REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Niegodny czy wydziedziczony? Prawo spadkowe po zmianach

Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Czym wydziedziczenie różni się od niegodności?
Czym wydziedziczenie różni się od niegodności?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Uznanie za niegodnego dziedziczenia i wydziedziczenie mają podobne skutki i zdarza się, że są mylone. Trzeba jednak wiedzieć, iż to odmienne instytucje prawa spadkowego. Czym się różnią? Jakie są aktualne przepisy?

Czym wydziedziczenie różni się od niegodności?

„Mój mąż często zaniedbuje mnie i dzieci, a ostatnio wyprowadził się z domu. Czy w takiej sytuacji dostanie spadek?” – pyta Czytelniczka.

REKLAMA

Tak naprawdę wszystko zależy od konkretnej sytuacji i od tego czy spadkodawca poczyni odpowiednie kroki.

Spadkobierca wydziedziczony. Co to oznacza?

Nawet sporządzając testament, małżonek, dzieci czy rodzicie mogą w określonych sytuacjach domagać się zachowków. Instytucją prawa spadkowego, która pozbawi spadkobiercę zarówno spadku, jak i zachowku jest wydziedziczenie. Można tego dokonać w testamencie, ale tylko z określonych przyczyn i w odniesieniu do konkretnych osób.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym, spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku (wydziedziczenie), jeżeli uprawniony do zachowku:

1) wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2) dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

3) uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

W każdym przypadku o istnieniu konkretnej przesłanki decydują okoliczności danej sprawy, tym bardziej, że są to pojęcia bardzo ogólne.

Przykład

„W pojęciu "zaniedbywanie wobec spadkodawcy obowiązków rodzinnych", o którym mowa w art. 1008 pkt 3 k.c., mieści się również takie zachowanie, które prowadzi do faktycznego zerwania ze spadkodawcą kontaktów rodzinnych i ustania więzi uczuciowej, normalnej w stosunkach rodzinnych, brak udziału w jego życiu choćby poprzez wizyty w jego miejscu zamieszkania czy okazywanie zainteresowania jego sprawami, nieudzielaniu opieki, braku pomocy w chorobie. Może też chodzić o wszczynanie ciągłych awantur, kierowanie pod adresem spadkodawcy nieuzasadnionych i krzywdzących zarzutów” – stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 22 stycznia 2013 r. (VI ACa 978/12).

Przykład

„Uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych, winno istnieć w chwili dokonania wydziedziczenia. Niewątpliwie zdarzenia o charakterze jednorazowym czy stany krótkotrwałe nie uzasadniają wydziedziczenia” - podkreślił z kolei Sąd Okręgowy w Olsztynie w wyroku z 3 marca 2023  (I C 343/21).

Na czym polega niegodność dziedziczenia po zmianach?

W niektórych sytuacjach spadkobierca na spadek nie zasłużył. Wówczas z pomocą przychodzi możliwość uznania takiego spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia. Po zmianach w prawie spadkowym, które obowiązują od 15 listopada 2023 r., istnieje więcej przesłanek takiego rozwiązania Aktualnie spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:

1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;

2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;

3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego;

4) uporczywie uchylał się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową;

REKLAMA

5) uporczywie uchylał się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.

Z niegodnością dziedziczenia mamy do czynienia już po śmierci spadkodawcy. Niegodność jest stwierdzana na mocy orzeczenia sądowego, które ma skutek ex tunc, nie może nastąpić z mocy samego prawa. Z takim żądaniem może wystąpić każdy, kto ma w tym interes (w ciągu roku od dnia, w którym dowiedział się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem lat trzech od otwarcia spadku). Spadkobierca niegodny zostanie wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Czym jest wyłączenie małżonka od dziedziczenia?

Warto nadmienić, iż prawo przewiduje też możliwość wyłączenia małżonka od dziedziczenia. Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia, jeżeli spadkodawca wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione. W praktyce to rozwiązanie ma zastosowanie do sytuacji, gdy jeden z małżonków wniósł pozew o rozwód z wyłącznej winy drugiego małżonka, ale w trakcie procesu zmarł. Wyłączenia od dziedziczenia może żądać każdy z pozostałych spadkobierców ustawowych powołanych do dziedziczenia w zbiegu z małżonkiem.

Polecamy: Komplet Podatki 2025

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
WSA: spór z MOPS o zwrot 66 000 zł. Zasiłki, usługi, świadczenia są czasami ryzykowne

MOPS (ściślej prezydent miasta) określił kwotę zwrotu do MOPS na 66 000 zł. To zwrot w związku z specjalistycznymi usługami opiekuńczymi. WSA nie mógł jednak rozstrzygnąć sporu - sędziowie nie dowiedzieli się, czy MOPS pouczył niesamodzielnego mężczyznę w sprawie 66 000 zł o tym, że jako beneficjent ma poinformować o zmianach w swojej dochodowości. Jak się polepszy, to nie można oczywiście korzystać z MOPS. W tej sprawie mężczyzna nie zawiadomił. WSA uważał, że jak MOPS pouczył, to świadczenia opiekuńcze są świadczeniami nienależnie pobranymi, (wtedy niestety 66 000 zł do zwrotu). Ale jak MOPS nie pouczył, to tych 66 000 zł nie może żądać teraz.

Niepełnosprawność i ciężka choroba. Co przysługuje, gdy ZUS odmówił renty?

Jakie są aktualnie możliwości wsparcia finansowego dla osób w ciężkiej sytuacji zdrowotnej po odmowie przyznania renty chorobowej? Takie zapytanie wpłynęło do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

MEN zbada, jak korzystać ze smartfonów w szkołach. Będzie zakaz?

60 proc. szkół w Polsce zdecydowało się na całkowity zakaz korzystania z telefonów komórkowych przez uczniów. W 2025 r. MEN planuje przeprowadzenie badań dotyczących sposobów uregulowania przez szkoły zasad korzystania ze smartfonów i innych urządzeń elektronicznych.

Najatrakcyjniejszy benefit dla pracownika? Pokolenie Z redefiniuje priorytety

Jak pokazuje najnowsze badanie Pracuj.pl dla pracowników młodego pokolenia coraz ważniejsze jest wsparcie psychologiczne. Ten benefit najmocniej wyróżnia „Zetki” na rynku pracy. Jakim oczekiwaniom będą musieli sprostać pracodawcy?

REKLAMA

MSWiA: Żołnierz, który chce służyć jako policjant ma gorzej niż policjant, który chce zostać żołnierzem [wystąpienie RPO]

RPO problemy żołnierzy zawodowych przedstawił MSWiA. W skrócie chodzi o to, że żołnierz, który chce się stać policjantem ma gorzej niż policjant, który chce zostać żołnierzem

Rumunia przegoniła Polskę - jeden z najszybszych wzrostów gospodarczych wśród krajów UE

Rumunia przegoniła Polskę pod względem PKB na mieszkańca według parytetu siły nabywczej. Ten kraj jest daleko przed Węgrami, Chorwacją i Grecją. Od wstąpienia do UE w 2007 r. Rumunia odnotowała jeden z najszybszych wzrostów gospodarczych wśród krajów członkowskich.

Będzie jeden bezpłatny dziennik elektroniczny? MEN wyjaśniło jak wygląda sytuacja. Od kiedy rodzice nie będą musieli płacić?

W odpowiedzi na interpelację MEN przypomniało, jakie przepisy regulują zasady korzystania z dziennika elektronicznego. Poinformowało też, że rozważane jest wprowadzenie jednego w pełni bezpłatnego dziennik, z którego miałyby korzystać wszystkie placówki.

Dodatki do zasiłku rodzinnego 2026 r.

W ustawie z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych wymienione zostały dodatki do zasiłku rodzinnego. W 2024 r. wysokość dodatków podlegała weryfikacji. Ile wyniosą dodatki do zasiłku rodzinnego w 2026 r.?

REKLAMA

Prof. Piotrowski: jeżeli przyjąć, że naruszenia konstytucji to zamach stanu - to wszyscy są zamachowcami

W rozmowie z Polską Agencją Prasową, prof. Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z UW powiedział m.in.: "(...) należy przestrzegać postanowień konstytucji, ale jeśli chcemy powiedzieć, że ten, kto narusza konstytucję przy pewnym nasileniu tych przypadków, dopuszcza się zamachu na państwo, to zmierzamy w takim kierunku, w którym wszyscy są zamachowcami". "Nie ma takiego okresu, w którym konstytucja nie była naruszana" - dodał profesor Piotrowski.

MEN: Prognoza zapotrzebowania na pracowników. Wiadomo, jaki zawód wybrać

Ministerstwo Edukacji Narodowej sporządziło prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Dzięki temu szkoły mogą zaplanować zawody, które będą uruchamiane w nowym roku szkolnym 2025/2026. Młodzi mogą zorientować się, jaką profesję warto wybrać. MEN zapowiada też dodatkowe środki dla szkół, które będą przygotowywać uczniów do wykonywania danych profesji.

REKLAMA