REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przestępstwo zniesławienia na podstawie art. 212 kodeksu karnego

Przestępstwo zniesławienia na podstawie art. 212 kodeksu karnego / Fot. Fotolia
Przestępstwo zniesławienia na podstawie art. 212 kodeksu karnego / Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zniesławienie jest przestępstwem, którego przedmiotem jest naruszenie czci i godności człowieka. Ustawodawca mając na uwadze znaczenie tych wartości uregulował kwestię pomówienia nie tylko w kodeksie cywilnym jako naruszenie dobra osobistego, ale również w kodeksie karnym.

Kogo, kiedy i jak można pomówić? Typ podstawowy przestępstwa zniesławienia

Zgodnie z definicją art. 212 § 1 Kodeksu karnego zniesławienie polega na pomawianiu o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Zniesławić można nie tylko pojedynczą osobę fizyczną, ale także grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej. Zniesławienie musi odnosić się do postępowania (np. głosimy, że pan X prowadzi bardzo niemoralne życie) lub właściwości (np. ogłaszamy,  że pan Y jest narkomanem lub stwierdzamy, że działanie spółki A jest pozbawione profesjonalizmu). Warto zauważyć, że aby pociągnąć sprawcę do odpowiedzialności, pomówienie nie musi odnieść zamierzonego skutku w postaci utraty zaufania do pokrzywdzonego lub jego poniżenie. Wystarczającym jest, że czyjaś wypowiedź może potencjalnie spowodować taką sytuację. Przekazana informacja powinna wywoływać obiektywne poczucie poniżenia, bowiem odbierane go jedynie przez osobę, do której odnosi się dana wypowiedź nie wypełnia znamion zniesławienia.

REKLAMA

RODO na przykładach. Najczęściej zadawane pytania

Pomówienie ma wiele form – może być ustne, pisane, w postaci rysunku, a zdaniem niektórych może do niego dojść nawet w wyniku wykonania gestu lub miny. Zniesławienie w typie podstawowym jest zagrożone karą grzywny lub karą ograniczenie wolności.

Szerszy zasięg pomówieniawiększa kara, czyli typ kwalifikowany

REKLAMA

Zniesławienie jak wiele przestępstw ma swój typ kwalifikowany (typ czynu zabronionego, którego znamiona wskazują na zwiększoną szkodliwość społeczną). W tym przypadku osoba pomawiająca dokonuje czynu określonego w § 1 za pomocą środków masowego komunikowania. Pojęcie to jest tożsame ze środkami masowego przekazu, do których zaliczamy m.in. telewizję, prasę, radio. Stosunkowo najmłodszym środkiem  rozpowszechniania informacji jest Internet i wszystkie łączące się z nim narzędzia, jak np. portale społecznościowe czy fora internetowe, gdzie często można spotkać się z przejawami zniesławienia. Za próbę zdyskredytowania kogokolwiek za pomocą tych środków osoba pomawiająca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Co więcej, art. 212 § 3 k.k. przewiduje, że wobec sprawcy przestępstwa pomówienia (zarówno typu podstawowego, jak i kwalifikowanego), sąd może orzec majątkowy środek karny w postaci nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża lub na inny wskazany przez pokrzywdzonego cel społeczny. Innym środkiem karnym, który może mieć zastosowanie jest m.in. podanie wyroku do publicznej wiadomości (art. 215 k.k.)

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zniesławienie po nowelizacji

Kto może dokonać zniesławiania, i kto może o nie oskarżyć?

Przestępstwo pomówienia ma charakter powszechny, co oznacza, że może go dokonać każdy bez konieczności posiadania szczególnej cechy. Zniesławienie podlega ściganiu z oskarżenia prywatnego, a więc jedynie od inicjatywy pokrzywdzonego będzie zależało wszczęcie postępowania, gdyż jedynie on może wnieść akt oskarżenia. Pokrzywdzony staje się wówczas oskarżycielem prywatnym. Sporządza on akt oskarżenia samodzielnie, (ale może także skorzystać z fachowej pomocy adwokata lub radcy prawnego) i wnosi go bezpośrednio do sądu i popiera oskarżenie w dalszych etapach postępowania. Jeżeli pokrzywdzonym jest osoba prawna, czynności procesowych dokonuje organ uprawniony do działania w jej imieniu. Rzadką, ale możliwą sytuacją jest wniesienie aktu oskarżenia przez prokuratora. Musi tego jednak wymagać interes społeczny (art. 60 k.p.k).

Okoliczności wyłączające bezprawność czynu

Okoliczności wyłączające karną bezprawność czynu nazywamy kontratypami. Art. 213 k.k. wskazuje sytuacje, w których wyłączona zostaje bezprawność wygłaszania negatywnych opinii na czyjś temat. W §1 ustawodawca zaznaczył, że nie dochodzi do przestępstwa, jeżeli zarzut zgłoszony pod adresem danej osoby był uczyniony niepublicznie lub był prawdziwy. Zatem niekaralne jest wyrażenie niepochlebnej opinii o innej osobie, o ile robimy to np. „w cztery oczy” z adresatem krytyki. Oczywistym jest także, że nic nam nie grozi za wyrażenie nieprzychylnych komentarzy publicznie, o ile zawarte w nich informacje są prawdziwe.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Z kolei w  § 2 opisany został kontratyp dozwolonej krytyki:

Nie popełnia przestępstwa określonego w art. 212 § 1 lub 2, kto publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut:

1) dotyczący postępowania osoby pełniącej funkcję publiczną lub

2) służący obronie społecznie uzasadnionego interesu.

REKLAMA

Przepis ten ma zastosowanie do przestępstwa zniesławienia w typie podstawowym i kwalifikowanym. W świetle przesłanek tego kontratypu sprawca nie popełnia przestępstwa pomówienia jeśli publicznie podnosi lub rozgłasza prawdziwy zarzut dotyczący postępowania osoby, która pełni funkcję publiczną lub służący obronie społecznie uzasadnionego interesu.

Należy podkreślić, że kontratyp ten dotyczy podnoszenia lub rozgłaszania jedynie prawdziwych zarzutów. Można przyjąć, że podnoszenie obejmuje pomawianie dokonane przez sprawcę we własnym imieniu, natomiast rozgłaszanie jest przekazywaniem pomawiających informacji uzyskanych od innej osoby. Wracając do kwestii zgodności z rzeczywistością trzeba dobitnie zaznaczyć, że zarzut musi być bezwzględnie prawdziwy. Ewentualne tłumaczenie, że sprawcy wydawało się, iż podnosi lub rozgłasza prawdę jest nieskuteczne. Odpowiedzialności za nieprawdziwe zarzuty nie wyłącza dobra wiara sprawcy. Może ona co najwyżej wyłączyć odpowiedzialność ze względu na brak umyślności lub być oceniana jako błąd.  

Wskazane zarzuty muszą odnosić się do postępowania osób, które pełnią funkcję publiczną. Nie ulega wątpliwości, że osoby takie zajmują wyjątkowe miejsce w życiu publicznym. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 12 maja 2008 r. (sygn.: SK 43/05) „w każdym państwie o ustroju demokratycznym osoba publiczna musi liczyć się z tym, że jej poczynania znajdują się pod bacznym oglądem opinii publicznej, czego naturalną konsekwencją są pojawiające się wypowiedzi krytyczne". Istotnym jest, że dozwolona krytyka dotyczy wyłącznie postępowania wyżej wymienionych osób i nie obejmuje ich właściwości

Redakcja poleca: Kodeks karny, Kodeks postępowania karnego, Kodeks karny wykonawczy, Koszty sądowe karne

Kolejną sytuacją, w której ma zastosowanie kontratyp dozwolonej krytyki jest publiczne podnoszenie lub rozgłaszanie prawdziwych zarzutów służących obronie społecznie uzasadnionego interesu. Sprawca zniesławienia musi kierować się więc specjalną motywacją, która ma być oceniana całościowo na podstawie wszystkich okoliczności, w jakich został zarzut podniesiony. Ocena postępowania sprawcy krytyki zależy zatem od kontekstu, w jakim została ona dokonana. W ustawodawstwie brakuje wskazań okoliczności uzasadnionej krytyki, ale w orzecznictwie przyjęto, że „społecznie uzasadniony interes nie może być rozumiany w sposób abstrakcyjny, jest bowiem pojęciem konkretnym i musi wynikać z określonej sytuacji, wymagającej obrony tego interesu, nawet z naruszeniem dobrego imienia osoby, grupy osób lub instytucji. Nie każde działanie jest działaniem w obronie społecznie uzasadnionego interesu, lecz tylko takie, które faktycznie temu służy” (wyr. SN z 25.9.1973 r., V KRN 358/730). Zachowanie sprawcy dozwolonej krytyki podlega  obiektywnej ocenie pod kątem tego, czy rzeczywiście służyło obronie uzasadnionego społecznie interesu, czy może było tylko subiektywnym odczuciem samego podnoszącego zarzut.

Ważnym ograniczeniem kontratypu dozwolonej krytyki jest zastrzeżenie, że w przypadku gdy zarzut dotyczy życia prywatnego lub rodzinnego, dowód prawdy może być przeprowadzony tylko wtedy, gdy zarzut ma zapobiec niebezpieczeństwu dla życia lub zdrowia człowieka albo demoralizacji małoletniego. Sfera życia prywatnego lub rodzinnego została w zasadzie wyłączona spod krytyki publicznej, z wyjątkiem sytuacji, gdy ujawnienie faktów jej dotyczących ma zapobiec niebezpieczeństwu godzącemu w życie lub zdrowie człowieka albo demoralizacji małoletniego, tj. spowodowania niebezpieczeństwa powstania  problemów z socjalizacją lub zagrożenia jego rozwoju moralnego.

autor: Marta Litkowiec


Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy 2024 - różnice: wysokość, terminy, składki, podatek, podstawa wymiaru

Wynagrodzenie chorobowe jak i zasiłek chorobowy to świadczenia pieniężne, które przysługują ubezpieczonemu za czas niezdolności do pracy spowodowanych:
- chorobą, 
- odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, 
- wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 
- chorobą przypadającą w czasie ciąży,
- poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Świadczenia te różnią się przede wszystkim okresem niezdolności do pracy ale również stroną je finansującą oraz oskładkowaniem i opodatkowaniem danego świadczenia.

Czy oskładkowanie umów cywilnoprawnych da wyższe emerytury w przyszłości? Polacy w to nie wierzą, chcą renegocjacji KPO

Aż 71,5% Polaków nie wierzy, że przyszła państwowa emerytura pozwoli im na godne życie, wynika z najnowszych badań dla Useme.com. Za to coraz więcej rodaków zaczyna oszczędzać na emeryturę poza systemem ZUS. Co więcej, Polacy oczekują od rządu renegocjacji z Komisją Europejską kamienia milowego KPO dot. oskładkowania umów cywilnoprawnych.

12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny, ale szykuje też ulgi dla powodzian w spłatach innych zobowiązań

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

REKLAMA

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

REKLAMA

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

Zmiany w wypłatach emerytur. Niektórzy szybciej dostaną pieniądze. Może się zmienić sposób wypłaty. Sprawdź zasady.

Zmiany w procesie wypłat emerytur. Wiele osób szybciej dostanie pieniądze. Może się też zmienić sposób wypłaty. Wcześniejsza wypłata i specjalne punkty poboru świadczeń – sprawdź, czy to dotyczy również ciebie.

REKLAMA