REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy sama prawda wystarczy w postępowaniu cywilnym?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czy sama prawda wystarczy w postępowaniu cywilnym?
Czy sama prawda wystarczy w postępowaniu cywilnym?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Dowody są ważnym zagadnieniem w postępowaniu przed sądem. Samo istnienie dowodów może jednak nie wystarczyć do tego, by uzyskać określone świadczenie, wygrać sprawę. Potrzebnym jest również wykazanie, przedstawienie ich sądowi.

Ciężar dowodu

Przepis art. 6 Kodeksu cywilnego zawiera bardzo ważną zasadę, zgodnie z którą: 

REKLAMA

REKLAMA

ciężar dowodu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. 

Najprościej ujmując powyższą regulację jeżeli ktoś powołuje się przed sądem na określone fakty to obciąża go obowiązek ich udowodnienia. Tak zatem osoba, która powołuje się przed sądem na określone fakty musi je udowodnić. Nadmienić przy tym należy, iż udowodnienie jest czymś mocniejszym niż uprawdopodobnienie. Odnosi się bowiem do pewności pewnych zdarzeń czy zachowań. Jeżeli podmiot nie udowodni faktów, na które się powołuje to sąd rozstrzygnie sprawę na niekorzyść tego podmiotu. 

Wymóg ten został wielokrotnie potwierdzony w orzecznictwie sądowym. Przykładem może być wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 maja 2016 roku, I Aca 16/16, w którym sąd stwierdził, że: „Powód dochodząc odszkodowania za utracone korzyści powinien udowodnić wysokość tego roszczenia oraz pozostawanie faktu utraty korzyści w normatywnym związku przyczynowym ze zdarzeniem rodzącym odpowiedzialność pozwanego”. Z kolei w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 345/11 sąd potwierdził, iż przypisanie obowiązku udowodnienia innej osobie niż ta, która z określonego faktu wywodzi skutki prawne – jest naruszeniem przepisu art. 6 Kodeksu cywilnego. 

REKLAMA

Warto podkreślić, iż może zaistnieć sytuacja, w której jakaś osoba będzie posiadać roszczenie względem drugiej oraz posiadać na ten fakt dowody, a mimo to przegrać sprawę przed sądem i nie uzyskać zasądzenia jej tego roszczenia. Co więcej, będzie to całkowicie zgodne z prawem. Może tak się stać gdy oprócz założenia sprawy nie przedstawi ona dowodów na poparcie swoich tez ani nie będzie aktywna w postępowaniu. 

Dalszy ciąg materiału pod wideo
Przykład

Pan Jan posiada wierzytelność wobec Pana Janusza. Pan Janusz jest dłużnikiem Pana Jana, który po upływie terminu nie spełnił świadczenia pieniężnego (zapłaty ceny sprzedaży), do którego był zobowiązany na mocy zawartej wcześniej między nimi pisemnej umowy. Pan Jan posiada stosowne dowody na tą wierzytelność (m.in. zawarta pisemna umowa, dowód doręczenia wezwania do zapłaty). Założył on sprawę w sądzie w celu odzyskania pieniędzy, ale nie przedstawił żadnych dowodów na istnienie takiej wierzytelności i nie wykazywał żadnej aktywności w postępowaniu (nie pisał żadnych pism, nie stawiał się na posiedzenia itp.). W takim przypadku nie został spełniony wymóg z art. 6 k.c. i Pan Jan nie będzie mógł odzyskać przysługującej mu należności. 

Przytoczony powyżej przepis jest ściśle związany z prawno-procesową regulacją art. 232 Kodeksu postępowania cywilnego, która brzmi:
Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Sąd może dopuścić dowód niewskazany przez stronę. 

Ze wskazanego przepisu wynika, że sąd może z własnej inicjatywy z urzędu dopuścić dowód, który nie był przytaczany przez podmiot będący stroną postępowania. Jest to jednak „możliwość”, z której sąd wcale nie musi skorzystać. W świetle obowiązujących przepisów prawnych oraz orzecznictwa należy zaznaczyć, iż takie działanie sądu z urzędu powinno być niejako wyjątkiem od zasady. 

Wyjątki

Druga strona, która nie powołuje się na określone fakty co do zasady nie musi wykazywać swojego stanowiska. Są jednak przypadki, w których ciężar dowodu spoczywa na osobie, która zaprzecza istnieniu pewnych faktów. 

Mianowicie niektóre regulacje wprowadzają tzw. domniemania np. dobra lub zła wiara, urodzenie się dziecka żywego, domniemanie ojcostwa, chwila śmierci osoby zaginionej. Takie domniemania są wzruszalne, a więc można je obalić stosownym dowodem, ale czyni to osoba, która kwestionuje istnienie domniemanego faktu. Ponadto, są przepisy prawne, które nakazują uznać pewne fakty. Co więcej, niekiedy z orzecznictwa i doktryny może wynikać praktyka  rozkładu ciężaru dowodowego. Takim przykładem mogą być sprawy dotyczące rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym na podstawie art. 52 Kodeksu pracy. W takich postępowaniach sądowych ciężar dowodowy obarcza pracodawcę, a nie pracownika. 

wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1997 r. I PKN 68/96 , sąd ten stwierdził, że „jeżeli pracownik zwolniony z pracy w trybie dyscyplinarnym wystąpi do sądu o odszkodowanie albo o przywrócenie do pracy, ciężar udowodnienia faktów potwierdzających ciężkie naruszenie obowiązków przez pracownika spoczywa na pracodawcy”. Można to uzasadniać między innymi tym, iż pracownik jest często słabszą stroną stosunku z uwagi na uwarunkowania rynku pracy. Pracownik może ograniczyć się jedynie do zakwestionowania stanowiska pracodawcy. Warto jednak nadmienić, iż z uwagi na ostrożność procesową nie zaleca się by pracownik pozostawał bierny w postępowaniu sądowym. Niewykluczonym jest bowiem sytuacja, w której pracodawca wykorzysta tą okoliczność i tak dobierze środki dowodowe oraz argumentację, że będzie w stanie przedstawić sądowi brak wiarygodności twierdzeń pracownika, a tym samym wpłynąć na zmianę  oceny sprawy. 

Podsumowanie

Omawiane w niniejszym tekście regulacje są ściśle związane z zasadą kontradyktoryjności (sporności stron) postępowania cywilnego. Zakłada ona, że to strony toczą ze sobą spór, a sąd jedynie im w tym pomaga i ostatecznie wydaje rozstrzygnięcie. 

Warto też nadmienić, iż ciężar dowodu w postępowaniu sądowym nie powinien być ustalany  wolą stron zawieranej umowy. 

Dochodzenie przysługujących praw przed sądem wymaga podejmowania określonych czynności, które mogą być prawidłowo realizowane na podstawie znajomości przepisów prawa materialnego oraz procesowego. 

Radca prawny dr Kamil Lorek 

Bibliografia:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz. U. 1964 Nr 16, poz. 93, tj. Dz. U. 2023 poz. 1610.
  2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, Dz. U. 2023. 1550 t.j.
  3. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 maja 2016 roku, I Aca 16/16
  4. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 345/11
  5. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 1997 r. I PKN 68/96
  6. Marciniak S., Zasada kontradyktoryjności a ewolucja i współczesny kształt postępowania cywilnego – zarys problematyki [wersja elektroniczna], https://repozytorium.amu.edu.pl/server/api/core/bitstreams/8a818c41-806b-4248-bdc5-95814ab443b4/content] – dostęp w dniu 04.05.2024 r.
  7. Krasuń A., Ciężar dowodu w sporach ze stosunku pracy – wybrane zagadnienia, Studia Iuridica Toruniensia, Tom XXVI, 2020 r. 
oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
PZON: Osoby niepełnosprawne tracą stopień znaczny albo pkt 7 i 8 w orzeczeniu

PZON: Przez 10 lat stopień znaczny niepełnosprawności. I nagle w 2025 r. cudowne ozdrowienie. Stan zdrowia bez zmian osoby niepełnosprawnej, ale orzeczenia o znacznym stopniu już nie. W mojej ocenie (być może mylnej) narasta problem „cudownych” ozdrowień dzieci i młodych ludzi obciążonych zespołem Aspergera. To samo dotyczy autyzmu. Chodzi o to, że PZON zmieniły praktykę orzeczniczą. Przy niezmienonym stanie zdrowia 10-latek otrzymywał znaczny stopień niepełnosprawności, a dziś już tak nie jest (drugi wariant takiej sytuacji to zabranie z orzeczenia pkt 7 i 8). Wczoraj był stopień znaczny niepełnosprawności i świadczenie pielęgnacyjne. Dziś cudowne uzdrowienie i nie ma znacznego stopnia niepełnosprawności.

Reforma z 2024 r.: Świadczenie wspierające wyklucza pielęgnacyjne. Nie można mieć ciastka i zjeść ciastka

Założeniem obecnego systemu wspierania osób niepełnosprawnych jest wygaszenie świadczenia pielęgnacyjnego (starego) dla opiekunów niepełnosprawnych osób dorosłych. Tylko osoby dorosłe mogą otrzymać świadczenie wspierające. Więc osoba niepełnosprawna (dorosła) składając wniosek o świadczenie wspierające "zabiera" np. swojej córce świadczenie pielęgnacyjne (stare). Nowe świadczenie pielęgnacyjne jest tylko dla opiekunów opiekujących się dziećmi do 18. życia (które nie mają prawa do świadczenia wspierającego).

Jednej osoby MOPS wypłacił 6 zasiłków. Jedzenie, buty, ciuchy, leki i lekarz, czynsz. [Przykład]

Czy jedna osoba z MOPS otrzymuje średnio tylko jeden rodzaj zasiłku? A może jest możliwa kumulacja świadczeń i jedna osoba potrzebująca otrzyma ich wiele rodzajów (albo na różne cele)? W artykule przykład na drugą sytuację - wyrok sądu dla osoby, która otrzymała z MOPS 6 zasiłków w trzy miesiące. Jedzenie, buty, ciuchy, leki i lekarz, czynsz. Beneficjentka zasiłków poszła do sądu nie dlatego, że nie otrzymała zasiłku. Spierała się (skutecznie) o zbyt niską jego wartość.

Zdolność kredytowa w październiku 2025 r. Kolejny rekord pobity: prawie milion złotych dla rodziny ze średnimi zarobkami

W ciągu roku zdolność kredytowa trzyosobowej rodziny dysponującej dwiema średnimi krajowymi wzrosła o 1/4. Najmocniej sytuacja poprawiła się w ciągu ostatnich 6 miesięcy, w trakcie których mediana zdolności kredytowej konsekwentnie wyznaczała kolejne historyczne rekordy. Dziś kwota, którą banki skłonne są pożyczyć na zakup mieszkania rodzinie z dwiema średnimi krajowymi, to 940 tysięcy złotych. Choć nominalnie jest to najwyższy zanotowany wynik, to po korekcie o inflację do rekordu wciąż brakuje kilkunastu procent.

REKLAMA

Ile weźmiesz trzynastki w 2026 - nowa wysokość świadczenia

Nie jest wprawdzie jeszcze oficjalnie wiadome, ile dokładnie wyniesie trzynastka w 2026 roku, ale na podstawie dostępnych danych gospodarczych z GUS oraz przepisów, można już oszacować z dużą dokładnością tę kwotę świadczenia. Dowiedz się już teraz, ile wyniesie nowa trzynastka. W artykule znajdziesz szczegółowe obliczenia oparte o dotychczas dostępne dane makroekonomiczne.

Uwaga na nowy sposób oszustów! Bazuje na zmianie przepisów. Każdy powinien wiedzieć i ostrzec seniorów

Koniec roku to moment, w którym oszuści intensyfikują swoje działania. W tym okresie często bazują na informacji o tym, że od nowego roku ma nastąpić zmiana przepisów, w związku z którą na obywateli zostaną nałożone nowe obowiązki. Warto więc wiedzieć, jaka jest prawda i odpowiednio wcześnie ostrzec seniorów.

31 października – ważna data dla studentów z rentą rodzinną. ZUS: Z tym obowiązkiem nie można się spóźnić

Jak co roku, do końca października część studentów pobierających rentę rodzinną z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ma obowiązek dostarczenia do ZUS-u zaświadczenia z uczelni potwierdzającego kontynuowanie nauki. Brak takiego dokumentu spowoduje wstrzymanie wypłaty renty rodzinnej.

Ograniczenia w używaniu fajerwerków. Toczą się prace na nowymi przepisami. Chodzi o dobrostan zwierząt. Już nie będzie można postrzelać w Sylwestra?

Rząd popiera zmiany zmierzające do ograniczenia możliwości używania fajerwerków i petard. Toczą się prace nad nowymi przepisami. Chodzi o materiały pirotechniczne klas F1, F2 i F3. Już nie będzie można strzelać w Sylwestra? Od kiedy?

REKLAMA

Nowe uprawnienia dla młodzieży. Prezydent podpisał ustawę 15 października 2025 r.

W dniu 15 października 2025 r. Prezydent RP Karol Nawrocki podpisał szereg ustaw. Jedną z nich jest ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym oraz ustawy o funduszu sołeckim (dalej jako: ustawa). Co zmienia i jakie są jej konsekwencje? Warto wiedzieć - bo ustawa zacznie obowiązywać już od 1 stycznia 2026 roku. i daje nowe prawa młodzieży!

Sejm przegłosował zakaz hodowli na futro. Polacy czekali co najmniej 10 lat

17 października Sejm ponadpartyjną większością poparł wprowadzenie zakazu hodowli zwierząt na futro w Polsce. Na piątkowym głosowaniu 339 posłów zagłosowało za zakazem, 78 przeciw, a 19 wstrzymało się od głosu. Jeśli zmiany zostaną zaakceptowane przez Senat i prezydenta, ustawa wejdzie w życie jeszcze w tym roku, a fermy futrzarskie w Polsce będą musiały zamknąć działalność do końca 2033 roku.

REKLAMA