REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Umowy cywilnoprawne - jaki zakres kontroli PIP?

REKLAMA

Kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają umowy cywilnoprawne (zwłaszcza umowy zlecenia i o dzieło). Inspektor pracy może sprawdzić, czy łączący strony stosunek prawny, wbrew zawartej umowie, nie nosi cech stosunku pracy.
Zatrudnienie w warunkach określonych w Kodeksie pracy dla umowy o pracę jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy. Zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków właściwych dla stosunku pracy jest niedopuszczalne i może zostać zakwestionowane przez inspektora pracy w trakcie kontroli. t
Warunki uznania umowy za umowę o pracę
Inspektorzy pracy sprawdzają umowy cywilnoprawne analizując, czy osoba świadcząca pracę na podstawie takiej umowy zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz zatrudniającego podmiotu i pod jego kierownictwem oraz w wyznaczonym przez niego miejscu i czasie, a także czy w zamian za świadczenie pracy podmiot zatrudniający zobowiązuje się do zatrudniania danej osoby za wynagrodzeniem. Jeżeli powyższe warunki zostały spełnione, strony łączy faktycznie stosunek pracy, mimo że umowa między nimi została nazwana inaczej.
Dopuszczalność zawarcia umowy cywilnoprawnej
Zatrudniając osobę na podstawie umowy zlecenia warto sobie zadać przede wszystkim następujące pytania:
• czy zleceniobiorca (będący osobą fizyczną) jest zobowiązany wykonywać pracę osobiście (nie może samodzielnie powierzyć wykonywania zadań innej osobie),
• czy zleceniobiorca jest zobowiązany przychodzić do zakładu pracy (innego miejsca) w wyznaczonych godzinach, czy musi podpisywać listę obecności,
• czy zleceniobiorca jest zobowiązany na bieżąco wykonywać czynności określane przez zleceniodawcę,
• czy sposób realizacji zadań został przez zleceniodawcę ściśle określony.
Jeżeli odpowiedź na powyższe pytania jest pozytywna, występuje duże prawdopodobieństwo, że zarówno inspektor pracy, jak i sąd pracy uznają, że umowa cywilnoprawna ma charakter jedynie pozorny, a w istocie doszło do nawiązania stosunku pracy.
Przykład
W sklepie „Metalex” rozwiązano umowy o pracę z osobami zatrudnionymi na stanowisku sprzedawcy i zawarto z nimi umowy zlecenia na „sprzedaż towarów metalowych”. W trakcie kontroli inspektor pracy stwierdził, że zleceniobiorcy są zobowiązani przychodzić do sklepu zgodnie z grafikiem opracowywanym przez właściciela. Każdy z nich jest zobowiązany podpisywać listę obecności. W umowie zobowiązali się do „osobistego wykonywania zadań i niewpuszczania na zaplecze sklepu osób postronnych”. Właściciel sklepu w ciągu dnia zwykle powierzał wybranym przez siebie zleceniobiorcom takie zadania, jak np. sprzątanie, układanie towarów na półkach, przyjmowanie towaru. W wyniku kontroli inspektor pracy uznał, że umowy zlecenia mają charakter pozorny, a w istocie doszło do nawiązania stosunku pracy. Dlatego skierował do sądu pracy pozew o ustalenie istnienia stosunku pracy. Ponadto pracodawca został ukarany.


 

REKLAMA

Podobne pytania, jak zaproponowane wyżej w stosunku do umowy zlecenia, warto zadać sobie zawierając umowę o dzieło. O ile jednak umowa zlecenia zobowiązuje do starannego działania i wystarczy w niej określić rodzaj wykonywanych czynności (np. reprezentowanie firmy przed określonymi urzędami), o tyle w umowie o dzieło określony musi być końcowy i sprawdzalny, oczekiwany przez zamawiającego rezultat (np. wykonanie mebli do biura, dokonanie remontu szatni itp.). Decyzja o sposobie wykonania dzieła powinna być pozostawiona przyjmującemu zamówienie – byleby dzieło miało cechy określone w umowie. Przyjmujący zamówienie nie może być związany poleceniami zamawiającego, gdyż nie istnieje między nimi stosunek podporządkowania – w odróżnieniu umowy o pracę.
Umowy cywilnoprawne z własnymi pracownikami
Zdarza się, że pracodawcy zawierają ze swoimi pracownikami dodatkowe umowy cywilnoprawne (oprócz umowy o pracę) na wykonywanie prac tego samego rodzaju, jakie wykonywane są w ramach stosunku pracy. Ma to na celu m.in. uniknięcie wypłacania pracownikom dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Działania takie są jednak niedopuszczalne i mogą być przyczyną ukarania pracodawcy podczas kontroli PIP.
W razie wątpliwości
Zdarzają się przypadki, że umowa wykazuje wspólne cechy dla umowy o pracę i umowy prawa cywilnego z jednakowym ich nasileniem. O jej rodzaju decyduje wtedy zgodny zamiar stron i cel umowy.


 

Przykład
W trakcie kontroli inspektor pracy stwierdził, że w przedsiębiorstwie „Digit” zatrudniono na podstawie umowy zlecenia Jana K. jako przedstawiciela handlowego. W zasadzie był o­n zobowiązany do osobistego świadczenia pracy, ale niekiedy zdarzało się, że towar rozwoził do sklepów jego syn – przeciw czemu zleceniodawca nie oponował. Jan K. nie miał ściśle wyznaczonych godzin pracy, ale był zobowiązany codziennie odwiedzać wyznaczone sklepy. W firmie obowiązywała procedura dotycząca postępowania z klientem, do której przestrzegania był zobowiązany Jan K. Wysokość jego wynagrodzenia ustalano na podstawie wyników sprzedaży. Przesłuchany przez inspektora Jan K. oświadczył, że nie jest zainteresowany umową o pracę, gdyż dodatkowo prowadzi mały zakład ślusarski i forma umowy zlecenia jest dla niego dogodna. W rezultacie kontroli inspektor pracy nie dopatrzył się nieprawidłowości w zakresie zawartej z Janem K. umowy.
Gdy umowę zawarto nieprawidłowo
Jeżeli w trakcie kontroli inspektor pracy ustali, że w danym przedsiębiorstwie (instytucji) zawierane są umowy cywilnoprawne, chociaż faktycznie należałoby zastosować umowy o pracę, może użyć różnego rodzaju środków prawnych.


 

Ważne
Inspektor nie wydaje orzeczenia o stwierdzeniu istnienia stosunku pracy, gdyż jego wydanie należy do kompetencji sądu pracy.
Zwykle w rezultacie stwierdzenia nieprawidłowości inspektor pracy kieruje do kontrolowanego podmiotu wystąpienie, w którym wskazuje na konieczność zastąpienia umów cywilnoprawnych umowami o pracę. Wystąpienie nie jest decyzją administracyjną, dlatego nie podlega przymusowemu wykonaniu w formie egzekucji administracyjnej. Pracodawca jest jednak zobowiązany w terminie wskazanym w wystąpieniu poinformować inspektora pracy o terminie i sposobie wykonania ujętych w nim wniosków.


 

Zagrożenie
Zawieranie umów cywilnoprawnych w warunkach, w których powinna być zawarta umowa o pracę, jest wykroczeniem.
Inspektor pracy może z tego tytułu ukarać pracodawcę mandatem karnym (do wysokości 1000 zł) lub skierować wniosek o ukaranie do sądu grodzkiego.
Rezultatem kontroli inspektora pracy może być także skierowanie przez niego i do sądu pracy powództwa przeciwko pracodawcy na rzecz pracownika o ustalenie istnienia stosunku pracy. W takim przypadku inspektor występuje w postępowaniu przed sądem pracy po stronie pracownika – reprezentując jego interesy. W praktyce inspektorzy z uprawnienia do wniesienia powództwa korzystają dość rzadko i ma to miejsce w przypadku stwierdzenia szczególnie rażących naruszeń. W razie potrzeby inspektorzy pracy informują jednak pracowników o zasadach sporządzania i kierowania powództwa przeciwko pracodawcy.
Dokumenty podlegające kontroli
Prowadząc kontrolę w zakresie zatrudniania osób na podstawie umów cywilnoprawnych inspektor pracy może zażądać od pracodawcy okazania wszystkich niezbędnych dokumentów dotyczących danej osoby. W szczególności będzie to zawarta z pracownikiem na piśmie umowa. Ponadto sprawdzeniu mogą podlegać takie dokumenty, jak np. różnego rodzaju regulaminy stosowane w zakładzie, zakresy czynności, dokumenty dotyczące czasu pracy (grafiki, karty wejść i wyjść itd.). Inspektor może również przesłuchać zarówno osobę zatrudniającą, jak i osoby zatrudniane.


 

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Podstawa prawna:
• art. 22 i art. 281 pkt 1 Kodeksu pracy,
• art. 631 i art. 462 Kodeksu postępowania cywilnego,
• art. 627–646 oraz art. 734–751 Kodeksu cywilnego.
• art. 8 ust. 1 pkt 11a, art. 9 pkt 5, art. 21 pkt 2 i art. 21d ustawy z 6 marca 1981 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (DzU z 2001 r. nr 124, poz. 1362 ze zm.)
• art. 17 § 2, art. 95 § 3, art. 96 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.


 

Rafał Janicki




 

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne
Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
735 tys. bezpłatnych laptopów lub tabletów dla uczniów w roku 2025. Na jakich zasadach zostaną rozdysponowane?

Nowe laptopy lub tablety dla uczniów, to jeden z punktów „Polityki Cyfrowej Transformacji Edukacji” – strategicznego dokumentu, który wyznacza ramy polityki państwa i działań dla dalszego rozwoju edukacji cyfrowej w Polsce. Kiedy i na jakich zasadach laptopy mają trafić do uczniów?  

Cyfrowa rewolucja w edukacji: To już koniec papierowych podręczników i zbyt ciężkich tornistrów. Wszystkie podręczniki szkolne w wersji cyfrowej

Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, która ma uzależnić dopuszczenie podręcznika do użytku szkolnego, od tego czy będzie on posiadał swój odpowiednik cyfrowy i to niezależnie od daty, w której to dopuszczenie do użytku nastąpiło. Cyfryzacja ma zatem objąć wszystkie podręczniki szkolne, tym samym – istotnie odciążając tornistry uczniów. Pozostaje jednak pytanie – czy podręczniki te będą dostosowane również do potrzeb uczniów z niepełnosprawnościami? 

Sąd Apelacyjny: Rolnik musi zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom za smród z chlewni. Minister rolnictwa: to podważa sens rolnictwa, konieczne nowe przepisy

Rolnik, hodowca trzody chlewnej z Grodziska k. Łodzi ma zapłacić ok. 120 tys. zł sąsiadom, którzy przed sądem poskarżyli się na przykre zapachy docierające do ich posesji z jego chlewni. Taki wyrok wydał we wrześniu br. Sąd Apelacyjny w Łodzi, o czym pierwszy poinformował portal farmer.pl. Wieś jest miejscem produkcji rolnej i rolnik, który hoduje zwierzęta, nie może płacić odszkodowania za nieprzyjemne zapachy - ocenił minister rolnictwa Czesław Siekierski komentując ten wyrok. Zapowiedział przygotowanie przepisów prawnych "na szczeblu krajowym", które zapobiegną takim sytuacjom w przyszłości.

Sejm: Bez wniosku osoby niepełnosprawnej. Od 30 września tylko z zaświadczeniem. Zasiłek pielęgnacyjny (215,84 zł) [Przedłużanie orzeczeń o niepełnosprawności]

Posłowie koalicji rządowej złożyli projekt nowelizacji przepisów o przedłużaniu ważności orzeczeń o niepełnosprawności. Głównym celem nowelizacji jest umożliwienie osobom niepełnosprawnym w wieku do 16-lat przedłużenie ważności orzeczeń. Ale równie ważna jest nowa zasada, że osoba niepełnosprawna starając się o przedłużenie prawa do np. zasiłku pielęgnacyjnego nie musi składać żadnego wniosku. Sprawa jest wszczynana z urzędu na podstawie zaświadczenia przedstawionego przez osobę niepełnosprawną.

REKLAMA

Wynagrodzenie chorobowe a zasiłek chorobowy 2024 - różnice: wysokość, terminy, składki, podatek, podstawa wymiaru

Wynagrodzenie chorobowe jak i zasiłek chorobowy to świadczenia pieniężne, które przysługują ubezpieczonemu za czas niezdolności do pracy spowodowanych:
- chorobą, 
- odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, 
- wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 
- chorobą przypadającą w czasie ciąży,
- poddaniem się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek, narządów oraz poddaniem się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów.

Świadczenia te różnią się przede wszystkim okresem niezdolności do pracy ale również stroną je finansującą oraz oskładkowaniem i opodatkowaniem danego świadczenia.

Czy oskładkowanie umów cywilnoprawnych da wyższe emerytury w przyszłości? Polacy w to nie wierzą, chcą renegocjacji KPO

Aż 71,5% Polaków nie wierzy, że przyszła państwowa emerytura pozwoli im na godne życie, wynika z najnowszych badań dla Useme.com. Za to coraz więcej rodaków zaczyna oszczędzać na emeryturę poza systemem ZUS. Co więcej, Polacy oczekują od rządu renegocjacji z Komisją Europejską kamienia milowego KPO dot. oskładkowania umów cywilnoprawnych.

12 rat dla powodzian. Rząd pomoże spłacić kredyt hipoteczny, ale szykuje też ulgi dla powodzian w spłatach innych zobowiązań

Rząd zapowiedział możliwości wsparcia dla kredytobiorców poszkodowanych w wyniku powodzi. Rozwiązanie zakłada, że Fundusz Wsparcia Kredytobiorców spłaci 12 rat kredytu hipotecznego dla powodzian. Rząd pracuje też nad wprowadzeniem ulg dla powodzian w spłatach także innych zobowiązań – nie tylko tych hipotecznych.

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, który rodzic może dostać te pieniądze. Sprawdź zasady

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko. Do 60 dni w roku. ZUS przypomina, że każdy może dostać te pieniądze. Jest to informacja szczególnie istotna dla osób z terenów dotkniętych powodzią, na których zajęcia w przedszkolach i szkołach zostały zawieszone.

REKLAMA

ZUS: Świadczenia na zalanych terenach wypłacane są na bieżąco

Rzecznik Prasowy ZUS Paweł Żebrowski poinformował, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych na bieżąco wypłaca świadczenia na terenach dotkniętych powodzią, w tym 14 emerytury. Obecnie około 85 proc. emerytów w ZUS otrzymuje emeryturę bezpośrednio na rachunek bankowy

MON: Ubrać szpiega - kwoty na zakup cywilnego ubrania przez funkcjonariuszy Służby Wywiadu Wojskowego

Zmieni się wysokość równoważnika pieniężnego i kwota na zakup ubrania typu cywilnego w zamian za umundurowanie przyznawanego funkcjonariuszom Służby Wywiadu Wojskowego. W Ministerstwie Obrony Narodowej trwają prace nad nowelizacją przepisów.

REKLAMA