Jakie przepisy regulują prawo do grobu?

Prawo do grobu uregulowane jest ustawowo…

Przepisami regulującymi kwestie pochówku jest ustawa o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Dz. U. z 1959 Nr 11 Poz. 62) . Ustawa jednak reguluje głównie kwestie związane z zakładaniem, utrzymaniem, i zamykaniem cmentarzy (zarówno komunalnych jak i wyznaniowych) oraz techniczne kwestie związane z pochówkiem osób zmarłych. Dalsze regulacje umiejscowione są również w rozporządzeniach.

…ale nie do końca

Wiele kwestii związanych z prawem do grobu jest nieustalonych- prawo to rozpatruje się w ramach zobowiązania (umowy) prawa cywilnego – bez sztywnych norm, różnych także w zależności od tego kiedy dana umowa była zawierana (czy np. przed wejściem w życie omawianych przepisów). Dużo szczegółów pozostawionych jest również w regulaminach konkretnych cmentarzy.

Zobacz również serwis: Umowy

Prawo do grobu

Prawo do grobu posiada de facto osoba, która podpisała z zarządcą cmentarza umowę o „rezerwację” kwatery. Ona w pierwszej kolejności decyduje o tym, kto może być pochowany w danym grobie. Problem pojawia się po śmierci tej osoby. Otóż uprawnienie, o którym piszemy nie ma charakteru majątkowego, tylko osobisty (o czym świadczy głównie orzecznictwo Sądu Najwyższego – np. SN I CR 25/79, nie podlega więc ogólnym zasadom dziedziczenia. Prawo do pochowania osoby przysługuje w zastępstwie, najbliższym krewnym tej osoby, zgodnie z ustawą o cmentarzach są to:

1. pozostały małżonek(ka),
2. krewni zstępni,
3. krewni wstępni,
4. krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa,
5. powinowaci w linii prostej do 1 stopnia.

Każde z nich może generalnie dysponować grobem i decydować, kto ma być tam pochowany (i samemu być tam pochowanym)- w przypadku konfliktu, mogą skierować sprawę do sądu cywilnego.

Zobacz również: Jak zachować się na cmentarzu?

Grób nie jest wieczny

Wg przepisów grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem 20 lat. Jednak jeśli po upływie 20 lat opiekun grobu uiści opłatę, przewidzianą za utrzymanie miejsca na cmentarzu (tzw. pokładne) zarządca cmentarza nie może ponownie wykorzystać takiego grobu. 

Przykładowo Cmentarz Parafialny w Gorzkowie (lubelskie) po 20 latach pobiera opłatę 100 zł na kolejne 20 lat korzystania z grobu. W przypadku nie uiszczenia opłaty, po upływie okresu ochronnego, grób może zostać użyty do ponownego pochówku, z tym że szczątki poprzednio pochowanych zwłok lub resztki trumny muszą być pochowane w miejscu wyznaczonym na tym samym cmentarzu.