Naruszenie dóbr osobistych osoby prawnej

Dobra osobiste osoby prawnej zostały jednak uregulowane w orzecznictwie. Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 14 listopada 1986 r, II CR 295/86, OSNCP 1988, Nr 2–3, poz. 40 wskazał, iż: „Dobra osobiste osób prawnych zostały zdefiniowane jako wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swym zakresem działań”.

Zgodnie z Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 grudnia 1995 roku, I ACR 1013/95: „Za jedno z podstawowych dóbr osobistych osoby prawnej uznaje się renomę (dobre imię, prestiż) przedsiębiorstwa rozumianą jako ogół pozytywnych wyobrażeń i ocen konsumentów odpowiadających czci osoby fizycznej”.

POLECAMY: E - wydanie Dziennika Gazety Prawnej

Prawo ma gwarantować osobie prawnej, by nie formułowano pod jej adresem ocen narażających ją na utratę dobrego imienia. Rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji lub formułowanie ocen, które nie mieszczą się w granicach dopuszczalnej krytyki, czyli takiej, która nie znajduje podstawy w obiektywnych faktach, stanowi naruszenie dobrego imienia osoby prawnej, która może wtedy poszukiwać ochrony przewidzianej w art. 24 kodeksu cywilnego (SN z 5.4.2013 r., III CSK 198/12, OSNC 2013, Nr 12, poz. 141).

Szczególne znaczenie ma renoma osoby prawnej będącej przedsiębiorcą, bowiem wpływa to w zasadniczym stopniu na klientelę przedsiębiorcy, a tym samym bezpośrednio oddziałuje na korzyści jakie przedsiębiorca może uzyskać. Prawa podmiotowe związane z dobrymi osobistymi są skuteczne erga omnes, tym samym prawo wyznacza osobom określoną sferę postępowania, jednocześnie zabraniając innym podmiotom, aby mogły tę sferę naruszyć.

Ochrona dóbr osobistych osoby prawnej

Podstawowe elementy ochrony dóbr osobistych osoby prawnej ustawodawca uregulował w art. 24 kodeksu cywilnego, gdzie wskazał, iż: „Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne”. Zgodnie z tym uregulowaniem, jeżeli naruszenie dóbr osobistych zostało dokonane z naruszeniem prawa to Sąd może nakazać innej osobie zaniechania takiego działania.

Zobacz także: Pomoc prawna

Niekiedy jednak naruszenie dóbr osobistych jest aktem jednorazowym (np.: wpis na stronie internetowej, blogu, stronie firmowej Facebook), które nawet pomimo jego usunięcia wyrządziło już dostateczne szkody osobie prawnej. W takiej sytuacji ustawodawca przewidział możliwość zobowiązania do usunięcia skutków naruszenia – w szczególności poprzez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści (np.: publikacji sprostowania/przeprosin w gazecie lub na wybranym portalu internetowym), żądania zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wybrany cel społeczny (np.: na rzecz organizacji zajmującej się sprawami dotyczącymi postępowania albo Polski Czerwony Krzyż).

Jeżeli naruszenie wyrządziło dodatkowo osobie fizycznej wymierną szkodę majątkową (np.: na skutek negatywnego wpisu kontrahent wypowiedział umowę) – taka osoba prawna może żądać również jej naprawienia na zasadach ogólnych od naruszającego dobra osobiste.

Podsumowanie

Dobra osobiste co do zasady przysługują osobom fizycznym, jednak mając na uwadze, iż część z dóbr może odnosić się również do osób prawnych - w orzecznictwie uznaje się, iż podlegają one ochronie na równi z dobrami osobistymi osób fizycznych. Wskazane mechanizmy ochrony nabierają dodatkowego znaczenia w dobie Internetu, gdzie jeden negatywny wpis może dotrzeć do milionów odbiorców i doprowadzić do znacznej szkody dla przedsiębiorcy.

Zobacz również: Konsument i umowy