REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wyzysk w prawie cywilnym i jego skutki

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wyzysk./ Fot. Fotolia
Wyzysk./ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku, gdy umowa została zawarta dla wyzysku drugiej strony, nie jest ona bezwzględnie nieważna. Strona pokrzywdzona może żądać jej zmiany.

Zasada swobody umów

Podstawową zasadą prawa zobowiązań jest swoboda umów, która polega na przyznaniu podmiotom prawa możliwości swobodnego zawierania i kształtowania treści umowy. Swoboda umów nie ma jednak charakteru absolutnego i podlega ograniczeniom, np. w przypadku wyzysku kontrahenta.

REKLAMA

REKLAMA

Wyzysk

Zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), wyzysk polega na tym, że jedna ze stron umowy, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia. Należy zaznaczyć, że instytucja wyzysku znajduje zastosowanie tylko przy tzw. umowach wzajemnych, które polegają na tym, że świadczenie jednej strony jest odpowiednikiem świadczenia drugiej strony umowy (np. umowa sprzedaży).

Zobacz również: Niedozwolone klauzule w umowach o kredyt hipoteczny

Przesłanki zaistnienia wyzysku

W świetle przedstawionej powyżej definicji, z wyzyskiem mamy do czynienia, jeżeli równocześnie zostaną spełnione dwie przesłanki: obiektywna i subiektywna.

REKLAMA

Przesłanka obiektywna znajduje wyraz w braku ekwiwalentności świadczeń kontrahentów - jedna ze stron umowy przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub innej osoby świadczenie, którego wartość majątkowa, obiektywnie oceniając (np. według wartości rynkowej), jest rażąco wysoka w porównaniu z wartością jej własnego świadczenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Natomiast przesłanka subiektywna polega na tym, że strona, która przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub innej osoby świadczenie niewspółmiernie wysokie, wyzyskuje dla osiągnięcia tego celu przymusowe położenie (np. trudną sytuację majątkową lub rodzinną), niedołęstwo (np. podeszły wiek lub zły stan zdrowia) lub niedoświadczenie drugiej strony. Chodzi tutaj nie tylko o fakt pokrzywdzenia drugiej strony, ale i o to, że strona wyzyskująca miała świadomość, że zgoda drugiej strony na zawarcie umowy jest wynikiem jej przymusowego położenia, niedołęstwa lub niedoświadczenia.

Świadomość istnienia tych uwarunkowań przy zawarciu umowy pozwala na negatywną ocenę zachowania wyzyskującego.

Polecamy: Bezpłatne wzory umów

Jakie są skutki prawne zawarcia umowy w celu wyzysku?

W przypadku, gdy umowa została zawarta dla wyzysku drugiej strony, nie jest ona bezwzględnie nieważna.

Bezwzględna nieważność mogłaby być niekorzystna dla samego wyzyskanego, który musiałby zwrócić kontrahentowi to, co otrzymał od niego, jako wykonanie umowy. Strona pokrzywdzona może natomiast żądać zmiany umowy przez stosowne zmniejszenie swojego świadczenia (np. obniżenie ceny towaru) lub zwiększenie świadczenia jej należnego. Ma to na celu przywrócenie równowagi ekonomicznej między wzajemnymi świadczeniami stron. Dopiero w sytuacji, gdy modyfikacje treści umowy byłyby połączone z nadmiernymi trudnościami, pokrzywdzony może żądać unieważnienia umowy. Zaznaczyć przy tym należy, że po upływie dwóch lat od dnia zawarcia umowy, wskazane powyżej uprawnienia pokrzywdzonego wygasają. Jeśli więc osoba wyzyskana nie wniesie we wskazanym czasie powództwa do sądu, dochodzenie zmiany treści bądź unieważnienia umowy będzie niemożliwe.

Podsumowanie

Podsumowując, umowę noszącą cechy wyzysku charakteryzuje rażąca dysproporcja świadczeń, która zachodzi wówczas, gdy świadczenie jednej strony jest niewspółmiernie wysokie w porównaniu do świadczenia drugiej strony umowy. W wyniku wyzysku następuje pokrzywdzenie strony uzyskującej świadczenie rażąco niskie. W tej sytuacji, w terminie dwóch lat od dnia zawarcia umowy, strona wyzyskana może żądać zmniejszenia swojego świadczenia lub zwiększenia świadczenia drugiej strony, a gdyby było to nadmiernie utrudnione, unieważnienia umowy.

Polecamy serwis: Umowy

Niniejsza publikacja ma charakter wyłącznie informacyjny i jest przedmiotem praw autorskich M. Szulikowski i Partnerzy Kancelarii Prawnej.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odszkodowanie za zgubione zwierzę jak za bagaż. Linie lotnicze nie muszą płacić więcej, jeśli nie złożysz tej deklaracji

Czy zwierzę to rzecz, a w podróży można traktować je jak bagaż? Przepisy nie pozostawiają w tym zakresie wątpliwości, a TSUE potwierdził jak należy je rozumieć. Jeśli podróżujesz ze zwierzakiem, lepiej żebyś znał te zasady.

Karta parkingowa 2026 – kto może ją dostać i jak złożyć wniosek

Od 2026 roku obowiązują ujednolicone przepisy dotyczące kart parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami. Nowe karty będą wydawane w formie elektronicznej, z kodem QR i zabezpieczeniami przed fałszerstwem.

Dofinansowanie PFRON 2026 – ile wynosi wsparcie dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami

W 2026 roku utrzymano system wsparcia dla pracodawców, którzy zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami. Dofinansowania z PFRON obejmują zarówno wynagrodzenia, jak i dopłaty do wyposażenia stanowiska pracy.

Prawa pracownika z niepełnosprawnością w 2026 roku – skrócony czas pracy i dodatkowe uprawnienia

Pracownicy z niepełnosprawnością korzystają z szeregu przywilejów wynikających z Kodeksu pracy i ustawy o rehabilitacji zawodowej. W 2026 roku utrzymano kluczowe uprawnienia, ale rozszerzono możliwości pracy zdalnej i elastycznych godzin.

REKLAMA

Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności w 2026 roku – jak złożyć wniosek i co się zmienia

Od 2026 roku wchodzi w życie zmodernizowany system orzekania o niepełnosprawności. Rząd zapowiada uproszczenie procedur, cyfrowe wnioski i ujednolicenie kryteriów. Sprawdzamy, co się zmieni i jak teraz uzyskać orzeczenie.

Dodatkowe 1500 zł dla tych seniorów. Państwo pomaga nie tylko rodzicom. Kto i jak może skorzystać ze wsparcia i poprawić stan swojego konta?

Choć dużo mówi się o wsparciu, którego państwo udziela rodzicom najmłodszych dzieci, to nie są oni jedyną grupą społeczną, która może korzystać z pomocy ponosząc koszty swojego codziennego utrzymania. Pieniądze mogą trafić również do określonej grupy seniorów.

Czy nagrywanie rozmów i spotkań jest legalne? Kiedy nagranie może być dowodem w sądzie?

Nagrywanie rozmów, zebrań czy spotkań budzi wiele wątpliwości prawnych – zwłaszcza gdy nie wszyscy uczestnicy wiedzą o nagrywaniu. W erze smartfonów i łatwego dostępu do technologii coraz częściej pojawia się pytanie: czy takie nagrania są zgodne z prawem i czy można je wykorzystać w sądzie?

W tym roku katolicy powinni uczestniczyć we mszy świętej zarówno 1, jak i 2 listopada

1 i 2 listopada przypadają w tym roku w weekend. W związku z tym katolicy mają obowiązek uczestniczenia we mszy świętej zarówno w sobotę, jak i w niedzielę. Dlaczego?

REKLAMA

Czy kobiety bez dzieci będą pracować do 65 lat? Petycja w Kancelarii Prezydenta

Nie masz dzieci? Według autora nowej petycji to powód, byś pracowała dłużej. Dokument trafił na biurko prezydenta i błyskawicznie podzielił opinię publiczną. Petycja, złożona anonimowo w Kancelarii Prezydenta, zakłada, że kobiety bez dzieci powinny przechodzić na emeryturę dopiero w wieku 65 lat tak jak mężczyźni. Pomysł wywołał falę komentarzy, od oskarżeń o dyskryminację po głosy poparcia za równością w systemie emerytalnym.

Jak dobrze sporządzić ugodę?

Mediacje, czy negocjacje nieraz doprowadzają do porozumienia między stronami. Wyrazem takiego porozumienia jest zawarcie umowy ugody (sądowej lub pozasądowej – w zależności od stanu zawisłości sporu).

REKLAMA