REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Środki przymusu bezpośredniego stosowane przez Policję

Robert Ostrowski
Kajdanki lub prowadnice można stosować wobec osób skazanych, tymczasowo aresztowanych lub zatrzymanych.
Kajdanki lub prowadnice można stosować wobec osób skazanych, tymczasowo aresztowanych lub zatrzymanych.

REKLAMA

REKLAMA

W jakich przypadkach oraz w jakim zakresie policjanci wykonując swoje ustawowe uprawnienia mogą używać wobec osoby środków przymusu bezpośredniego, jakie to mogą być środki przymusu i czy mogą być używane wobec każdej osoby? Na takie pytania odpowiedzi poszukiwać można w obowiązujących przepisach.

Podstawowym przepisem normującym kwestie użycia przez policję środków przymusu bezpośredniego jest Ustawa o Policji (art. 16 ust. 1). Na podstawie art. 16 ust 4 cytowanej ustawy, Rada Ministrów wydała rozporządzenie w sprawie określenia przypadków oraz warunków i sposobów użycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego.

REKLAMA

Polecamy: e-wydanie Dziennika Gazety Prawnej 

Policjanci wykonujący zadania służbowe mogą stosować następujące środki przymusu bezpośredniego:

  1. Fizyczne, techniczne i chemiczne środki służące do obezwładniania bądź konwojowania osób oraz do zatrzymywania pojazdów,
  2. Pałki służbowe,
  3. Wodne środki obezwładniające,
  4. Psy i konie służbowe,
  5. Pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej.

Policjanci mogą stosować wymienione środki przymusu bezpośredniego jedynie w takim zakresie, aby osiągnąć efekt w postaci podporządkowania się wydanym poleceniom. Przy użyciu środków przymusu bezpośredniego funkcjonariusz powinien się kierować zasadą minimalizacji skutków oraz dostosowywać odpowiedni środek przymusu do zaistniałej sytuacji. Zasada minimalizacji skutków polega na tym, że policjant powinien stosować środki w taki sposób, aby osiągnięcie celu w postaci podporządkowania się wydanym poleceniem spowodowało możliwie jak najmniejszą dolegliwość osobie wobec której danego środka użyto.

Zobacz: Odszkodowanie za uszczerbek na zdrowiu dla policjanta

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ogólne zasady użycia środków przymusu bezpośredniego

Warunkiem użycia środka przymusu bezpośredniego wobec określonej osoby jest uprzednie wezwanie jej do zachowania zgodnego z prawem oraz uprzedzenie o możliwości użycia odpowiedniego do rodzaju zagrożenia środka przymusu bezpośredniego. W przypadku stosowania pocisków niepenetracyjnych dodatkowo wymagane jest oddanie strzału ostrzegawczego.

Policjant może odstąpić od tych procedur jedynie w przypadku, gdy wszelka zwłoka groziłaby niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia ludzkiego a także mienia.

Policjant może stosować łącznie różne środki przymusu bezpośredniego, jeżeli jest to konieczne ze względu na zaistniałą sytuację (np. wobec niebezpiecznych przestępców można zastosować kajdanki i siłę fizyczną w postaci chwytów transportowych). W przypadku podporządkowania się osoby do wydawanych poleceń policjant powinien odstąpić od stosowania środków.

Zobacz serwis: Sprawy karne

Ograniczenie stosowania środków przymusu bezpośredniego

Możliwość użycia środków przymusu bezpośredniego jest ograniczona. Wobec kobiet o widocznej ciąży, starców, osób o widocznym kalectwie i osób, których wygląd wskazuje na wiek poniżej 13 lat można stosować wyłącznie chwyty obezwładniające. Jeżeli zastosowanie chwytów obezwładniających okazało się nieskuteczne, a jednocześnie zaistniała sytuacja stwarzająca zagrożenie dla zdrowia i życia ludzkiego lub mienia wyjątkowo wobec tych osób można zastosować inne prawnie przewidziane środki przymusu bezpośredniego.

Charakterystyka wybranych środków przymusu bezpośredniego

Rozporządzenie Rady Ministrów regulujące warunki, sposoby i przypadki użycia przez policjantów środków przymusu bezpośredniego definiuje środki przymusu określone w Ustawie o Policji. Do środków o których mowa zalicza się: chwyty obezwładniające oraz podobne techniki obrony lub ataku siła fizyczna), kajdanki, prowadnice, kaftany bezpieczeństwa, pasy, siatki obezwładniające, paralizatory elektryczne (urządzenia techniczne służące do obezwładniania bądź konwojowania osób), kolczatki drogowe i inne przeszkody umożliwiające zatrzymanie pojazdów (techniczne środki do zatrzymywania pojazdów), chemiczne środki obezwładniające, pałki służbowe (zwykłe, szturmowe, wielofunkcyjne – tonfa, teleskopowe, armatki wodne (wodne środki obezwładniające), psy i konie służbowe, pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej (tzw „gumowe kule”).

Stosowanie siły fizycznej

Siłę fizyczną stosuje się w celu obezwładnienia osoby, odparcia czynnej napaści albo zmuszenia do wykonania polecenia. Używając siły fizycznej policjant nie może zadawać uderzeń, chyba że działa w obronie koniecznej albo w celu odparcia zamachu na zdrowie i życie człowieka lub na mienie. Zamach na mienie w tym kontekście rozumiany jest jako zdarzenie nagłe, bezprawne i ukierunkowane na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Zamach ten może być wywołany jedynie przez człowieka i tylko wobec niego można ukierunkować działanie. Zamach może polegać na działaniu lub zaniechaniu. Obrona konieczna z kolei jest okolicznością wyłączającą bezprawność czynu. W przypadku obrony koniecznej nie ma znaczenia proporcja między dobrem poświęconym a ratowanym.

Stosowanie kajdanek

Kajdanki lub prowadnice można stosować wobec osób skazanych, tymczasowo aresztowanych lub zatrzymanych. Kajdanki stosuje się w celu udaremnienia ucieczki albo zapobieżenia czynnej napaści lub czynnemu oporowi. Kajdanki zakłada się na ręce trzymane z przodu, chyba że osoba wobec której ich użyto jest agresywna lub niebezpieczna. W takich przypadkach dopuszczalne jest ich założenie na ręce trzymane z tyłu.

Zobacz: Spadek jakości przeprowadzanych szkoleń w Policji

Nie stosuje się kajdanek wobec osób, które nie ukończyły 17 lat. Wyjątkiem jest założenie kajdanek nieletniemu powyżej 15 roku życia, który jest podejrzany o popełnienie przestępstwa przeciwko życiu lub zdrowiu.


Stosowanie kolczatki lub innych przeszkód

Kolczatkę drogową bądź inną przeszkodę służącą do zatrzymania pojazdu (może to być na przykład oznakowany radiowóz ustawiony w poprzek jezdni) może być zastosowana jedynie przez umundurowanego policjanta. Warunkiem poprzedzającym zastosowanie tego środka jest wezwanie umundurowanego policjanta do zatrzymania pojazdu. Takim wezwaniem może być sygnał świetlny bądź dźwiękowy nadany w sposób widoczny, zrozumiały i nie budzący wątpliwości u kierowcy. Ponadto w miejscu stosowania kolczatki należy wstrzymać ruch w odległości nie mniejszej niż 100 metrów w obie strony od miejsca jej ustawienia. Można odstąpić od wstrzymania ruchu, jeżeli droga została zablokowana przez oznakowany radiowóz. Sam fakt nie zastosowania się do określonych sygnałów świetlnych i podjęcie próby ucieczki powinien wzbudzić u policjanta uzasadnione przypuszczenie zaistnienia zachowania niezgodnego z prawem.

Kolczatki drogowej nie stosuje się ze względów bezpieczeństwa w stosunku do jednośladów.

Zastosowanie pałki służbowej

Pałka służbowa może być wykorzystana w celu odpierania czynnej napaści, pokonywania czynnego oporu oraz przeciwdziałaniu niszczenia mienia. W przypadku osób stawiających bierny opór można użyć pałki służbowej jedynie w przypadku, gdy uprzednio stosowane środki w postaci siły fizycznej okazały się nieskuteczne. Czynna napaść to zachowanie nacechowane agresją i zmierzające do wyrządzenia krzywdy. Jest to pojęcie szersze niż naruszenie nietykalności cielesnej. Z kolei czynny opór to zachowanie zmierzające do utrudnienia bądź uniemożliwienia wykonania prawnej czynności. Bierny opór to zachowanie nie posiadające cech agresji, jednak ukierunkowane na utrudnienie przeprowadzenia czynności. Zabronione jest zadawanie uderzeń i pchnięć pałką służbową w głowę, szyję, brzuch, nieumięśnione oraz szczególnie wrażliwe części ciała (za wyjątkiem odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie lub zdrowie własne lub innej osoby) oraz zadawanie uderzeń rękojeścią pałki służbowej. Na wymienione części ciała nie można również stosować blokad i dźwigni. Nie wolno używać pałki służbowej wobec osób, którym założono kajdanki, użyto prowadnicy, kaftana bezpieczeństwa lub innych środków do obezwładniania i konwojowania osób.

Postępowanie po użyciu środków przymusu bezpośredniego

Po osiągnięciu celu dla którego zastosowano środki przymusu bezpośredniego, jak wyżej wspomniałem, policjant odstępuje od ich stosowania. Jeżeli na skutek zastosowania środka przymusu nastąpiło zranienie osoby policjant powinien takiej osobie natychmiast udzielić pierwszej pomocy medycznej. Zawsze udzielana jest pomoc lekarska kobiecie ciężarnej wobec której użyto środków przymusu. W przypadku wystąpienia szkody na skutek użycia środka przymusu bezpośredniego lub śmierci człowieka, policjant po udzieleniu pierwszej pomocy lub podjęciu działań medycznych jest zobowiązany do zabezpieczenia miejsca zdarzenia, niedopuszczenia w to miejsce osób postronnych i powiadomienia o fakcie dyżurnego miejscowej komendy oraz swojego przełożonego. Policjant w takim przypadku powinien też, w miarę możliwości, ustalić dane świadków zdarzenia.

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Do 500 zł miesięcznie nie tylko dla osób starszych. Jakie kryteria i orzeczenia? [zmiany 2024 i 2025]

Świadczenie uzupełniające, często nazywane jest „500 plus dla seniora” lub „500 plus dla osób niepełnosprawnych”. Należy jednak pamiętać, iż przysługuje ono nie tylko osobom starszym. Ponadto o przyznaniu pomocy decyduje niezdolność do samodzielnej egzystencji.

MEN i MS: W szkołach zaświadczenia o niekaralności. Na odbiór dziecka. Na wycieczkę. Na basen. Na teatr. Dyrektorka przedszkola o nowych kłopotach

Dziennikarze PAP zwrócili się do MEN i Ministerstwa Sprawiedliwości z serią pytań dotyczących zaświadczeń, które w szkołach muszą przedstawiać rodzice opiekujący się dziećmi. Ich pytania dotyczyły zaświadczeń przedstawianych przez osoby odbierające dzieci ze szkoły (np. czy dziadkowie mogą?). I zaświadczeń rodziców opiekujących się dziećmi na wycieczce, na basenie, w teatrze   

Szykują się spore zmiany przepisów dla cudzoziemców w Polsce. Na lepsze? Od kiedy?

Jak co roku, po przerwie wakacyjnej, wypoczęci i naładowani wracamy do trybu pracy. Wyjątkiem nie są nasi ustawodawcy. Choć sporo tematów jest na porządku dziennym, dużo wymaga zmian i poprawy, w poniższym artykule omówimy planowane zmiany dotyczące cudzoziemców, ich pobytu i zatrudnienia w Polsce.

Aktywni rodzice w pracy. Na czym polega warunek łącznej aktywności zawodowej rodziców?

Świadczenie „aktywni rodzice w pracy” przysługuje w przypadku gdy oboje rodzice osiągają przychód, którego podstawa wymiaru składek wynosi co najmniej 100% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jest to tzw. warunek łączonego poziomu aktywności zawodowej.

REKLAMA

MRPiPS: Składki ZUS od umów zlecenia i o dzieło możliwe od 1 stycznia 2026 r. lub 1 stycznia 2027 r.

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotowuje się do wdrożenia oskładkowania umów zlecenia i umów o dzieło. Wiceminister Sebastian Gajewski poinformował, że decyzja w sprawie terminu wdrożenia reformy jeszcze nie zapadła. Na pewno nie nastąpi to od 1 stycznia 2025 r., może to być 1 stycznia 2026 r. czy 1 stycznia 2027 r.

Odwołanie od orzeczenia o niepełnosprawności. Jak napisać? [punkt 7, przykład, wzór]

Odwołanie jest ważnym pismem w procesie ubiegania się o orzeczenie o niepełnosprawności. Może ono dotyczyć różnych elementów orzeczenia, m.in. punktu 7. W jakim terminie wnosi się odwołanie i do jakiego organu? Oto najważniejsze informacje i przykładowy wzór pisma.

Pomoc rządu dla powodzian 2024: zasiłki, pieniądze na remont i odbudowę domów i budynków gospodarczych, pomoc rzeczowa i psychologiczna

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów informuje, że dla osób, które ucierpiały w wyniku powodzi lub podtopień w południowo-zachodniej Polsce w ostatnich dniach, są dostępne różne formy pomocy. Można otrzymać 10 tys. zł bezzwrotnego wsparcia na najpilniejsze potrzeby. Na remont lub odbudowę budynku gospodarczego można dostać do 100 tys. zł, a budynku mieszkalnego – do 200 tys. zł. Przewidziane jest dodatkowe wsparcie dla dzieci oraz osób z niepełnosprawnościami. O pomoc mogą starać się również rolnicy, przedsiębiorcy czy studenci.

Seniorzy mają prawo czuć się oszukani. Brak drugiej waloryzacji i obcięta 14. emerytura

Seniorzy czekali na na podwójną waloryzację emerytur i rent, ale się nie doczekali. Liczyli też na wyższe 14. emerytury, ale się zawiedli. Mogą więc czuć się oszukani, ponieważ wcześniejsze zapowiedzi wskazywały na to, że będzie inaczej.

REKLAMA

Urlopy i zasiłki dla rodziców

Urlopy i zasiłki dla rodziców. Jakie urlopy przysługują rodzicom? Na jakie zasiłki mogą liczyć? Ile dni przysługuje rodzicom na opiekę nad dzieckiem? Czy zwolnienie od pracy na opiekę nad dzieckiem przechodzi na kolejny rok?

Bezpłatna konsultacja i webinarium. Wsparcie we wdrożeniu ustawy o sygnalistach

Już 25 września 2024 roku wchodzą w życie przepisy ustawy o ochronie sygnalistów nakładające na pracodawców obowiązek opracowania wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych. Jesteś gotowy na te zmiany? A może masz pytania dotyczące ustawy o sygnalistach? Zadbaj o zgodność z przepisami i skorzystaj z bezpłatnego wsparcia.

REKLAMA