwolnienia od pracy w określonych sytuacjach. W 2025 roku katalog tych zwolnień jest wyjątkowo szeroki – obejmuje zarówno klasyczne przypadki, takie jak choroba, przestój czy szkolenie, jak i nowsze rozwiązania, jak pięciodniowy urlop opiekuńczy czy zwolnienie z powodu siły wyższej. Warto przyjrzeć się im bliżej, by wiedzieć, kiedy można z nich skorzystać i jakie wynagrodzenie przysługuje za czas nieobecności.

Wręczenie pracownikowi prezentu (np. bonu, nagrody rzeczowej) z punktu widzenia prawa nie jest miłym gestem, lecz opodatkowanym przychodem. Pracownik może być zmuszony do zapłaty co najmniej 688 zł podatku i składek ZUS od prezentu o wartości 2000 zł. Kluczowe jest, czy prezent pochodzi z Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS) – tylko to daje szansę na uniknięcie wysokiego obciążenia.

Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim.

Po 50 roku życia ta grupa pracowników ma prawo do szczególnego świadczenia. Jego wysokość zaczyna się od 1800 złotych, ale przeciętnie to aż ponad 4100 złotych. To szczególnie ważne dla osób, które zbliżają się do emerytury. Jednak nie każdy może skorzystać z tego przywileju.

Źródłem nadgodzin nauczyciela jest odpowiadanie na emaile od rodziców, sprawdzanie kartkówek, przygotowywanie się do lekcji, rady pedagogiczne, zebrania, wycieczki. A nawet czas dyżurowania na korytarzu w czasie przerwy. Pod warunkiem przekroczenie 40 h pracy tygodniowo. Część nadgodzin może być realizowana w domu, gdyż nauczyciel nie ma normy dziennej pracy, a art. 43 Karty Nauczyciela stanowi, że do czasu pracy nauczyciela zalicza: zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Niepełnosprawność i praca? Sprawdź, ile dodatkowych minut odpoczynku gwarantuje Ci prawo! Przerwy w pracy dla osób z orzeczeniem nie są luksusem, lecz prawnie zagwarantowanym przywilejem mającym kluczowe znaczenie dla zdrowia. Dowiedz się, co dokładnie przysługuje Ci w 2026 roku, w zależności od stopnia niepełnosprawności, i wykorzystaj w pełni swój czas na rehabilitację i regenerację.

To dość częsta i wywołująca sporo wątpliwości sytuacja. Pracownik ma zaległy urlop ale nie wypełnia wniosków urlopowych i „chomikuje” ten urlop na przyszłość. Na różne nieprzewidziane sytuacje. Dla pracodawcy to kłopot, bo może być w niektórych sytuacjach ukarany za to grzywną przez Państwową Inspekcję Pracy od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy). A ponadto pracodawca może być zobowiązany do tworzenia tzw. rezerw (tak naprawdę są to bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów) w bilansie na o wynagrodzenia za czas urlopu zaległego (niewykorzystanego w terminie). Czy zatem pracodawca może zmusić (tj. skutecznie skłonić metodami zgodnymi z prawem) pracownika do wykorzystania urlopu lub zaległego urlopu z poprzedniego roku? Przecież urlop to uprawnienie pracownika i jest udzielany na wniosek pracownika.

Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej deklarowało w kwietniu koniec prac nad nowym typ dodatkowego urlopu wypoczynkowego. Wszystko wskazywało na to, że za kilka miesięcy Rada Ministrów przyjmie odpowiedni projekt ustawy nowelizującej. Urlop jest bardzo atrakcyjny - jest tym dłuższy, im dłuższy staż pracy ma pracownik. Nowe przepisu premiują więc pracowitość. Osoby ze stażem 25 lat pracy mają nie 26 dni urlopu, a 36 dni. I to rok w rok aż do emerytury. Jest to tak atrakcyjne, że dyskusje o tej propozycji rządu skupiają się od 1,5 roku na tym, dlaczego tylko niektórzy pracownicy mają mieć ten przywilej. I kiedy wszyscy.

Rok 2026 rozpocznie się korzystnie dla dużej grupy pracowników. Wysokość wypłacanych im dodatków i nagród wzrośnie, mimo niezmienności stanu faktycznego. Jedyne co będą musieli zrobić, to przedłożyć odpowiednie zaświadczenie.

Coraz więcej osób korzysta z pomocy psychiatry i decyduje się na zwolnienie lekarskie. Dzieje się tak, ponieważ w społeczeństwie rośnie świadomość zdrowia psychicznego, a tempo życia, stres w pracy i presja społeczna coraz częściej prowadzą do depresji, stanów lękowych czy wypalenia zawodowego. W związku z tym pojawia się wiele pytań: jak długo można być na L4 od psychiatry? Czy pracodawca widzi powód zwolnienia? Czy takie zwolnienie może zaszkodzić w pracy? Sprawdź, jakie zasady obowiązują w 2025 roku i co dalej po zakończeniu okresu zasiłkowego.

W świecie pracy złość często bywa traktowana jako coś niewłaściwego, niewygodnego, a nawet groźnego. Tymczasem ignorowanie złości lub jej tłumienie prowadzi do destrukcji – wypalenia zawodowego, obniżenia zaangażowania i pogorszenia relacji w zespołach. Stwarza to potrzebę odpowiedniej refleksji u pracodawców, ale i pracowników.

Pracownicy po 50. roku życia będą niedługo stanowili zdecydowaną większość zatrudnionych w Polsce. To efekt starzejącego się społeczeństwa. Pracodawcy powinni zacząć bardziej dbać o zdrowie fizyczne i psychiczne pracowników w średnim wieku. Oto kilka wskazówek zdrowotnych od lekarza dla pracowników i pracodawców.

Jednostki samorządu terytorialnego nie otrzymują dofinansowania wynagrodzenia pracownika z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Z informacji przekazanych przez resort rodziny wynika, iż przepisy te się nie zmienią ze względu zakaz podwójnego finansowania.

Tylko lekarz może skrócić zwolnienie lekarskie. Jeśli taka sytuacja nie miała miejsca, a pracownik w okresie orzeczonej niezdolności do pracy z powodu choroby świadczył pracę, to nie ma prawa do wynagrodzenia chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego.

Jeśli pracownik nie przychodzi do pracy nie wywiązuje się ze swoich podstawowych obowiązków. Pracodawca może nałożyć na niego kary porządkowe. Jak go zwolnić? Znaczenie ma tutaj rodzaj nieobecności. Jeśli jest usprawiedliwiona, pracodawca posłuży się inną podstawą prawną, a jeśli jest nieusprawiedliwiona, może zwolnić go dyscyplinarnie.

To już ostatni moment na wykorzystanie zaległego urlopu wypoczynkowego. Pracownik powinien wykorzystać go do 30 września. To obowiązek wszystkich pracodawców, aby przypilnować urlopów zaległych. Czy wystarczy, że pracownik rozpocznie urlop zaległy dnia 30 września, a może powinien wszystkie dni wykorzystać przed tą datą?

Dotychczas polskie prawo regulowało jedynie minimalne temperatury w miejscu pracy. Wkrótce może się to zmienić – rząd przygotował projekt przepisów wprowadzających limity także dla upałów. To odpowiedź na coraz częstsze fale wysokich temperatur w Polsce.

Wakacje to nie tylko czas wypoczynku, ale również dodatkowych wydatków. Nie dziwi więc to, że pracownicy chętnie korzystają z możliwości uzyskania w tym okresie dodatkowych świadczeń. Nie zawsze jednak wiedzą, jakie mają w tym zakresie możliwości.

Każdy pracodawca, zatrudniając pracownika, musi pamiętać o szeregu obowiązków, a jednym z nich jest udzielanie urlopu wypoczynkowego. Jeśli pracownik nie wykorzysta wszystkich przysługujących mu dni wolnych w bieżącym roku, ma czas do 30 września roku następnego, żeby to nadrobić. Termin ten dotyczy również zaległego urlopu za 2024 rok, który trzeba wykorzystać do 30 września 2025 roku.

Orzeczenie o niepełnosprawności dziecka nie uprawnia rodzica do dłuższego urlopu wypoczynkowego. Z informacji Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wynika, iż w najbliższym czasie przepisy w tym zakresie nie ulegną zmianie.