REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zachowek po zmianach. Można obniżyć? [PORADA]

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Czy da się obniżyć zachowek?
Czy da się obniżyć zachowek?
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Nowe przepisy umożliwiają obniżenie wysokości zachowku, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach. Sąd w takich przypadkach weźmie pod uwagę sytuację osobistą i majątkową uprawnionego do zachowku oraz obowiązanego do zaspokojenia tego roszczenia.

Obniżenie zachowku po zmianach

„Czy mogę wypłacić zachowek w niższej wysokości, a jeśli tak, to z jakich powodów ?” – pyta jeden z Czytelników. Wprawdzie obecnie prawo daje taką możliwość, jednak wszystko zależy od konkretnych okoliczności.

REKLAMA

Ważne

Odpowiedź znajdziemy w art. 9971 Kodeksu cywilnego. To dość nowy przepis, który wszedł w życie 22 maja 2023 r. Ma jednak zastosowanie także do postępowań w sprawie roszczeń z tytułu zachowku wszczętych i niezakończonych przed dniem jego wejścia w życie. Z przepisu tego wynika, iż obowiązany do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku może w wyjątkowych przypadkach żądać jego obniżenia, przy uwzględnieniu sytuacji osobistej i majątkowej uprawnionego do zachowku oraz obowiązanego do zaspokojenia roszczenia z tytułu zachowku.

REKLAMA

Przepisy nie definiują jednak, co oznaczają „wyjątkowe przypadki”. Takiej oceny w toku sprawy dokona sąd. Jako przykłady takich wyjątkowych okoliczności można podać niepełnosprawność czy brak możliwości zdobycia środków na wypłatę zachowku. W każdej jednak sytuacji oceny tego czy rzeczywiście takie wyjątkowe okoliczności występują dokona sąd. Podobnie ocenna jest tu też sytuacja osobista i majątkowa uprawnionego do zachowku i obowiązanego do zaspokojenia roszczenia o zachowek.

W razie ustania okoliczności uzasadniających obniżenie zachowku obowiązany z tytułu zachowku na wniosek osoby uprawnionej do zachowku zwraca uprawnionemu do zachowku sumę pieniężną, o którą obniżono zachowek. Zwrotu nie można żądać po upływie pięciu lat od dnia obniżenia zachowku.

Miarkowanie zachowku ze względu na zasady współżycia społecznego

Warto też wspomnieć, iż niekiedy w sąd może obniżyć wysokość przysługującego zachowku ze względu na zasady współżycia społecznego. Ta reguła nie wynika wprost z przepisów, ale znalazła zastosowanie w orzecznictwie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

„Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z 16.06.2016r, V CSK 625/15, iż możliwe jest miarkowanie zachowku na podstawie art. 5 k.c. (a nie tylko całkowita odmowa zasądzenia) i nie tylko ze względu na relacje łączące uprawnionego z zobowiązanym do zapłaty, ale także ze spadkodawcą i inne wyjątkowe okoliczności” – podkreślił Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 26 maja 2022 r., (sygn. I ACa 1336/20).

Sądy wskazują jednak, iż takie rozwiązanie może być stosowanie wyjątkowo

Przykład

„Zastosowanie art. 5 k.c. w sprawach o zachowek powinno mieć miejsce wyjątkowo, gdyż prawa osoby uprawnionej do zachowku służą urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca miał wobec najbliższych. Zastosowanie art. 5 k.c. nie jest wykluczone także do spadkowych praw podmiotowych. Ocena, czy żądanie sumy zachowku stanowi nadużycie prawa nie powinna pomijać, że prawa osoby uprawnionej do zachowku służą urzeczywistnieniu obowiązków moralnych jakie spadkodawca miał wobec najbliższych. Za Sądem Okręgowym wskazać należy, że w okolicznościach niniejszej sprawy zachodziły wyjątkowe okoliczności uzasadniające obniżenie zachowku należącego powodowi. Postępowanie dowodowe wykazało, iż powód mieszkający na tej samej nieruchomości co spadkodawczyni przez okres kilku lat przed śmiercią zaniechał jakiegokolwiek kontaktu z matką” – uznał przykładowo Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 29 grudnia 2023 r. (sygn. I ACa 90/22).

Przykład

„Uzasadniając powyższą tezę przypomnieć należy, że pozew wniosła małoletnia powódka, która w dacie śmierci spadkodawczyni miała ukończone dopiero 6 miesięcy swojego życia. Na wstępie zatem oczywistym jest, że swoim własnym zachowaniem nie mogła wyczerpać przesłanki naruszenia zasad współżycia społecznego wobec spadkodawczyni, czy później także wobec pozwanego, jako zobowiązanego do świadczenia. Była i jest nadal po prostu osobą zależną od woli swojej matki, a wnuczki spadkodawczyni. Już choćby z tej racji brak po prostu podstaw do zastosowania wobec małoletniej powódki tej podstawy obniżenia zachowku, bo do tego zmierzał pozwany w tej sprawie” – uzasadniał w innej sprawie Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w wyroku z 13 października 2023 r. (sygn. I C 951/20).

Czym jest zachowek?

Zgodnie  Kodeksem cywilnym zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, bądź w postaci świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Polecamy: Umowy cywilnoprawne od 1 stycznia 2025 r.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Etykieta komunikacji mailowej w biznesie

W dobie cyfrowego obiegu informacji, wiadomość e-mail stała się jednym z najważniejszych narzędzi komunikacji w biznesie. To, jak piszemy i wysyłamy wiadomości, świadczy nie tylko o naszym profesjonalizmie, ale też o szacunku do odbiorcy. Niniejszy tekst przybliża zasady etykiety mailowej, które pomagają budować wiarygodność i pozytywny wizerunek w relacjach zawodowych.

Pożyczkę zaciągnął oszust, na Twoje skradzione dane? To nic – sąd wyda nakaz zapłaty, a komornik ją od Ciebie wyegzekwuje (łącznie z odsetkami i kosztami sądowymi). Tak orzekają polskie sądy [prawomocny wyrok]

Oszust zaciągnął pożyczkę na wyłudzone od kobiety dane osobowe, w następstwie czego – sąd wydał nakaz zapłaty, w którym zobowiązał ją do jej zwrotu (wraz z odsetkami i kosztami sądowymi), a komornik nakaz ten „wykonał” doprowadzając do wyegzekwowania należności od ofiary przestępstwa. Wyrok jest prawomocny (i wszystkie postanowienia sądu, które odrzucają „próby” obrony kobiety przed jego wykonaniem również), nie zgodził się z nim jedynie Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO).

Pilotaż skróconego czasu pracy. Już wkrótce poznamy szczegóły

W Polsce rusza pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej ogólnokrajowy pilotaż skróconego czasu pracy. Już wkrótce poznamy szczegóły programu, który ma na celu poprawę dobrostanu pracowników przy jednoczesnym utrzymaniu efektywności pracy i poziomu wynagrodzeń. Inicjatywa budzi duże zainteresowanie zarówno wśród pracodawców, jak i ekspertów rynku pracy.

Komunikat PKW: Nieprawidłowości w maksymalnie 10 komisjach; będzie sprawozdanie z wyborów prezydenckich

Państwowa Komisja Wyborcza przygotowuje obecnie sprawozdanie analizując m.in. informacje przekazywane przez okręgowe komisje wyborcze - podała 10 czerwca PKW w komunikacie. Szef PKW Sylwester Marciniak powiedział mediom, że sygnały o możliwych nieprawidłowościach dotyczą nie więcej niż 10 komisji, co na tym etapie nie powinno mieć wpływu na wynik wyborów.

REKLAMA

Sondaż zaufania: Jest zupełnie nowy lider, już nie Rafał Trzaskowski

W najnowszym sondażu zaufania Rafał Trzaskowski traci pozycję lidera. Zastępuje go były prezydent Aleksander Kwaśniewski, który debiutuje w zestawieniu. Wzrosty notują Sławomir Mentzen i Karol Nawrocki, a Donald Tusk i Jarosław Kaczyński tracą poparcie społeczne.

Nie dla teściów 7000 zł zasiłku pogrzebowego. Prezydent RP podpisał ustawę

Wreszcie! Wreszcie, po tylu latach jest ustawa podwyższająca kwotę zasiłku pogrzebowego z 4 000 zł do 7 000 zł, takie kwoty nie są jednak przewidziane dla każdego. Ustawa z dnia 9 maja 2025 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, podpisana przez Prezydenta w dniu 30 maja 2025 r - przewiduje szereg wyjątków i zastrzeżeń!

Już postanowione. Od lipca praca tylko przez cztery dni w tygodniu. Będzie 35-godzinny tydzień pracy

Przemęczeni zestresowani... Polacy dołączyli do czołówki najbardziej zapracowanych narodów w Europie. To zdanie potwierdzają dane Eurostatu. Tak jak my harują też Grecy i Rumuni. Czy będziemy pracować mniej? Na razie resort rodziny, pracy i polityki społecznej deklaruje, że do końca tej kadencji rządu czyli do 2027, zostaną w naszym kraju wdrożone przepisy skracające czas pracy. Są jednak tacy, którzy na ustawowe rozwiązania nie czekają i rewolucyjne zmiany wprowadzają sami.

Specustawa niekorzystna dla wcześniejszych emerytów - pozorne wykonanie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Adwokat: zadowolone będą tylko osoby nieobjęte tymi przepisami

Po opublikowaniu w dniu 3 marca 2025 r. założeń projektu ustawy o ustalaniu wysokości emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które do 6 czerwca 2012 r. przeszły na emerytury wcześniejsze na stronach Rządowego Centrum Legislacji ukazał się długo oczekiwany projekt tej ustawy datowany na 4 czerwca 2025 r.

REKLAMA

Pozew o zachowek. Co powinien zawierać i gdzie złożyć dokumenty?

Jak napisać pozew o zachowek, by uniknąć błędów, które mogą spowolnić lub utrudnić dochodzenie należności? To ważne informacje dla osób, które zostały pominięte w testamencie lub otrzymały mniej niż im się należało.

Prezydent Andrzej Duda podpisał ważną ustawę. Prosiła go o to ministra z rządu Tuska

Prezydent Andrej Duda podpisał ustawę o jawności cen mieszkań, po wcześniejszym spotkaniu z minister Katarzyną Pełczyńską–Nałęcz. Nowe regulacje nakładają na deweloperów obowiązek prowadzenia stron internetowych, na których podawane mają być ceny mieszkań od początku sprzedaży do jej zakończenia.

REKLAMA