REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy sama prawda wystarczy w postępowaniu cywilnym?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czy sama prawda wystarczy w postępowaniu cywilnym?
Czy sama prawda wystarczy w postępowaniu cywilnym?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Dowody są ważnym zagadnieniem w postępowaniu przed sądem. Samo istnienie dowodów może jednak nie wystarczyć do tego, by uzyskać określone świadczenie, wygrać sprawę. Potrzebnym jest również wykazanie, przedstawienie ich sądowi.

Ciężar dowodu

Przepis art. 6 Kodeksu cywilnego zawiera bardzo ważną zasadę, zgodnie z którą: 

REKLAMA

ciężar dowodu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. 

REKLAMA

Najprościej ujmując powyższą regulację jeżeli ktoś powołuje się przed sądem na określone fakty to obciąża go obowiązek ich udowodnienia. Tak zatem osoba, która powołuje się przed sądem na określone fakty musi je udowodnić. Nadmienić przy tym należy, iż udowodnienie jest czymś mocniejszym niż uprawdopodobnienie. Odnosi się bowiem do pewności pewnych zdarzeń czy zachowań. Jeżeli podmiot nie udowodni faktów, na które się powołuje to sąd rozstrzygnie sprawę na niekorzyść tego podmiotu. 

Wymóg ten został wielokrotnie potwierdzony w orzecznictwie sądowym. Przykładem może być wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 maja 2016 roku, I Aca 16/16, w którym sąd stwierdził, że: „Powód dochodząc odszkodowania za utracone korzyści powinien udowodnić wysokość tego roszczenia oraz pozostawanie faktu utraty korzyści w normatywnym związku przyczynowym ze zdarzeniem rodzącym odpowiedzialność pozwanego”. Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 345/11 sąd potwierdził, iż przypisanie obowiązku udowodnienia innej osobie niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne – jest naruszeniem przepisu art. 6 Kodeksu cywilnego. 

Warto podkreślić, iż może zaistnieć sytuacja, w której jakaś osoba będzie posiadać roszczenie względem drugiej oraz posiadać na ten fakt dowody, a mimo to przegrać sprawę przed sądem i nie uzyskać zasądzenia jej tego roszczenia. Co więcej, będzie to całkowicie zgodne z prawem. Może tak się stać gdy oprócz założenia sprawy nie przedstawi ona dowodów na poparcie swoich tez ani nie będzie aktywna w postępowaniu. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Przykład

Pan Jan posiada wierzytelność wobec Pana Janusza. Pan Janusz jest dłużnikiem Pana Jana, który po upływie terminu nie spełnił świadczenia pieniężnego (zapłaty ceny sprzedaży), do którego był zobowiązany na mocy zawartej wcześniej między nimi pisemnej umowy. Pan Jan posiada stosowne dowody na tą wierzytelność (m.in. zawarta pisemna umowa, dowód doręczenia wezwania do zapłaty). Założył on sprawę w sądzie w celu odzyskania pieniędzy, ale nie przedstawił żadnych dowodów na istnienie takiej wierzytelności i nie wykazywał żadnej aktywności w postępowaniu (nie pisał żadnych pism, nie stawiał się na posiedzenia itp.). W takim przypadku nie został spełniony wymóg z art. 6 k.c. i Pan Jan nie będzie mógł odzyskać przysługującej mu należności. 

Przytoczony powyżej przepis jest ściśle związany z prawno-procesową regulacją art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego, która brzmi:
Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę. 

Ze wskazanego przepisu wynika, że sąd może z własnej inicjatywy z urzędu dopuścić dowód, który nie był przytaczany przez podmiot będący stroną postępowania. Jest to jednak „możliwość”, z której sąd wcale nie musi skorzystać. W świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz orzecznictwa należy zaznaczyć, iż takie działanie sądu z urzędu powinno być niejako wyjątkiem od zasady. 

Wyjątki

Druga strona, która nie powołuje się na określone fakty co do zasady nie musi wykazywać swojego stanowiska. Są jednak przypadki, w których ciężar dowodu spoczywa na osobie, która zaprzecza istnieniu pewnych faktów. 

REKLAMA

Mianowicie niektóre regulacje wprowadzają tzw. domniemania np. dobra lub zła wiara, urodzenie się dziecka żywego, domniemanie ojcostwa, chwila śmierci osoby zaginionej. Takie domniemania są wzruszalne, a więc można je obalić stosownym dowodem, ale czyni to osoba, która kwestionuje istnienie domniemanego faktu. Ponadto, są przepisy prawne, które nakazują uznać pewne fakty. Co więcej, niekiedy z orzecznictwa i doktryny może wynikać praktyka  rozkładu ciężaru dowodowego. Takim przykładem mogą być sprawy dotyczące rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym na podstawie art. 52 Kodeksu pracy. W takich postępowaniach sądowych ciężar dowodowy obarcza pracodawcę, a nie pracownika. 

wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1997 r. I PKN 68/96 , sąd ten stwierdził, że „jeżeli pracownik zwolniony z pracy w trybie dyscyplinarnym wystąpi do sądu o odszkodowanie albo o przywrócenie do pracy, ciężar udowodnienia faktów potwierdzających ciężkie naruszenie obowiązków przez pracownika spoczywa na pracodawcy”. Można to uzasadniać między innymi tym, iż pracownik jest często słabszą stroną stosunku z uwagi na uwarunkowania rynku pracy. Pracownik może ograniczyć się jedynie do zakwestionowania stanowiska pracodawcy. Warto jednak nadmienić, iż z uwagi na ostrożność procesową nie zaleca się by pracownik pozostawał bierny w postępowaniu sądowym. Niewykluczonym jest bowiem sytuacja, w której pracodawca wykorzysta tą okoliczność i tak dobierze środki dowodowe oraz argumentację, że będzie w stanie przedstawić sądowi brak wiarygodności twierdzeń pracownika, a tym samym wpłynąć na zmianę  oceny sprawy. 

Podsumowanie

Omawiane w niniejszym tekście regulacje są ściśle związane z zasadą kontradyktoryjności (sporności stron) postępowania cywilnego. Zakłada ona, że to strony toczą ze sobą spór, a sąd jedynie im w tym pomaga i ostatecznie wydaje rozstrzygnięcie. 

Warto też nadmienić, iż ciężar dowodu w postępowaniu sądowym nie powinien być ustalany  wolą stron zawieranej umowy. 

Dochodzenie przysługujących praw przed sądem wymaga podejmowania określonych czynności, które mogą być prawidłowo realizowane na podstawie znajomości przepisów prawa materialnego oraz procesowego. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. 1964 Nr 16, poz. 93, tj. Dz. U. 2023 poz. 1610.
  2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. 2023. 1550 t.j.
  3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 maja 2016 roku, I Aca 16/16
  4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 345/11
  5. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1997 r. I PKN 68/96
  6. Marciniak S., Zasada kontradyktoryjności a ewolucja i współczesny kształt postępowania cywilnego – zarys problematyki [wersja elektroniczna], https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/8a818c41-806b-4248-bdc5-95814ab443b4/content] – dostęp w dniu 04.05.2024 r.
  7. Krasuń A., Ciężar dowodu w sporach ze stosunku pracy – wybrane zagadnienia, Studia Iuridica Toruniensia, Tom XXVI, 2020 r. 
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Gdzie debata prezydencka 28 kwietnia 2025? Ciekawe wypowiedzi kandydatów [YouTube]

Gdzie można obejrzeć debatę prezydencką z 28 kwietnia 2025 r. zorganizowaną przez Super Express? Pełne nagranie dostępne jest na YouTube. Oto końcowe wypowiedzi wszystkich 13 kandydatów na Prezydenta RP.

Mam orzeczenie o niepełnosprawności dziecka. Co dalej?

„Moja córka otrzymała orzeczenie o niepełnosprawności. Co powinnam teraz zrobić? O jakie świadczenia mogę się starać i gdzie?” – pyta Czytelniczka.

„Pragnę złożyć petycję w sprawie wprowadzenia zmiany godzin czasu pracy względnie dodatkowych dni urlopu dla osób 55+”. Resort pracy reaguje: 28 kwietnia 2025 r. zaproponowano: praca 6 godzin dziennie zamiast 8., a może 3 dni wolne w tygodniu. Mniej godzin pracy – ale to samo wynagrodzenie

Praca, szczególnie osób powyżej 50. roku życia, nie jest towarem, a wypłacane wynagrodzenie nie powinno być jedynym miernikiem jej wartości. Współczesne tempo życia, ciągły stres i zmęczenie wymagają od pracowników więcej wypoczynku i bardziej elastycznego oraz krótszego czasu pracy, aby zapobiegać negatywnym skutkom zdrowotnym. Resort pracy wsłuchuje się w głosy pracowników, w doświadczonych pracowników. W dniu 28 kwietnia 2025 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło propozycje, które mogłyby zrewolucjonizować dotychczasowy model. Rozważa się między innymi skrócenie dnia pracy do 6 godzin oraz wprowadzenie systemu pracy dającego trzy dni wolne w tygodniu.

Ok. 9 mln emerytów i rencistów otrzyma korespondencję z ZUS. Należy dokładnie przeczytać otrzymane dokumenty, gdyż bezpośrednio dotyczą dochodów emerytów i rencistów

Ok. 9 mln emerytów i rencistów otrzyma korespondencję z ZUS. Należy dokładnie przeczytać otrzymane dokumenty. Chodzi o marcową waloryzację i dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, czyli tzw. trzynastkę.

REKLAMA

Konklawe 2025 i najdłuższe konklawe w historii [WYWIAD]

Data konklawe 2025 to 7 maja (środa). Jaka jest historia wyborów papieża? Kto był pierwszym Polakiem biorącym udział w elekcji papieża? Dlaczego Polska ma tak mało kardynałów? Ile trwało najdłuższe konklawe w historii? Na te i inne pytania odpowiada ksiądz dr Przemysław Śliwiński, który jest autorem książki "Konklawe. Tajemnica wyborów papieskich".

Konklawe rozpocznie się 7 maja

Agencja Ansa poinformowała, że konklawe, które wybierze następcę papieża Franciszka, rozpocznie się 7 maja. Decyzja w tej sprawie zapadła w poniedziałek po kongregacji kardynałów, obradujących w okresie wakatu w Stolicy Apostolskiej.

Na biurku premiera petycja o 200 000 dodatkowych emerytur (cywilnych) dla mundurowych sprzed 1999 r.

Jaki problem ma rozwiązać Donald Tusk? Za okres pracy po skończeniu służby składki mundurowych są przymusowo pobierane przez ZUS (jak od każdego pracownika cywilnego) i …. wieczyście przepadają w ZUS. Przepadają w tym znaczeniu, że pracujący emeryt nigdy nie otrzyma świadczeń emerytalnych od tych składek. Jedynie emerytom, których limit emerytury nie przekracza wskaźnika 75%, składki w ZUS mogą zwiększyć emeryturę mundurową. Zasady „wieczysty przepadek składek ZUS powyżej limitu 75%” dotyczy tylko tych emerytów, którzy rozpoczęli służbę przed 1999 r. (ściślej przed 2 stycznia 1999 r.). Szacuje się liczbę emerytów poszkodowanych na około 200 000. Dlatego ich przedstawiciele skierowali do premiera petycję (data dokumentu 2 kwietnia 2025 r.).  

Skrócony czas pracy w Polsce. Do 30 czerwca 2025 r. MRPiPS ogłosi zasady i warunki naboru do pilotażu krótszego czasu pracy. Nabór do pilotażu ruszy po wakacjach

Skrócony czas pracy w Polsce. MRPiPS ma nadzieję, że pilotaż ruszy jeszcze w 2025 r. Obecnie, dobowy czas pracy pracownika nie może przekraczać 8 godzin, a tygodniowy – przeciętnie 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy. Resort rodziny i pracy od dłuższego czasu analizował możliwość skrócenia czasu pracy. Ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zapowiedziała pilotaż, na który zostanie przeznaczone 10 mln zł z Funduszu Pracy.

REKLAMA

Kiedy matury 2025? Dokładny harmonogram

Centralna Komisja Egzaminacyjna przygotowała oficjalny harmonogram egzaminów maturalnych na rok 2025. Sprawdź, kiedy odbędą się egzaminy pisemne i ustne w terminie głównym, dodatkowym i poprawkowym — zarówno w formule 2023, jak i formule 2015.

Konklawe 2025. Jak będzie wybierany nowy papież? Eligo in Summum Pontificem ...

Po pogrzebie papieża Franciszka kardynałowie wznawiają 28 kwietnia 2025 r. w Watykanie kongregacje, czyli obrady, których celem jest przygotowanie konklawe. Obecnie najważniejszym zadaniem jest wyznaczenie daty jego inauguracji. Nieoficjalnie wiadomo, że kardynałowie są za tym, by zaczęło się ono 5 lub 6 maja. Konklawe musi rozpocząć się między 15. a 20. dniem od śmierci papieża.

REKLAMA