REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyzysk w prawie cywilnym i jego skutki

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wyzysk./ Fot. Fotolia
Wyzysk./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku, gdy umowa została zawarta dla wyzysku drugiej strony, nie jest ona bezwzględnie nieważna. Strona pokrzywdzona może żądać jej zmiany.

Zasada swobody umów

Podstawową zasadą prawa zobowiązań jest swoboda umów, która polega na przyznaniu podmiotom prawa możliwości swobodnego zawierania i kształtowania treści umowy. Swoboda umów nie ma jednak charakteru absolutnego i podlega ograniczeniom, np. w przypadku wyzysku kontrahenta.

REKLAMA

Wyzysk

Zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), wyzysk polega na tym, że jedna ze stron umowy, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia. Należy zaznaczyć, że instytucja wyzysku znajduje zastosowanie tylko przy tzw. umowach wzajemnych, które polegają na tym, że świadczenie jednej strony jest odpowiednikiem świadczenia drugiej strony umowy (np. umowa sprzedaży).

Zobacz również: Niedozwolone klauzule w umowach o kredyt hipoteczny

Przesłanki zaistnienia wyzysku

W świetle przedstawionej powyżej definicji, z wyzyskiem mamy do czynienia, jeżeli równocześnie zostaną spełnione dwie przesłanki: obiektywna i subiektywna.

REKLAMA

Przesłanka obiektywna znajduje wyraz w braku ekwiwalentności świadczeń kontrahentów - jedna ze stron umowy przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub innej osoby świadczenie, którego wartość majątkowa, obiektywnie oceniając (np. według wartości rynkowej), jest rażąco wysoka w porównaniu z wartością jej własnego świadczenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Natomiast przesłanka subiektywna polega na tym, że strona, która przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub innej osoby świadczenie niewspółmiernie wysokie, wyzyskuje dla osiągnięcia tego celu przymusowe położenie (np. trudną sytuację majątkową lub rodzinną), niedołęstwo (np. podeszły wiek lub zły stan zdrowia) lub niedoświadczenie drugiej strony. Chodzi tutaj nie tylko o fakt pokrzywdzenia drugiej strony, ale i o to, że strona wyzyskująca miała świadomość, że zgoda drugiej strony na zawarcie umowy jest wynikiem jej przymusowego położenia, niedołęstwa lub niedoświadczenia.

Świadomość istnienia tych uwarunkowań przy zawarciu umowy pozwala na negatywną ocenę zachowania wyzyskującego.

Polecamy: Bezpłatne wzory umów

Jakie są skutki prawne zawarcia umowy w celu wyzysku?

W przypadku, gdy umowa została zawarta dla wyzysku drugiej strony, nie jest ona bezwzględnie nieważna.

Bezwzględna nieważność mogłaby być niekorzystna dla samego wyzyskanego, który musiałby zwrócić kontrahentowi to, co otrzymał od niego, jako wykonanie umowy. Strona pokrzywdzona może natomiast żądać zmiany umowy przez stosowne zmniejszenie swojego świadczenia (np. obniżenie ceny towaru) lub zwiększenie świadczenia jej należnego. Ma to na celu przywrócenie równowagi ekonomicznej między wzajemnymi świadczeniami stron. Dopiero w sytuacji, gdy modyfikacje treści umowy byłyby połączone z nadmiernymi trudnościami, pokrzywdzony może żądać unieważnienia umowy. Zaznaczyć przy tym należy, że po upływie dwóch lat od dnia zawarcia umowy, wskazane powyżej uprawnienia pokrzywdzonego wygasają. Jeśli więc osoba wyzyskana nie wniesie we wskazanym czasie powództwa do sądu, dochodzenie zmiany treści bądź unieważnienia umowy będzie niemożliwe.

Podsumowanie

Podsumowując, umowę noszącą cechy wyzysku charakteryzuje rażąca dysproporcja świadczeń, która zachodzi wówczas, gdy świadczenie jednej strony jest niewspółmiernie wysokie w porównaniu do świadczenia drugiej strony umowy. W wyniku wyzysku następuje pokrzywdzenie strony uzyskującej świadczenie rażąco niskie. W tej sytuacji, w terminie dwóch lat od dnia zawarcia umowy, strona wyzyskana może żądać zmniejszenia swojego świadczenia lub zwiększenia świadczenia drugiej strony, a gdyby było to nadmiernie utrudnione, unieważnienia umowy.

Polecamy serwis: Umowy

Niniejsza publikacja ma charakter wyłącznie informacyjny i jest przedmiotem praw autorskich M. Szulikowski i Partnerzy Kancelarii Prawnej.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rząd szykuje zmiany w emeryturach – grupa pracowników popracuje do 70 roku życia

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad projektem zmian w przepisach, które mają wydłużyć maksymalny wiek pełnienia funkcji przez komorników sądowych oraz ich asesorów. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby wykonujące te zawody miałyby obowiązek pozostawać aktywne zawodowo nawet do 70. roku życia.

Prawne ryzyka używania AI przez pracowników. Odpowiedzialność pracodawcy wobec osób trzecich. Prawo pracy, prawo autorskie, ochrona danych poufnych i osobowych

Sztuczna inteligencja (AI) stanowi dużą pomoc w pracy, ułatwiając ją i przyspieszając w znacznym stopniu. Zdają sobie z tego sprawę zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. Tak jednak ze strony pracodawców lub potencjalnych pracodawców wobec pracowników lub kandydatów, jak po ze strony pracowników, nieodpowiedzialne korzystania z AI może rodzić określone ryzyka prawne, które możemy ocenić przez pryzmat prawa pracy. Świadomość tych ryzyk jest ważna pod kątem znalezienia rozwiązań przed nimi zabezpieczających w sytuacji w której prawo powszechne takiego zabezpieczenia nie przewiduje.

Zmiana miejsca głosowania. Wybory 2025. Jak zagłosować w innym obwodzie?

Zmiana miejsca głosowania w wyborach na Prezydenta RP w dniu 18 maja 2025 r. jest możliwa. Co zrobić, aby zagłosować w obwodzie poza stałym miejscem zamieszkania? Niezbędne jest zaświadczenie o zmianie miejsca głosowania.

Ostatni dzień na rozliczenie PIT 2024 Sprawdź, co musisz zrobić, zanim system zamknie dostęp

Ministerstwo Finansów przypomina: 30 kwietnia mija termin składania zeznań podatkowych za 2024 rok. Ponad 8 milionów Polaków skorzystało już z usługi Twój e-PIT. Sprawdź, co zrobić, by nie zapłacić kary, jak uniknąć błędów i co grozi za brak reakcji.

REKLAMA

Specustawa o przeliczeniu emerytur: Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I dopiero od połowy 2026 r.

Specustawa: ZUS załatwi sam ponowne przeliczenie emerytur. Bez wniosku, bez wyrównania i bez waloryzacji. I niestety dopiero od połowy 2026 r.

Artur Bartoszewicz – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydat na Prezydenta RP 2025]

Artur Bartoszewicz – czy należy do partii politycznej? Przedstawiamy program wyborczy kandydata na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. i wyniki najnowszego sondażu.

Kamery nasobne dla ratowników medycznych a RODO [Ochrona danych osobowych]

Z pewnością zgodzicie się że ratownicy medyczni są bardzo często narażeni na brutalne ataki ze strony agresywnych pacjentów. Coraz głośniej mówi się o wprowadzeniu kamer nasobnych dla ratowników medycznych. Co na to przepisy RODO i Konstytucja?

Koniec z wypłacaniem przez pracodawcę 140 zł, za okulary które kosztowały 900 zł i limitowaniem częstotliwości refundacji? Nareszcie jest decyzja A. Dziemianowicz-Bąk

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, przedstawiło swoje stanowisko w sprawie uregulowania minimalnej kwoty refundacji okularów (lub soczewek kontaktowych) korygujących wzrok dla osób pracujących przy komputerze oraz częstotliwości przysługiwania tegoż dofinansowania od pracodawcy. Wynika ono z odpowiedzi na interpelację poselską nr 4813 posłanki Marta Stożek, z dnia 12 września 2024 r.

REKLAMA

Praca w majówkę. Czy należy się dodatek?

Zbliżają się 3 ważne dni w roku 2025: 1 maja, 2 maja, 3 maja. Niektórzy w tym czasie pracują. Czy zatem za pracę w majówkę należy się dodatek pieniężny czy inna rekompensata?

Kto nowym papieżem? Media kreują „papabile”, a Kościół przygotowuje się do konklawe 2025

7 maja rozpoczyna się konklawe, które wybierze nowego papieża. Papież Franciszek niestety już nie żyje, a świat katolicki z napięciem śledzi możliwych następców. Media już teraz lansują swoich faworytów – tzw. papabili. Kim są kandydaci na nowego papieża? Jakie poglądy reprezentują? Czy Kościół czeka kontynuacja, czy radykalna zmiana?

REKLAMA