Dokumenty urzędowe a prawa autorskie

Definicja dokumentu oraz materiału urzędowego

Analizując pojęcie dokumentu urzędowego można odnieść się do wielu różnych przepisów, które w sposób dość szczegółowy wyjaśniają nam tę kwestię.

W wyroku z dnia 20 grudnia 2010 roku, sygn. II SAB/Łd 53/10, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wskazał, iż definicja dokumentu urzędowego została uregulowana w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej. Artykuł ten stanowi, że dokumentem urzędowym „jest treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy.”

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 10 grudnia 1997 roku, III SA 889/96, stwierdził, iż pojęcie "dokumentu urzędowego" należy interpretować w świetle przepisów art. 244 par. 1 i 2 Kpc oraz art. 76 par. 1 i 2 Kpa, ponieważ definicje zawarte w obu kodeksach są tożsame co do ich treści.

Art.. 244 § 1  Kodeksu postępowania cywilnego wskazuje, iż „dokumenty urzędowe, sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej i inne organy państwowe w zakresie ich działania, stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone”. Podobne rozstrzygnięcie zawarte jest w art. 76 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego.

Zobacz również: Co może być dowodem w postępowaniu administracyjnym?

Niestety więcej wątpliwości pojawia się w przypadku materiału urzędowego, który obok urzędowych dokumentów, znaków i symboli również nie stanowi przedmiotu prawa autorskiego. W tym przypadku warto zwrócić uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2001r.( sygn. akt IV CKN 458/00), według którego materiałem urzędowym jest to co pochodzi od urzędu lub innej instytucji państwowej, dotyczy sprawy urzędowej, bądź powstało w rezultacie zastosowania procedury urzędowej. Nieco innej interpretacji dostarcza nam wyrok z dnia 19 lutego 1997 r. (sygn. I SA/Kr 1062/96) w którym przyjęto, że użyta w art. 4 pkt. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych formuła „materiały urzędowe”, odznacza się stosunkowo dużą pojemnością, ponieważ jest zdolna pomieścić wszystko co nie będąc dokumentem jest urzędowe. Cechę tę materiał może zyskać jedynie gdy pochodzi od urzędu, dotyczy sprawy urzędowej, bądź powstał w rezultacie procedury urzędowej.

Przykładami materiałów urzędowych mogą być:

• opinie i raporty biegłych rewidentów powstające w rezultacie swoistej procedury urzędowej;
• szkice;
• mapy;
• specjalistyczne opracowania;
• formularze;
• pytania egzaminacyjne.

Dokumenty i materiały urzędowe a informacja publiczna

Do kwestii czy można domagać się udostępniania materiałów urzędowych w trybie dostępu do informacji publicznej, odniósł się Najwyższy Sąd Administracyjny w Postanowieniu z dnia 21 grudnia 2010 r. (sygn. I OSK 1975/10). NSA podziela pogląd w którym odróżniono dokument urzędowy od materiału urzędowego, ponieważ jeżeli chodzi o dokument urzędowy, to stanowi on informację publiczną, a materiał urzędowy nie może korzystać z tego przymiotu, gdyż brak mu cechy oficjalności.

Opierając się na ustawie a dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, należy stwierdzić, że dokumenty urzędowe bez wątpienia stanowią informację publiczną, gdyż informacją taką jest każda informacja o sprawach publicznych.

NSA rozpatrując skargę kasacyjną stwierdził, iż informacją publiczną są nie tylko dokumenty bezpośrednio redagowane i wytworzone przez organ administracji publicznej, ale taki charakter mają również dokumenty, które organ wykorzystuje do zrealizowania powierzonych prawem zadań, nawet wtedy gdy prawa autorskie należą do innego podmiotu.

Prawo autorskie nie chroni dokumentów urzędowych, materiałów, znaków i symboli, a więc wydawać by się mogło, że można z nich korzystać bez ograniczeń. Trzeba jednak pamiętać, że opracowania dokumentów czy materiałów urzędowych, noszą znamiona utworu w rozumieniu przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, a co za tym idzie będą podlegały rygorom praw autorskich. Ponadto jak wynika z art. 3 owej ustawy, ochroną autorską będą objęte również zbiory treści, nawet jeżeli zawierają niechronione materiały, pod warunkiem jednak, że będą miały twórczy charakter.

W wyroku z 25 października 1972 r. (II PR 318/72) Sąd Najwyższy stwierdził, że nie jest objęty ochroną prawa autorskiego plan architektoniczny osiedla mieszkaniowego, ponieważ nawet twórczy wkład członka zespołu w opracowanie szczegółowego planu zagospodarowania miasta nie korzysta z ochrony przewidzianej w prawie autorskim, gdyż wkład ten w ostatecznej wersji planu traci cechy indywidualnego i samoistnego utworu, na skutek zatwierdzenia go przez władze administracyjne.
Jak wskazał SN „wprawdzie prawo autorskie zapewnia ochronę osobistych praw autorskich także twórcy projektu, planu lub rysunku technicznego albo architektonicznego, jednak ochrona ta nie rozciąga się na szczegółowe projekty zagospodarowania przestrzennego kraju”.

Polecamy serwis: Prawo autorskie