REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jak dochodzić odszkodowania od sprawcy przestępstwa?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Janecka
Odszkodowanie od sprawcy przestępstwa. /Fot. Fotolia
Odszkodowanie od sprawcy przestępstwa. /Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Polskie prawo przewiduje kilka możliwości dochodzenia odszkodowania od sprawcy przestępstwa. Istnieje możliwość ubiegania się o nie zarówno w postępowaniu karnym jak i w cywilnym.

Kto może ubiegać się o odszkodowanie?

Prawo w Polsce wyróżnia dwie odmienne formy rekompensaty: pierwszą z nich jest zadośćuczynienie za doznaną krzywdę o charakterze niematerialnym, a drugą odszkodowanie za straty majątkowe. Gdy krzywda lub szkoda powstały w wyniku przestępstwa, wówczas ubiegać o rekompensatę może się wyłącznie osoba, która w toku dochodzenia lub śledztwa uzyskała status pokrzywdzonego. Pokrzywdzonym jest w rozumieniu kodeksu postępowania karnego osoba jest osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo.

REKLAMA

REKLAMA

Wniosek z art. 46 Kodeksu karnego

W sprawie o każde przestępstwo powodujące szkodę lub krzywdę, pokrzywdzony może złożyć wniosek o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę już na etapie postępowania karnego. Możliwość taką przewiduje art. 46 Kodeksu karnego. Należy zaznaczyć, że w przypadku złożenia wniosku przez uprawnioną osobę orzeczenie tych środków sąd orzeka obligatoryjnie. Poza tymi wypadkami sąd zawsze może orzec je również według własnego uznania, wówczas żaden wniosek ze strony pokrzywdzonego nie jest konieczny. Artykuł 49a Kodeksu karnego przewiduje ponadto sytuację w której to prokurator uprawniony jest do złożenia wniosku o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie za krzywdę. Może to zrobić aż do zakończenia pierwszego przesłuchania pokrzywdzonego na rozprawie głównej. Zamiast obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdę, sąd może zastępczo orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego. Nie potrzebne jest do tego składanie żadnego dodatkowego wniosku.

Zobacz serwis: Kodeks karny

Powództwo adhezyjne

Inną metodą dochodzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia jest złożenie tzw. powództwa adhezyjnego. Polega ono na tym, ze pokrzywdzony w trakcie trwania postępowania karnego występuje jednocześnie, z powództwem cywilnym o odszkodowanie lub zadośćuczynienie. Oskarżony podlega więc jednocześnie odpowiedzialności karnej i cywilnej w jednym postępowaniu. W powództwie adhezyjnym można dochodzić rzeczywiście poniesionych szkód majątkowych, a także utraconych w skutek popełnienia przestępstwa korzyści. Powództwo to można zgłosić już w postępowaniu przygotowawczym. Trzeba jednak pamiętać o tym, że sąd może odmówić przyjęcia naszego powództwa. Dzieje się tak na przykład w sytuacjach gdy sąd uzna że roszczenie nie ma bezpośredniego związku z zarzutem oskarżenia lub zostało złożone przez osobę nieuprawnioną. Ponadto merytoryczne rozpatrzenie powództwa następuje jedynie w wypadku, kiedy oskarżony zostanie uznany winnym w procesie karnym. Gdy oskarżony zostanie uniewinniony lub postępowanie zostanie umorzone, wówczas powództwo adhezyjne sąd pozostawia bez rozpoznania.

REKLAMA

Kompensata dla ofiar

Pokrzywdzony w wyniku popełnienia przestępstwa może również ubiegać się o przyznanie mu kompensaty państwowej. Procedurę tą reguluje ustawa z dn. 7 lipca 2005 o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw. Kompensatę przyznaje się pokrzywdzonym, którzy w skutek przestępstwa doznali naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia (rozumianego wg art. 156 i 157 kodeksu karnego), a którzy nie mogą uzyskać odszkodowania od sprawcy przestępstwa (np. z powodu śmierci sprawcy). Kompensata może wynosić maksymalnie 12 tysięcy złotych, i być przyznawana w kwocie pokrywającej utracone zarobki i inne środki utrzymania ofiary przestępstwa. Kompensatę przyznaje sąd właściwy ze względu na miejsce zamieszkania poszkodowanego i to on zajmuje się wypłacaniem tego świadczenia. Należy jednak zaznaczyć, ze pokrzywdzony nie uzyska kompensaty państwowej w sytuacji, w której uzyskał pełne odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia, ze środków pomocy społecznej albo z innego źródła.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz serwis: Pokrzywdzony

Powództwo cywilne

Również kodeks cywilny przewiduje możliwość dochodzenia odszkodowania przez poszkodowanego w skutek popełnionego przestępstwa. Art. 415 kodeksu cywilnego stanowi że każdy, kto został uznany winnym wyrządzenia drugiej osobie szkody, obowiązany jest do jej naprawienia. Z powództwem do sądu cywilnego można wystąpić po zakończeniu procesu karnego. Wówczas wyrok sądu karnego stanowi niepodważalny dowód w procesie o odszkodowanie przed sądem cywilnym. Aby dochodzić swego roszczenia należy złożyć pozew, który musi spełniać wymagania pisma procesowego, a poza tym zawierać dokładnie określone żądanie i przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających nasze żądanie. Powództwo składa się w sądzie w okręgu którego nastąpiło zdarzenie powodujące szkodę.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowelizacja kodeksu pracy: Przeliczenie stażu a nowy typ zaświadczeń i wniosków [2026 r. - 2028 r.]

Kto składa wnioski i otrzymuje zaświadczenia z ZUS? Pracownicy, którzy będą mieli 2 lata na wdrożenie najnowszego przywileju z Kodeksu Pracy. Polega on na ponownym przeliczeniu okresu zatrudnienia poprzez uwzględnienie w nim umów cywilnoprawnych i prowadzenia własnej firmy. Np. w 2026 r. pracodawca doliczy pracownikowi do okresu zatrudnienia (staż pracy) 4 lata przepracowane na umowie zlecenia z okresu studiów w 2018 r. Dzięki temu będzie miał dłuższy urlop (26 dni a nie 20 dni) czy wyższą odprawę. UWAGA! Pracodawca nie załatwi dokumentów niezbędnych do przeliczenia stażu pracy za pracownika. Musi mieć dokument (zaświadczenie) będący podstawą prawną. To wystawia ZUS tylko na wniosek pracownika.

Kredyty hipoteczne oparte na WIBOR: Kontrowersje, stanowisko TSUE i analiza potencjalnego powództwa o usunięcie „wadliwego” wskaźnika

W 2025 roku kredyty hipoteczne w Polsce pozostają silnie uzależnione od wskaźnika WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate), który determinuje oprocentowanie zmiennych rat kredytu lub pożyczki. Według danych z lipca 2025 r., WIBOR 3M wynosi 4,96%, a WIBOR 6M – 4,79%, co po serii obniżek stóp procentowych NBP (ostatnia we wrześniu o 0,25 pp.) przyniosło ulgę kredytobiorcom. Prognozy wskazują na potencjalny dalszy spadek do ok. 4,18% w ciągu najbliższych miesięcy, co mogłoby obniżyć raty o 60-70 zł przy umowie kredytu opiewającej na 400 tys. zł.

Ustawa o zawodzie psychoterapeuty: szansa na zmianę czy kolejny chaos?

Czy ustawa o zawodzie psychoterapeuty uporządkuje rynek i zwiększy bezpieczeństwo pacjentów, czy raczej wprowadzi dodatkowy chaos? O tym, jakie szanse i zagrożenia wiążą się z projektowanymi zmianami, opowiada dr hab. Łukasz Gawęda, prof. IP PAN, psycholog i badacz mechanizmów zaburzeń psychicznych.

Widmo bankructwa wisi nad polskimi firmami. Co trzeci przedsiębiorca obawia się zamknięcia biznesu

Dużo firm w Polsce boi się dziś, że ich klienci nie zapłacą na czas – wynika z najnowszego raportu. Zatory płatnicze pochłaniają tygodniowo nawet kilkanaście godzin pracy i kosztują firmy utratę płynności, reputacji i szans rozwojowych. Aż 30% przedsiębiorstw z sektora MŚP przyznaje, że w perspektywie dwóch lat ryzykuje upadłość.

REKLAMA

Przeprowadzka dla niższych podatków? Możesz nieświadomie zmienić prawo spadkowe i narazić rodzinę na kłopoty

Coraz więcej Polaków wybiera Cypr, Maltę czy Dubaj, by obniżyć podatki. Ale mało kto zdaje sobie sprawę, że taka decyzja może diametralnie zmienić zasady dziedziczenia majątku. Różnica między rezydencją podatkową a miejscem zwykłego pobytu w prawie spadkowym sprawia, że nieprzemyślana zmiana może kosztować rodzinę lata sporów i ogromne pieniądze.

Senat: Licytacja elektroniczna mieszkania przez komornika. To standard jeszcze w tym roku

Zasadą staje się bowiem licytacja elektroniczna nieruchomości przez komornika. Ustawa nowelizująca odpowiednio kodeksu postępowania cywilnego jest w Senacie.

Kancelaria, która słucha i sprzedaje - jak budować nowoczesną markę w zgodzie z wartościami?

Marketing kancelarii to nie fast food. Budowanie marki kancelarii to proces na lata. Przemyślana i wdrażana na bieżąco strategia, długoterminowe i krótkoterminowe plany, odpowiednio dobrane narzędzia - brzmi jak wyzwanie. Czy to się opłaca?

Jest decyzja! 10 listopada dniem wolnym od pracy. Jednak nie dla wszystkich

Premier zdecydował, że 10 listopada 2025 roku będzie dniem wolnym od pracy dla urzędników państwowych. Dzięki tej decyzji pracownicy służby cywilnej będą mieli czterodniowy weekend, który potrwa od soboty 8 listopada do wtorku 11 listopada, czyli Narodowego Święta Niepodległości. Oto szczegóły.

REKLAMA

Rzecznik Generalny TSUE przeciwny podważaniu metody wyznaczania WIBOR. Nie będzie masowego kwestionowania wszystkich umów z WIBOR-em

W większości sporów sądowych o WIBOR konsumenci zarzucają bankom, że nie wskazały w umowie metody ustalania WIBOR. Kategoryczna opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w tym zakresie znacząco zmniejsza szanse konsumentów na skuteczne podważenie WIBOR w swoich umowach kredytowych – piszą radca prawny Bartłomiej Rybicki oraz radca prawny Bartłomiej Ślażyński z Kancelarii Radców Prawnych Anety Ciechowicz-Jaworskiej i Bartłomieja Ślażyńskiego.

Bon kaucyjny za zwrócone butelki i puszki? MKiŚ: to zgodne z prawem ale tylko gdy bon da się wymienić na pieniądze przez co najmniej 1 miesiąc

Ministerstwo Klimatu i Środowiska w komunikacie z 16 września 2025 r. poinformowało, że Polskie przepisy o systemie kaucyjnym jednoznacznie wskazują, że przy zwrocie opakowania ze znakiem kaucji, osobie zwracającej butelkę lub puszkę należy się zwrot w formie pieniężnej (np. w gotówce albo na kartę). Dopuszczalne prawnie jest jednak wydanie (np. przez automat) bonu lub kuponu, z kwotą kaucji - o ile taki druk da się łatwo spieniężyć i będzie on ważny przynajmniej miesiąc.

REKLAMA