REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Pół miliona seniorów ma problem z majątkiem: Testament, darowizna czy umowa o dożywocie?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pół miliona seniorów ma duży problem: Co zrobić z majątkiem? Testament, darowizna czy umowa o dożywocie?
Pół miliona seniorów ma duży problem: Co zrobić z majątkiem? Testament, darowizna czy umowa o dożywocie?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Pół miliona seniorów w Polsce nie ma spadkobierców, co oznacza, że ich majątek po śmierci może trafić do gminy lub Skarbu Państwa. Jak temu zapobiec? Testament, darowizna czy umowa o dożywocie to rozwiązania, które pozwalają samodzielnie zdecydować o losach dorobku życia. Sprawdź, jakie masz opcje.

Seniorzy w Polsce coraz częściej stają przed bardzo poważnym dylematem, co stanie się z ich majątkiem po śmierci. Ponad pół miliona osób nie ma komu przekazać dorobku życia, a brak testamentu oznacza, że ich oszczędności, nieruchomości i pamiątki rodzinne mogą trafić do gminy lub Skarbu Państwa. Mimo to tylko co szósty senior decyduje się na sporządzenie testamentu, a większość nie zabezpiecza prawnie swojej własności. Jakie mają możliwości? Testament, darowizna czy umowa o dożywocie pozwalają samodzielnie zdecydować o losie zgromadzonego majątku. Sprawdź, które rozwiązanie będzie najlepsze.

REKLAMA

Ważne

Z badania Związku Przedsiębiorstw Finansowych wynika, że 4,7 proc. Polaków nie ma komu zostawić swojego majątku. Z danych GUS wynika, że w Polsce jest obecnie blisko 10 mln seniorów, a to oznacza, że temat dotyczy około 0,5 mln rodaków.

Co może się stać z majątkiem seniora, który nie ma żadnych spadkobierców?

REKLAMA

Tylko co szósty senior w Polsce zdecydował się na sporządzenie testamentu, co pokazuje, że wciąż brakuje świadomości na temat planowania spadkowego. Wyniki badania przeprowadzonego przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych oraz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej wskazują, że jedynie 10 proc. Polaków posiada testament, a wśród osób powyżej 64. roku życia odsetek ten wynosi 16,2 proc.. Oznacza to, że aż dziewięciu na dziesięciu seniorów nie zabezpieczyło prawnie przyszłości swojego majątku.

Główną przyczyną braku testamentu jest przekonanie, że nie ma takiej potrzeby – taką odpowiedź wskazało 47 proc. respondentów biorących udział w badaniu ZPF i IRG SGH. Ponad jedna piąta (22,3 proc.) uznała, że nie posiada wystarczających aktywów, by spisywać ostatnią wolę. Co ważne, 4,7 proc. badanych stwierdziło, że nie ma komu zostawić swojego majątku, co oznacza, że temat ten dotyczy ponad pół miliona osób.

Brak testamentu: Dorobek życia seniora przejdzie na państwo

Tymczasem jeśli senior nie pozostawi testamentu, a nie ma ustawowych spadkobierców, to cały jego majątek przechodzi na własność gminy ostatniego miejsca zamieszkania. W przypadku, gdy nie można ustalić takiej gminy, spadek trafia do Skarbu Państwa. Oznacza to, że cały dorobek życia seniora – nieruchomości, oszczędności, przedmioty codziennego użytku, a także wartościowe pamiątki – stają się własnością instytucji państwowych.

Proces ten nie następuje od razu. Najpierw sąd przeprowadza postępowanie spadkowe, by upewnić się, że nie istnieją inni uprawnieni do dziedziczenia krewni. Jeśli ich nie ma, gmina lub państwo przejmuje nieruchomości, oszczędności, przedmioty codziennego użytku, a nawet wartościowe pamiątki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak senior może sam zdecydować o swoim majątku? Jest kilka opcji

Emeryci mają do wyboru kilka rozwiązań. Najprostszą i najczęściej stosowaną formą jest sporządzenie testamentu – można go napisać własnoręcznie lub skorzystać z pomocy notariusza.

Alternatywą jest przekazanie majątku jeszcze za życia w formie darowizny – senior może obdarować wybraną osobę nieruchomością, oszczędnościami czy innymi wartościowymi przedmiotami.

Seniorzy, którzy nie mają spadkobierców, mogą również zdecydować się na zapisanie swojego majątku fundacji lub organizacji charytatywnej, np. hospicjum, domowi dziecka, schronisku dla zwierząt czy instytucji historycznej.

Inną możliwością jest umowa o dożywocie – w jej ramach senior przekazuje nieruchomość w zamian za dożywotnią opiekę lub świadczenia pieniężne.

Co zrobić z pamiątkami i przedmiotami osobistymi? Jak przekazać?

Jeśli senior nie ma spadkobierców, a jego osobiste rzeczy takie jak fotografie, dokumenty, pamiątki rodzinne nie zostały wcześniej przekazane konkretnym osobom, zazwyczaj trafiają wraz z całym majątkiem do gminy lub Skarbu Państwa.

W praktyce jednak często są sprzedawane, niszczone lub trafiają do magazynów urzędowych, jeśli nie mają wartości rynkowej.

Jeśli senior chce, by jego pamiątki przetrwały i trafiły w dobre ręce, warto sporządzić listę przedmiotów i wskazać osoby lub instytucje, które powinny je otrzymać, np. muzeum, archiwum, bibliotekę czy organizację historyczną.

Można też za życia podzielić pamiątki i wręczyć je osobom lub instytucjom, które je docenią. Albo wskazać w testamencie, co ma się stać z osobistymi przedmiotami.

Darowizny, testamenty, spadki. Prawidłowe zapisy. Przykładowe wzory

Umowa o dożywocie – jak to działa w praktyce? Czy warto?

REKLAMA

Umowa o dożywocie, której zapisy opierają się na Kodeksie cywilnym, zwłaszcza w artykule 908 (i kolejnych), daje seniorowi możliwość przekazania własności nieruchomości osobie prywatnej albo instytucji (np. funduszowi hipotecznemu) w zamian za opiekę lub dożywotnie świadczenia pieniężne.

Po podpisaniu takiej umowy nabywca nieruchomości (np. fundusz hipoteczny) zobowiązuje się do zapewnienia seniorowi dożywotniego prawa zamieszkiwania, które jest zabezpieczone poprzez ustanowienie służebności osobistej mieszkania. To prawo jest wpisywane do księgi wieczystej nieruchomości, co oznacza, że jest wiążące także dla jej przyszłych właścicieli.

Na mocy umowy o dożywocie senior otrzymuje dożywotnio comiesięczną rentę. Może otrzymać też jednorazową kwotę pieniężną.

Zaletą hipoteki odwróconejdodatkowe pieniądze, które senior może dostać, by podreperować swój domowy budżet. Plusem jest też to, że senior, który zawarł umowę z funduszem hipotecznym, nie musi płacić już co miesiąc czynszu za mieszkanie (w tym jego podwyżek) ani regulować innych opłat (np. podatku od nieruchomości, opłat przekształceniowych), bo te koszty są po stronie świadczeniodawcy.

Dla niektórych emerytów, zwłaszcza tych, którzy mają spadkobierców i chcą zostawić im mieszkanie lub dom, minusem może być to, że w przypadku renty dożywotniej nie ma możliwości dziedziczenia nieruchomości. W chwili zawarcia umowy z funduszem hipotecznym to właśnie na fundusz przechodzi prawo własności do takiej nieruchomości.

Seniorzy bez spadkobierców nie muszą godzić się na to, by ich majątek trafił do urzędu. Dzięki testamentowi, darowiźnie czy umowie o dożywocie mogą sami zdecydować o losach swojego dorobku.

Warto również rozważyć hipotekę odwróconą – pozwala ona uzyskać dodatkowe środki na godne życie, zamiast zostawiać nieruchomość państwu.

Tabela: Możliwości dysponowania majątkiem przez seniorów

Seniorzy mają do wyboru testament, darowiznę i umowę o dożywocie. Dzięki tym rozwiązaniom mogą sami zdecydować o losie swojego dorobku, unikając sytuacji, w której ich majątek przejdzie na własność państwa. Oto tabelka, które zawiera najważniejsze informacje o wadach i zaletach tych rozwiązań.

OpcjaOpisZaletyWady

Testament

Dokument określający, kto po śmierci otrzyma majątek seniora. Może być napisany własnoręcznie lub u notariusza.

- Pełna kontrola nad podziałem majątku

- Możliwość przekazania majątku osobom spoza rodziny

- Może być zmieniany w dowolnym momencie

- Może być podważony w sądzie

- Nie zabezpiecza seniora na starość

Darowizna

Przekazanie majątku za życia seniora. Można darować nieruchomości, oszczędności lub przedmioty wartościowe.

- Majątek trafia do wybranej osoby natychmiast

- Możliwość uniknięcia postępowania spadkowego

- Senior traci prawo własności

- Może wiązać się z koniecznością zapłaty podatku

Umowa o dożywocie

Przekazanie nieruchomości w zamian za dożywotnią opiekę lub świadczenia pieniężne.

- Senior ma zapewnione utrzymanie do końca życia

- Możliwość zamieszkania w przekazanej nieruchomości

- Brak możliwości przekazania nieruchomości spadkobiercom

- Wymaga formalnego aktu notarialnego

Źródła:

Źródło: Tekst na podstawie informacji prasowej FH Dom

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Pułapka w prawie budowlanym, na którą „łapie” się wiele osób: Szopa ogrodowa w odległości mniejszej niż 1,5 m od granicy nieruchomości, to samowola budowlana, za którą trzeba zapłacić nawet 10 tys. zł. Urzędnicy nie mają litości

Sezon na wypoczynek w przydomowym ogródku w pełni. Z posiadaniem ogrodu wiążą się jednak nie tylko przyjemności, ale również wiele obowiązków, których nie wykonamy bez niezbędnych narzędzi ogrodowych (często niemałych gabarytów, jak choćby – kosiarka). Narzędzia te, jak i rowery, zapasowe opony do samochodu i wiele innych rzeczy, których (z oczywistych przyczyn), nie chcemy trzymać w domu – trzeba gdzieś przechowywać, a najlepszym miejscem do tego jest – szopa ogrodowa (domek narzędziowy). Jego posadowienie, choć technicznie nieskomplikowane i łatwe do wykonania w kilka godzin, nawet dla „amatorów” – jeżeli zostanie dokonane niezgodnie z zawiłymi i pełnymi pułapek przepisami prawa budowlanego – może jednak słono kosztować.

Tablica alimentacyjna wycofana. Rozwiązanie będzie jeszcze konsultowane

Ministerstwo Sprawiedliwości wycofało się z zaproponowanych we środę tablic alimentacyjnych. Rozwiązanie zostanie jeszcze raz skonsultowane - poinformował rzecznik rządu Adam Szłapka po piątkowym posiedzeniu Rady Ministrów.

Sprzedała dom z babcią w środku. Prawo na to pozwala – ale senior zostaje sam

Pani Jadwiga przekazała wnuczce dom w zamian za opiekę. Ta go sprzedała – razem z zamieszkującą seniorką. Niewielu wie, że to możliwe. Co wtedy z obowiązkami? Czy nowy właściciel musi zapewnić opiekę? Prawniczka wyjaśnia, jak działa prawo dożywocia i czego się wystrzegać.

Sejm podejmie decyzje we wrześniu: Emerytury stażowe i asystencja osobista na agendzie posiedzenia

We wrześniu 2025 roku Sejm rozpatrzy kluczowe projekty dotyczące emerytur stażowych oraz asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami - zapowiedziała przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Katarzyna Ueberhan z Lewicy.

REKLAMA

Ponad 6 milionów Polaków z prawem do dłuższego urlopu, wyższych dodatków do wynagrodzenia i nagród od 1 stycznia 2026 r. Sejm zdecydował

Podczas posiedzenia Sejmu w dniu 22 lipca 2025 r., odbyło się pierwsze czytanie przygotowanej przez MRPiPS nowelizacji kodeksu pracy i kilku innych ustaw, która zakłada, że do stażu pracy, od którego zależy szereg uprawnień pracowniczych (m.in. prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższej odprawy, stażowych dodatków do wynagrodzenia i nagród jubileuszowych), mają zostać zaliczone m.in. okresy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych oraz wykonywania własnej działalności gospodarczej. Zmiany będą miały wpływ na uprawnienia pracownicze ponad 6 mln Polaków.

Tablica alimentacyjna. Pytania i odpowiedzi MS

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące tablicy alimentacyjnej. Mają one pomóc w lepszym zrozumieniu zasad działania tablicy i jej praktycznego zastosowania. Jednocześnie resort podkreśla, iż tablica alimentacyjna nie ma mocy wiążącej.

Czego nie wolno robić na plaży? Lista 9 przykładów!

Upalny czas letni sprzyja odpoczynkowi nad wodą. Niektóre zachowania na plaży mogą wydawać się z pozoru niewinne, ale w praktyce mogą skutkować odpowiedzialnością karną.

Drastyczne pogorszenie sytuacji prawnej i życiowej obywateli Ukrainy - co dalej z ustawą?

Nowelizacja ustawy pomocowej dla obywateli Ukrainy może drastycznie pogorszyć ich sytuację prawną i życiową - wskazuje RPO w swoich uwagach do projektu zmian przepisów. O co dokładnie chodzi? Przedstawiamy kluczowe problemy i ich potencjalne skutki.

REKLAMA

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Szykują się zmiany: ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Sprawą zajął się sam Rzecznik Praw Obywatelskich co sprawiło, że Ministerstwo Infrastruktury zajęło oficjalne stanowisko w sprawie. Wydaje się, że szykują się zmiany, bo ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami - które dotychczas mogą mieć utrudniony dostęp do płatnego postoju.

Gotówka w strefie płatnego parkowania: RPO interweniuje, rząd przyznaje rację kierowcom

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do ministra infrastruktury w sprawie skarg kierowców, którzy zostali obciążeni opłatami dodatkowymi, ponieważ nie mieli możliwości zapłaty za parkowanie gotówką. Problem dotyczy stref, w których zlikwidowano tradycyjne parkomaty, pozostawiając jedynie urządzenia obsługujące płatności bezgotówkowe. Ministerstwo Infrastruktury przyznaje, że każdemu kierowcy należy zapewnić realną możliwość uiszczenia opłaty w formie gotówkowej – co może oznaczać konieczność zmiany przepisów ustawy o drogach publicznych.

REKLAMA