Prawa babci i dziadka

Prawo do kontaktów dziadków z wnukami

Rodzice mają prawo do kontaktów z dziećmi niezależnie od władzy rodzicielskiej. Nie każdy jednak wie, iż prawo to przysługuje również dziadkom. Wynika to z art. 113⁶ Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym przepisy dotyczące kontaktów z dzieckiem stosuje się odpowiednio do kontaktów dziadków.

Jak mogą wyglądać takie kontakty? W praktyce mogą one polegać na przebywaniu z dzieckiem . Wówczas przybierają formę odwiedzin, spotkań, a także zabierania dziecka poza miejsce jego stałego pobytu. Kontakty mogą również polegać na bezpośrednim porozumiewaniu się, utrzymywaniu korespondencji, korzystania ze środków porozumiewania się na odległość (np. telefon, e-mail).

Przy ustalaniu kontaktów powinno się brać pod uwagę rozsądne życzenia dziecka.

Zdarza się, iż w kwestii kontaktów z dzieckiem rodzice i dziadkowie nie potrafią dojść do porozumienia. Dziadkowie, którym odmawia się lub ogranicza prawo do kontaktu z wnukami mogą do sądu opiekuńczego złożyć wniosek o uregulowanie kontaktów. Wniosek taki podlega opłacie 100 zł.

Ograniczenie kontaktów z dzieckiem przez sąd może nastąpić tylko ze względu na dobro dziecka. W sytuacji poważnego zagrożenia lub naruszenia dobra dziecka sąd zakazuje utrzymywania kontaktów.

Prawo do alimentów od wnuczka

Dziadkowie, którzy znajdują się w niedostatku mają prawo do alimentów od swoich krewnych. Mówiąc o niedostatku, mamy na myśli sytuację, gdy brakuje możliwości zaspokojenia podstawowych i usprawiedliwionych potrzeb życiowych. W pierwszej kolejności babcia lub dziadek powinni domagać się alimentów od swoich dzieci. Dopiero w sytuacji, gdy nie ma takiej osoby, nie jest ona w stanie uczynić zadość swojemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami, można dochodzić alimentów od zobowiązanych w dalszej kolejności, czyli od wnucząt.

Wysokość takich alimentów powinna odpowiadać usprawiedliwionym potrzebom uprawnionego oraz od możliwości zarobkowych oraz majątkowych zobowiązanego.

Od pozwu o alimenty nie uiszcza się opłat.

Prawo do dziedziczenia po wnukach

Kolejność dziedziczenia ustawowego po zmarłym określają przepisy Kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności prawo do dziedziczenia mają dzieci i małżonek spadkodawcy, w dalszej zaś - rodzice, rodzeństwo, bratankowie i siostrzenice spadkodawcy. W braku wymienionych osób cały spadek przypada dziadkom spadkodawcy, którzy dziedziczą go w częściach równych. Jeżeli któreś z dziadków spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym (dzieciom, wnukom itd.), a w braku takich zstępnych – pozostałym dziadkom w częściach równych.

To nie jedyne uprawnienie przysługujące dziadkom spadkodawcy. Otóż w sytuacji, gdy znajdują się oni w niedostatku i nie mogą otrzymać należnych im środków utrzymania od osób, na których ciąży względem nich ustawowy obowiązek alimentacyjny, mogą żądać środków utrzymania od spadkobiercy nieobciążonego takim obowiązkiem. Zakres takiej pomocy uzależniony jest od potrzeb dziadków i wartości udziału spadkowego spadkobiercy.

Jednym ze sposobów zaspokojenia takiego roszczenia przez spadkobiercę jest zapłata dziadkom sumy pieniężnej odpowiadającej jednej czwartej części udziału spadkowego.

Prawo do odmowy składania zeznań

W postępowaniu karnym osoba najbliższa dla oskarżonego ma prawo odmówić zeznań. Do osób najbliższych w rozumieniu Kodeksu karnego zaliczają się m.in. dziadkowie jako wstępni oskarżonego.

Prawo do odmowy zeznań przysługuje dziadkom również w postępowaniu cywilnym oraz administracyjnym.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy j.t. Dz. U. z 2017 r., poz. 682 z późn. zm.

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny j. t. Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego j. t. Dz. U. z 2017 r.,poz. 1904 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego j. t. Dz. U. z 2018 r., poz. 155 z późn. zm.)

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego j.t. Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 z późn. zm.)

Polecamy serwis: Prawa seniora