Rachunki zbiorcze również w Polsce

Rachunki zbiorcze

Rachunki zbiorcze, o których będzie mowa w niniejszej publikacji, to rachunki prowadzone przez uczestników systemu depozytowo-rozliczeniowego, na których mogą być rejestrowane papiery wartościowe należące nie do osób, dla których rachunki te formalnie są prowadzone, lecz należące do innej osoby lub innych osób. Osoby uprawnione z papierów wartościowych wskazywane są podmiotowi prowadzącemu rachunek zbiorczy przez posiadacza tego rachunku. Warto przy tym zaznaczyć, że rachunki zbiorcze z powodzeniem funkcjonują w wielu krajach UE jak i poza nią.  

System depozytowo-rozliczeniowy

W Polsce prowadzeniem systemu depozytowo-rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi zajmuje się Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. (dalej „KDPW”). Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami prawnymi, system ten opierał się na dwupoziomowej strukturze ewidencji. Pierwszy poziom polega na rejestracji na kontach depozytowych prowadzonych w KDPW dla firm inwestycyjnych, banków powierniczych i innych podmiotów uprawnionych do prowadzenia rachunków papierów wartościowych. Z kolei drugi poziom to rejestracja na rachunkach papierów wartościowych prowadzonych przez uczestników systemu depozytowo-rozliczeniowego. Ponadto, w poprzednim stanie prawnym właścicielem papierów wartościowych mógł być jedynie podmiot, na którego rachunku papierów wartościowych zostały one zapisane, a wszystkie rachunki papierów wartościowych musiały być umiejscowione na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Taka struktura wykluczała zatem możliwość prowadzenia rachunków zbiorczych.

Zobacz: Kiedy kredyt jest konsumencki?

Zmiany wprowadzone nowelizacją

Po wejściu w życie nowelizacji, rachunki zbiorcze stały się trzecim, obok kont depozytowych oraz rachunków papierów wartościowych, urządzeniem ewidencyjnym prowadzonym w ramach depozytu papierów wartościowych. Od rachunków papierów wartościowych różni je to, że nie umożliwiają identyfikacji osób uprawnionych z zapisanych na nich papierów wartościowych, zaś od kont depozytowych to, że nie są powiązane z rachunkami papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384, z późn. zm., dalej „ustawa”) oraz że mogą być prowadzone nie tylko przez KDPW, ale także przez uczestników depozytu papierów wartościowych prowadzonego przez KDPW.