Małżonkowie budują wspólny dom na działce żony lub męża

Niejednokrotnie małżonkowie budują wspólny dom na działce żony lub męża, która stanowi wyłączną własność jednego z małżonków, czyli wchodzi do jego majątku osobistego. Do czynienia z takim stanem mamy nie tylko wtedy, gdy nieruchomość została nabyta przez małżonka jeszcze przed ślubem, ale również gdy działka została nabyta w drodze darowizny lub spadkobrania w trakcie trwania małżeństwa. Wynika to z przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, a mianowicie z art. 33 pkt 2, zgodnie z którym do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Oznacza to, że w przypadku, gdy z treści umowy darowizny lub testamentu nie wynika, by wolą darczyńcy lub spadkodawcy było wejście nieruchomości do majątku wspólnego małżonków to nabyta w taki sposób nieruchomość będzie stanowiła wyłączną własność jednego z nich.

Polecamy: Alimenty. Jak szybko dostać pieniądze na dziecko

Wspólny dom, a własność jednak jednego z małżonków

Budowanie domu na nieruchomości, stanowiącej wyłączną własność jednego z małżonków powoduje, że również ten dom będzie stanowił własność tego małżonka. Właściciel gruntu jest bowiem również właścicielem wybudowanych na nim budynków, zgodnie z rzymską zasadą superficies solo cedit („to co jest na powierzchni przypada gruntowi”). I bez znaczenia dla prawa własności pozostaje to czy dom na działce małżonka został wybudowany wspólnymi siłami obu małżonków i za wspólne środki.

Rozliczenie nakładów na budowę domu

Brak prawa własności do domu wybudowanego na działce żony lub męża staje się problematyczny, gdy pomiędzy małżonkami dochodzi do rozwodu. Wówczas ten małżonek, który nie jest właścicielem nieruchomości chce rozliczenia środków, poniesionych przez niego na budowę rodzinnego domu. Oczywiście ma on ku temu podstawę prawną. Zgodnie bowiem z art. 45 §. 1 kro, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Z kolei zgodnie z § 2 zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny. Zasadniczo więc drogą przeprowadzenia rozliczeń między małżonkami jest sprawa o podział majątku wspólnego, jednakże w sytuacji, gdy byli małżonkowie nie posiadają majątku wspólnego, właściwym do dokonania rozliczeń będzie tryb procesowy (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 stycznia 2000 roku, sygn.. akt I CKN 367/98, publ. LEX). Dla określenia wartości nakładów i wydatków decydujące znaczenie ma ich wartość z chwili orzekania o podziale majątku lub wcześniejszym zwrocie.