Jakimi karami można ukarać pracownika?

Pracodawca może nałożyć na pracownika karę porządkową, jeśli nie przestrzega on porządku i organizacji pracy w firmie.

Zgodnie z kodeksem pracy pracodawca może nałożyć na pracownika następujące kary:

• upomnienia,
• nagany lub
• karę pieniężną.

Jest to katalog zamknięty i pracodawca nie może stosować kar innych niż wymienione powyżej.

Pracodawca może stosować wobec pracownika tylko kary porządkowe wymienione w kodeksie pracy. Jeśli nałoży inną karę, popełnia wykroczenie i może zapłacić grzywnę.

Pracodawca nie ma obowiązku stosowania stopniowania kar porządkowych. Co oznacza, że na pracownika, który wcześniej nie był karany, może zostać nałożona od razu nagana albo kara pieniężna.

Zobacz: Umowa o pracę na czas zastępstwa nieobecnego pracownika

Pracodawca może ukarać pracownika tylko jedną z wymienionych kar

Ukaranie pracownika jest uzasadnione tylko wtedy, gdy jegodziałanie jest:

• bezprawne,
• zawinione.

Naruszenie może polegać na działaniu oraz na zaniechaniu.

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Pracodawca może jednak odstąpić od nałożenia kary, jest to jego prawo, a nie obowiązek

Kiedy jakie kary?

Kary upomnienia i nagany mogą być zastosowane tylko za następujące przewinienia:

• nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku, np.:
  • odmowę wykonania polecenia służbowego,
  • wykonywanie w czasie pracy czynności niezwiązanych z obowiązkami pracowniczymi,
  • spóźnianie się do pracy,
  • narażenie na ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa,
  • pozostawanie w miejscu pracy po godzinach bez zgody przełożonego.
• nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, np.:
  • brak dbałości o należyty stan maszyn, urządzeń, narzędzi i sprzętu oraz o porządek i ład w miejscu pracy,
  • niepowiadomienie przełożonego o wypadku albo zagrożeniu zdrowia lub życia ludzkiego,
  • niepoddawanie się obowiązkowym egzaminom sprawdzającym.
• nieprzestrzeganie przepisów przeciwpożarowych, np.:
  • palenie papierosów w miejscach niedozwolonych,
  • zastawianie dróg ewakuacyjnych,
  • usuwanie lub zasłanianie tabliczek informacyjnych,
  • korzystanie z otwartego ognia w miejscach niedozwolonych.
• nieprzestrzeganie przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy, np.:
  • niepodpisywanie listy obecności,
  • podpisywanie listy obecności za innych pracowników.
• nieprzestrzeganie przyjętego sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy.

Zobacz: Darmowa porada prawna

Karę pieniężną pracodawca może zastosować tylko w razie:

• nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
• nieprzestrzegania przepisów przeciwpożarowych,
• spożywania alkoholu w czasie pracy.

Środki uzyskane z nałożonych kar pieniężnych mogą być przeznaczone wyłącznie na poprawę warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Kary pieniężne mogą być potrącane bezpośrednio z wynagrodzenia pracownika. Pracodawca nie potrzebuje zgody pracownika na dokonywanie potrąceń

Ogólne zasady stosowania kar porządkowych

1. Obowiązek wysłuchania pracownika - pracodawca po przedstawieniu pracownikowi zarzutów naruszenia obowiązków pracowniczych związanych z porządkiem pracy musi wysłuchać pracownika i zapoznać się z jego argumentami.
2. Określone ramy czasowe - nie można ukarać pracownika po upływie dwóch tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego, jednak nie później niż po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się naruszenia.
3. Zawiadomienie pracownika - pracodawca ma obowiązek zawiadomić pisemnie pracownika o ukaraniu go karą porządkową.

Zobacz serwis: Umowa o pracę

Zawiadomienie o ukaraniu powinno zawierać:

• oświadczenie o ukaraniu,
• rodzaj naruszenia obowiązków pracowniczych,
• pouczenie o prawie i terminie wniesienia sprzeciwu.

Podstawa prawna: Art. 108 Kodeksu pracy