REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozwieść się z zaginionym małżonkiem?

 Michał Połaniecki
Prawnik, ekspert w dziedzinie prawa cywilnego, rodzinnego i handlowego.
Z roku na rok ginie bez wieści coraz więcej osób. Zaginięcie człowieka z jego dotychczasowego środowiska pociąga za sobą szereg konsekwencji, również natury prawnej, wywołując jednocześnie pewien stan niepewności, co do tego, czy osoba zaginiona pozostaje nadal przy życiu.
Z roku na rok ginie bez wieści coraz więcej osób. Zaginięcie człowieka z jego dotychczasowego środowiska pociąga za sobą szereg konsekwencji, również natury prawnej, wywołując jednocześnie pewien stan niepewności, co do tego, czy osoba zaginiona pozostaje nadal przy życiu.

REKLAMA

REKLAMA

Oprócz ogromnej tragedii zaginięcie małżonka tworzy liczne problemy prawne. Jednym z nich jest zawarcie ponownie małżeństwa przez współmałżonka osoby zaginionej. Jak tego dokonać?

REKLAMA

Z roku na rok ginie bez wieści coraz więcej osób. Zaginięcie człowieka z jego dotychczasowego środowiska pociąga za sobą szereg konsekwencji, również natury prawnej, wywołując jednocześnie pewien stan niepewności, co do tego, czy osoba zaginiona pozostaje nadal przy życiu.

REKLAMA

Stan ten powoduje między innymi niekorzystne skutki na gruncie zawiązanego przez osobę zaginioną małżeństwa. Drugi małżonek ma wówczas znacznie utrudnione podejmowanie wszelkich decyzji, szczególnie tych do których wymagana jest zgoda obojga małżonków. Mimo tak długiego okresu nieobecności zaginionego małżonka, drugi z małżonków nie ma także prawnej możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego i ułożenia sobie życia na nowo. Na szczęście problem ten znalazł swoje rozwiązanie w świetle obowiązujących przepisów, które dopuszczają ustanie małżeństwa na skutek uznania za zmarłą osoby zaginionej. Praktyka pokazuje, że problem ten jak by się mogło wydawać marginalny, ma niezwykłe znaczenie w obecnych czasach.

Uznanie za zmarłego

REKLAMA

Podstawową kwestią mającą istotne znaczenie do przedstawienia zagadnienia dotyczącego ustania małżeństwa na skutek uznania za zmarłego jest wyjaśnienia samej instytucji uznania za zmarłego. Nie zawsze mamy bowiem możliwość stwierdzenia w 100% zgonu konkretnej osoby a czasami jest to nawet niemożliwe w drodze zeznań świadków. Instytucja uznania za zmarłego ma zatem na celu umożliwienie sądowego uznania, że osoba o której zaginął słuch i o której nie ma żadnych wiadomości przez określony czas, w rzeczywistości zmarła.

Termin jaki musi minął od zaginięcia takiej osoby jest uzależniony od zdarzenia, które to zaginięcie spowodowało. W większości przypadków, jeżeli zaginięcie nie zostało spowodowane żadnymi okolicznościami zwiększającymi prawdopodobieństwo śmierci, termin ten wynosi 10 lat. Liczy się go od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym według istniejących wiadomości zaginiony jeszcze żył. Jeżeli natomiast zaginięcie zostało spowodowane przez takie okoliczności jak:

  • katastrofa statku, okrętu,
  • lawina śnieżna,
  • działania wojenne,

termin ten ulega odpowiedniemu skróceniu

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W celu ustania, że osoba zaginiona zmarła, należy przeprowadzić odpowiednie postępowanie w trybie nieprocesowym. Sąd w orzeczeniu uzna osobę zaginioną za zmarłą i jednocześnie stwierdzi najbardziej prawdopodobną chwilę jej śmierci.

Zobacz: Darmowa porada prawna

Ustanie małżeństwa

W oparciu o podstawowe zasady, na których opiera się Kodeks rodzinny i opiekuńczy, małżeństwo jest trwałym, i w zasadzie dozgonnym, związkiem dwojga osób. Oznacza to, że śmierć jednego z małżonków jest naturalną przyczyną ustania małżeństwa. Małżonkowie sami decydują bowiem o zawarciu małżeństwa, natomiast nie korzystają z takiej swobody, gdy chodzi o likwidację węzła małżeńskiego. Wpływ współmałżonków na ustanie małżeństwa wyraża się tylko w tym, że w sytuacjach określonych w ustawie mogą oni wystąpić z odpowiednim żądaniem do sądu (pozew o rozwód), ale zamierzony skutek osiągną tylko o tyle, o ile spełnione są ustawowe przesłanki zakończenia małżeństwa.

W razie uznania jednego z małżonków za zmarłego domniemywa się, że małżeństwo ustało z chwilą, która w orzeczeniu o uznanie za zmarłego została oznaczona jako chwila jego śmierci. A zatem z domniemania śmierci, wynika domniemanie ustania związku małżeńskiego osoby uznanej za zmarłą z chwilą śmierci oznaczoną w postanowieniu o uznaniu za zmarłego.

Jednakże orzeczenie to samo przez się nie przekreśla bytu prawnego związku małżeńskiego zaginionego. Wywołuje ono bowiem wszystkie skutki prawne śmierci z wyjątkiem rozwiązania małżeństwa osoby uznanej za zmarłą z pozostałym przy życiu małżonkiem. Uzasadnione jest to faktem, że uznanie jednego z małżonków za zmarłego nie powoduje samo przez się ustania małżeństwa, a stwarza jedynie domniemanie jego ustania.

Pierwsze małżeństwo nie rozwiązuje się zatem przez uznanie współmałżonka zaginionego za zmarłego. Skutek ten zostaje osiągnięty dopiero z chwilą zawarcia kolejnego związku małżeńskiego. W tej sytuacji to właśnie od małżonka zależy, czy chce pierwszy związek rozwiązać – zawierając drugie małżeństwo, czy nie zawierając kolejnego małżeństwa utrzyma dotychczasowe. Z tego względu, broniąc trwałości związku małżeńskiego, prawo wybrało obronę drugiego małżeństwa

Skutek domniemania wyraża się w zniesieniu względem małżonka, który nie został uznany za zmarłego, zakazu, zgodnie z którym, nie może zawrzeć małżeństwa, kto już pozostaje w związku małżeńskim. Zawarcie kolejnego związku małżeńskiego, pozostając jednocześnie w innym małżeństwie, jest przestępstwem określonym Kodeksie karnym.

Zobacz: Jak przebiega sprawa rozwodowa w sądzie?

Dalsze losy dotychczasowego małżeństwa

Kwestia dalszego losu dotychczasowego związku małżeńskiego, jak również nowego, zawartego przez współmałżonka osoby uznanej za zmarłą, została uregulowana w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Jeżeli po uznaniu jednego z małżonków za zmarłego drugi małżonek zawarł nowy związek małżeński, związek ten nie może być unieważniony z tego powodu, że małżonek uznany za zmarłego żyje albo że jego śmierć nastąpiła w innej chwili aniżeli chwila oznaczona w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego. Nie stosuje się tej regulacji, jeżeli w chwili zawarcia nowego związku małżeńskiego strony wiedziały, że małżonek uznany za zmarłego pozostaje przy życiu

W dobrej wierze będzie małżonek, który w chwili zawierania małżeństwa nie wiedział o tym, że uznany za zmarłego małżonek żyje i przy zachowaniu należytej staranności nie mógł się o tym fakcie dowiedzieć. Za będącego w dobrej wierze będzie również małżonek, który o wspomnianym fakcie nie wiedział, mimo że z łatwością mógł się o nim dowiedzieć.

Działanie w złej wierzy prowadzi do wprowadzenia sądu bądź Urzędu Stanu Cywilnego wbłąd, dlatego ani akt stanu cywilnego, ani postanowienie sądu, które mają za sobą tylko domniemanie zgodności ze stanem faktycznym, nie chronią tego, kto wie o ich niezgodności.

Zobacz serwis: Pozew rozwodowy

Reasumując, egzystencja dwóch związków małżeńskich, a w pewnych sytuacjach nawet trzech, zależy od zaistnienia przesłanki dobrej woli po stronie choćby jednej z przystępujących do małżeństwa osób, zawieranego przez małżonka osoby uznanej za zmarłą z osobą trzecią.

Michał Połaniecki m.polaniecki@omega-kancelaria.pl

Podstawa prawna

- art. 29- 31 Kodeks Cywilny

- art. 526- 534 Kodeks Postępowania Cywilnego

- art. 55 Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy

- art. 206 Kodeks Karny

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

REKLAMA

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? MEN stawia sprawę jasno

Rewolucja w szkołach! Czy biologia, chemia i geografia znikną ze szkół podstawowych? Ministerstwo Edukacji Narodowej stawia sprawę jasno. Założenia dotyczące profilu absolwenta przedszkola i szkoły podstawowej są już przygotowane.

Lex Kamilek: Niespójne przepisy powodują problemy organizacyjne w szkołach. Środowisko pedagogiczne skupia się na biurokracji

Ustawa Kamilka, lub inaczej lex Kamilek, wywołała pewne zamieszanie w kręgach m.in. nauczycieli i dyrektorów szkół. Ich wątpliwości budzi m. in. przepis o konieczności przedstawienia zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego. Ten fragment ustawy pozostawia szerokie pole do interpretacji.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r.

Wcześniejsze emerytury dla tych pracowników w 2025 r. Kto może liczyć na wcześniejszą emeryturę w 2025 r.? Czy pracownik musi osiągnąć powszechny wiek emerytalny, by uzyskać prawo do emerytury? Co z emeryturami stażowymi?

Zmiany w wypłatach emerytur. Niektórzy szybciej dostaną pieniądze. Może się zmienić sposób wypłaty. Sprawdź zasady.

Zmiany w procesie wypłat emerytur. Wiele osób szybciej dostanie pieniądze. Może się też zmienić sposób wypłaty. Wcześniejsza wypłata i specjalne punkty poboru świadczeń – sprawdź, czy to dotyczy również ciebie.

REKLAMA

Większość Polaków nie liczy na godne życie z emerytury. Przygnębiające wyniki badania

W argumenty o odkładaniu na godną, państwową emeryturę nie wierzy blisko 3/4 Polaków. Ich zdaniem waloryzacja emerytur nigdy nie dogoni wzrostu realnych cen. Polacy nie wierzą też w argumenty rządu za wprowadzeniem pełnego ozusowania umów o dzieło i zleceń.

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Sprawdź, jakie rozwiązania są dopuszczalne

Rząd jednak wprowadzi zakaz podwyższania cen? Od kiedy, czy dla wszystkich i na jak długo? Na terenach poszkodowanych przez powódź trwają spekulacje cen. Rząd apeluje do przedsiębiorców i zapowiada konsekwencje.

REKLAMA