REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy umowa o pracę może zostać uznana przez ZUS za pozorną?

Barbara Bil
Kancelaria Bil
Kancelaria Bil specjalizuje się w obsłudze prawnej biznesu. Zajmuje się doradztwem prawnym na rzecz przedsiębiorców na wszystkich płaszczyznach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej.
Co może zrobić pracownik, którego umowa o pracę zostanie uznana za pozorną?/Fot. Shutterstock
Co może zrobić pracownik, którego umowa o pracę zostanie uznana za pozorną?/Fot. Shutterstock
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Pozorność zatrudnienia a objęcie pracowniczym ubezpieczeniem społecznym. Na co zwraca uwagę ZUS ustalając pozorność zatrudnienia pracownika? Co może zrobić pracownik, którego umowa o pracę zostanie uznana za pozorną?

„Umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a osoba określona jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy” – tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 kwietnia 2019 r. (I UK 44/18).

REKLAMA

Polecamy: Seria 5 książek. Poznaj swoje prawa!

Mając na uwadze powyższe stanowisko Sądu Najwyższego oraz art. 83 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny w celu ustalenia pozorności zatrudnienia muszą zostać spełnione następujące przesłanki:

  1. oświadczenie woli musi zostać złożone dla pozoru,
  2. oświadczenie woli musi być złożone drugiej osobie,
  3. a adresat oświadczenia woli mając świadomość pozorności oświadczenia, zgadza się na zawarcie umowy dla pozoru.

Cechą czynności pozornej jest brak zamiaru wywołania przez strony dokonujące takiej czynności - skutków prawnych, jakie prawo łączy z treścią złożonego oświadczenia. Powstaje zatem sprzeczność między złożonymi oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron czyli dochodzi do upozorowania przez strony na zewnątrz i wytworzenia przeświadczenia dla określonego kręgu odbiorców, nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została przez strony skutecznie dokonana.

Analiza orzecznictwa wskazuje, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ustalając pozorność zatrudnienia pracownika zwraca szczególną uwagę na:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • zatrudnienie na podstawie umowy o pracę członka rodziny – choć zatrudnienie tego rodzaju samo przez się nie oznacza jeszcze fikcyjnego zatrudnienia „Praca u matki nawet w czasie ciąży, a następnie szybkie pójście na zwolnienie same przez się nie dyskwalifikują takiego zatrudnienia” – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004 r., II UK 365/03,
  • zły stan zdrowia pracownika istniejący w chwili zawarcia umowy o pracę – „Umowa o pracę zawarta bez określenia rodzaju pracy, jaka ma być w jej ramach świadczona, oraz w sytuacji, gdy strony od początku wiedziały, że pracownik ze względu na stan swojego zdrowia, oraz ze względu na brak odpowiedniej ilości zamówień nie będzie w stanie wywiązać się z obowiązków pracowniczych, jako pozorna jest nieważna (art. 83 KC)” – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 2000 r., II UKN 359/99,
  • zatrudnienie na podstawie umowy o pracę kobiety w ciąży – „Sam fakt zawarcia umowy o pracę przez kobietę w ciąży w celu uzyskania nawet w niedalekiej przyszłości świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie świadczy ani o zamiarze obejścia prawa ani o naruszeniu zasad współżycia społecznego. Fakt pozostawania w ciąży w kontekście pozorności umowy może mieć znaczenie jedynie wtedy, gdyby ciąża w momencie zawarcia umowy o pracę w sposób oczywisty wykluczałaby możliwość świadczenia pracy przez pracownicę” – wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 lutego 2016 r. III AUa 859/15),
  • zatrudnienie osoby, której brakuje okresu zatrudnienia do otrzymania np. świadczenia emerytalnego – „Umowa o pracę zawarta wyłącznie w celu nabycia prawa do wcześniejszej emerytury jest pozorna (art. 83 k.c.), nie można natomiast przyjmować pozorności zawarcia umowy o pracę w sytuacji, kiedy umowa ta faktycznie była realizowana” – wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 21 stycznia 2005 r., V U 3919/04.

Umowa zawarta dla pozoru jest nieważna.

Podleganie ubezpieczeniu społecznemu wynika z prawdziwego zatrudnienia, a nie z samego faktu zawarcia umowy o pracę. Zwracam uwagę, że dokument w postaci umowy o pracę nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony umowy, faktycznie złożyły oświadczenia woli o treści zapisanej w dokumencie – tak uznał m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 października 2007 r. (II UK 56/07) dlatego też ZUS podważa istniejące i funkcjonujące stosunki pracy zarzucając fikcyjność zatrudnienia.

Pozorność umowy o pracę, gdy praca jest wykonywana?

Umowa o pracę zawarta nawet z ww. osobami nie będzie umową pozorną, gdy pracownik faktycznie świadczy pracę na rzecz pracodawcy tzn. wywiązuje się z obowiązków pracowniczych określonych umową o pracę pod kierownictwem pracodawcy w czasie i miejscu oznaczonym przez pracodawcę, bowiem w takim przypadku dochodzi do powstania stosunku pracy w myśl art. 22 § 1 Kodeksu pracy.

Dla przypomnienia – zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy „Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem”.

W takim przypadku nie ma nawet znaczenia, że głównym celem zawarcia takiej umowy o pracę, było objęcie pracownika ubezpieczeniem społecznym, bo jak czytamy w wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z 21 stycznia 2005 r., V U 3919/04 „Umowa o pracę zawarta wyłącznie w celu nabycia prawa do wcześniejszej emerytury jest pozorna (art. 83 k.c.), nie można natomiast przyjmować pozorności zawarcia umowy o pracę w sytuacji, kiedy umowa ta faktycznie była realizowana”.

Oznacza, to że umowa nie jest pozorna, gdy jest faktycznie realizowana, pomimo iż została zawarta przede wszystkim w celu objęcia pracownika ubezpieczeniem społecznym, bowiem zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 10 lutego 2006 r., I UK 186/05 – „Skorzystanie z ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym jest legalnym celem zawierania umów o pracę”.

Podsumowując, nie ma pozornej umowy o pracę, gdy praca jest faktycznie świadczona przez pracownika na rzecz pracodawcy, albowiem w takim przypadku nie można stwierdzić pozorności czynności prawnej (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2017 r. (I UK 252/16).

Umowa o pracę uznana przez ZUS za pozorną – co robić?

W przypadku, gdy ZUS wyda decyzję stwierdzającą, że pracownik nie podlega obowiązkowo np. ubezpieczeniom/u emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu właśnie z uwagi na fakt, że zdaniem ZUS-u zatrudnienie pracownika było pozorne, pracownik może odwołać się do sądu okręgowego, wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS, która wydała decyzję.

Odwołanie do ww. sądu należy wnieść na piśmie w terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania takiej decyzji za pośrednictwem jednostki organizacyjnej ZUS – u, która wydała decyzję lub do protokołu sporządzonego przez tę jednostkę. Odwołanie nie podlega opłacie, zatem warto nie poddawać się po otrzymaniu takiej decyzji i wnieść odwołanie, jeżeli strony dysponują dowodami na to, że praca była faktycznie wykonywana. ZUS, bowiem po otrzymaniu odwołania od decyzji może przeprowadzić ponowną analizę sprawy i zmienić lub uchylić zaskarżoną decyzję zanim przekaże sprawę do sądu.

Zgodnie bowiem z art. 83 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jeżeli ZUS uzna odwołanie za słuszne, zmienia lub uchyla decyzję niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania. Z praktyki wiem, że są to sytuacje jak najbardziej możliwe i warto z nich korzystać.

W przypadku, gdy ZUS uwzględni odwołanie pracownika nie nadaje mu dalszego biegu tzn. nie skieruje sprawy do sądu. Jeżeli jednak odwołanie nie zostanie w całości lub w części uwzględnione, ZUS przekaże je, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wniesienia odwołania do sądu wraz z uzasadnieniem.

Na skutek złożenia odwołania decyzja ZUS nie staje się prawomocna, a pracownik zyskuje możliwość wykazania w toczącym się przed sądem procesie, że umowa o pracę nie była pozorna, wbrew temu co twierdzi ZUS. Do odwołania koniecznie należy załączyć wszystkie posiadane dowody z dokumentów potwierdzające, że zawarta umowa o pracę była faktycznie realizowana (np. korespondencję pomiędzy pracownikiem a pracodawcą czy między pracownikiem a kontrahentami pracodawcy), a także powołać świadków mogących potwierdzić, że pracownik faktycznie świadczył pracę na rzecz pracodawcy.

Należy podkreślić, że pracownik, który odwoła się do decyzji ZUS nadal pozostaje w stosunku pracy tzn. jest pracownikiem, zatem powinien przychodzić do pracy i świadczyć pracę na rzecz pracodawcy, zgodnie z zawartą umową o pracę. W przypadku, natomiast gdy sąd utrzyma w mocy decyzję ZUS, nie będzie konieczności rozwiązywania umowy o pracę, gdyż z mocy prawa taka umowa o pracę będzie nieważna.

Polecamy serwis: Umowy

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sąd Apelacyjny: Rolnik musi zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom za smród z chlewni. Minister rolnictwa: to podważa sens rolnictwa, konieczne nowe przepisy

Rolnik, hodowca trzody chlewnej z Grodziska k. Łodzi ma zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom, którzy przed sądem poskarżyli się na przykre zapachy docierające do ich posesji z jego chlewni. Taki wyrok wydał we wrześniu br. Sąd Apelacyjny w Łodzi, o czym pierwszy poinformował portal farmer.pl. Wieś jest miejscem produkcji rolnej i rolnik, który hoduje zwierzęta, nie może płacić odszkodowania za nieprzyjemne zapachy - ocenił minister rolnictwa Czesław Siekierski komentując ten wyrok. Zapowiedział przygotowanie przepisów prawnych "na szczeblu krajowym", które zapobiegną takim sytuacjom w przyszłości.

Sejm: Bez wniosku osoby niepełnosprawnej. Od 30 września tylko z zaświadczeniem. Zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) [Przedłużanie orzeczeń o niepełnosprawności]

Posłowie koalicji rządowej złożyli projekt nowelizacji przepisów o przedłużaniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności. Głównym celem nowelizacji jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym w wieku do 16-lat przedłużenie ważności orzeczeń. Ale równie ważna jest nowa zasada, że osoba niepełnosprawna starając się o przedłużenie prawa do np. zasiłku pielęgnacyjnego nie musi składać żadnego wniosku. Sprawa jest wszczynana z urzędu na podstawie zaświadczenia przedstawionego przez osobę niepełnosprawną.

Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy 2024 - różnice: wysokość, terminy, składki, podatek, podstawa wymiaru

Wynagrodzenie chorobowe jak i zasiłek chorobowy to świadczenia pieniężne, które przysługują ubezpieczonemu za czas niezdolności do pracy spowodowanych:
- chorobą, 
- odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, 
- wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 
- chorobą przypadającą w czasie ciąży,
- poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Świadczenia te różnią się przede wszystkim okresem niezdolności do pracy ale również stroną je finansującą oraz oskładkowaniem i opodatkowaniem danego świadczenia.

Czy oskładkowanie umów cywilnoprawnych da wyższe emerytury w przyszłości? Polacy w to nie wierzą, chcą renegocjacji KPO

Aż 71,5% Polaków nie wierzy, że przyszła państwowa emerytura pozwoli im na godne życie, wynika z najnowszych badań dla Useme.com. Za to coraz więcej rodaków zaczyna oszczędzać na emeryturę poza systemem ZUS. Co więcej, Polacy oczekują od rządu renegocjacji z Komisją Europejską kamienia milowego KPO dot. oskładkowania umów cywilnoprawnych.

REKLAMA

12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny, ale szykuje też ulgi dla powodzian w spłatach innych zobowiązań

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

REKLAMA

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za II kwartał 2024 r.

Jest już znany wskaźnik waloryzacji składek na ubezpieczenie emerytalne za II kwartał 2024 roku. Stosowne obwieszenie w tej sprawie właśnie zostało opublikowane w Monitorze Polskim. Wskaźnik wynosi 105,85%.

REKLAMA